Iris (trein)

Iris
TEE Iris in Zürich 1979
Soort	Trans Europ Express (TEE) (1974–1981)/ InterCity (IC) (1981–1987)/ EuroCity (EC) (1987 -)
Land(en)	Zwitserland /  Frankrijk /  Luxemburg /  België
Eerste rit	28 mei 1974
Spoorwegmaatschappij(en)
Huidige	SBB / NMBS
Treindienst
Startpunt	Zürich HB
Eindpunt	Brussel Zuid/midi
Technische gegevens
Spoorwijdte	1435 mm
Elektrificatie	3000 V = / 15 kV 16 2/3 Hz / 25 kV 50 Hz
Routekaart
TEE Iris 1974
Portaal    Verkeer & Vervoer

De Iris was een Europese internationale trein voor de verbinding Brussel - Zürich. De Iris is, net als tegenligger Edelweiss, genoemd naar een plaatselijke bloem. De Gele lis (Iris) was wijdverspreid in de Zenne-vallei waar Brussel in ligt. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebruikt de iris sinds 1991 als embleem.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De Iris is in 1974 aan het TEE-net toegevoegd toen de TEE Edelweiss werd ingekort tot Brussel. Het betreft de "spiegel" van de Edelweiss. De capaciteit op de route tussen de Europese instellingen (Brussel, Luxemburg en Straatsburg) werd hiermee verdubbeld. De Iris vertrok 's morgens uit Brussel en 's middags uit Zürich, terwijl de Edelweiss 's morgens uit Zürich vertrok en 's middags uit Brussel.

Toen in 1987 het EuroCity-net van start ging, waarin ook tweedeklasrijtuigen zijn toegestaan, is de Iris daarin opgenomen. De Iris reed sindsdien met Belgische rijtuigen van en tot Bazel.

Trans Europ Express[bewerken | brontekst bewerken]

Rollend materieel[bewerken | brontekst bewerken]

De treindienst werd vanaf mei 1974 tot 30 mei 1981 verzorgd door de meersysteemtreinstellen van de SBB.

Route en dienstregeling[bewerken | brontekst bewerken]

Op 28 mei 1974 kwam de TEE Iris in dienst die met een spiegelbeeldige dienstregeling ten opzichte van de Edelweiss ging rijden. De Iris uit Zürich kreeg nummer TEE 92 en uit Brussel TEE 91. De Edelweiss uit Zürich kreeg nummer TEE 90 en uit Brussel TEE 93.

TEE 91	TEE 93	land	station	km	TEE 90	TEE 92
07:01	16:13	België	Brussel Zuid	0	14:04	22:34
		België	Brussel Noord	6
		België	Brussel Leopoldswijk	13
		België	Namur	68
		België	Arlon	206
		Luxemburg	Luxembourg	233
		Frankrijk	Thionville	266
		Frankrijk	Metz Ville	296
		Frankrijk	Strasbourg-Ville	455
		Frankrijk	Colmar	520
		Frankrijk	Mulhouse	561
		Zwitserland	Basel	595
13:54	23:11	Zwitserland	Zürich	683	07:05	15:37

Vanaf 27 mei 1979 werd door TEE 92 ook gestopt in Baden. Op 30 mei 1981 is de Iris overgeschakeld op getrokken rijtuigen, zowel eerste als tweede klas.

InterCity[bewerken | brontekst bewerken]

Omdat de trein door de toevoeging van tweedeklasrijtuigen niet meer aan de TEE-eisen voldeed is de dienst voortgezet als IC 394, 395. De trein was samengesteld uit SBB Eurofima Z1-rijtuigen.

EuroCity[bewerken | brontekst bewerken]

De Iris werd op 31 mei 1987 met de nummers EC 94 (Chur - Brussel) en EC 95 (Brussel - Chur) in het EuroCity-net opgenomen. Hierbij werd dezelfde route aangehouden als de Intercity. Later zijn de treinnummers met twee verhoogd.

Route en dienstregeling[bewerken | brontekst bewerken]

EC 96	land	station	km	EC 97
10:23	Zwitserland	Chur	0	21:49
10:34	Zwitserland	Landquart	14	21:35
**:**	Zwitserland	Maienfeld	19
**:**	Zwitserland	Bad Ragaz	21
	Zwitserland	Sargans	27
**:**	Zwitserland	Ziegelbrücke	60
**:**	Zwitserland	Pfäffikon	83
**:**	Zwitserland	Wädenswil	93
11:50	Zwitserland	ZürichHB	117	19:45
12:16	Zwitserland	Baden (Aargau)	139	**:**
	Zwitserland	Lenzburg	154	**:**
	Zwitserland	Aarau	166	**:**
	Zwitserland	Sissach	184	**:**
	Zwitserland	Liestal	191	**:**
13:06	Zwitserland	Basel	205	18:25
	Frankrijk	Mulhouse	239
	Frankrijk	Colmar	280
14:44	Frankrijk	Strasbourg-Ville	345	17:08
16:02	Frankrijk	Metz Ville	504	15:40
16:24	Frankrijk	Thionville	534	15:22
16:49	Luxemburg	Luxembourg	567	14:49
17:18	België	Arlon	594	14:30
**:**	België	Libramont
18:37	België	Namur	732	13:12
19:10	België	Brussel Leopoldswijk	787	12:38
19:20	België	Brussel Noord	794	12:28
19:26	België	Brussel Zuid	800	12:20

Einde[bewerken | brontekst bewerken]

Op 14 maart 2016 werd bekendgemaakt dat de EuroCity-treinen Iris en Vauban geschrapt zouden worden.^[1] De laatste jaren vertrok de trein vanuit Bazel in plaats van Zurich en werden er veel stops in kleine plaatsen toegevoegd waardoor de reistijd tussen Bazel en Brussel was opgelopen tot meer dan zeven uur. De laatste treinen stopten naast de klassieke stops ook in Ottignies, Gembloux, Ciney, Marloie, Jemelle, Libramont, Marbehan in België en Sélestat in Frankrijk.

De NMBS was, net als de CFL, voorstander om de trein te behouden, maar de afwerking van de hogesnelheidslijn LGV Est tussen Parijs en Straatsburg maakte het behoud van de trein niet langer interessant voor de andere partner(s). Ter vervanging komt er een hst-verbinding Brussel - Straatsburg via Parijs. Via de hogesnelheidslijnen wordt de reistijd naar Straatsburg twee uur korter. Vanuit Straatsburg is Zwitserland te bereiken. Om het verlies van de EuroCity op de lijn Brussel - Luxemburg op te vangen rijden er twee extra Intercity's tussen beide steden.