Hantzsch-pyridinesynthese
De Hantzsch-pyridinesynthese (ook aangeduid als de Hantzsch-dihydropyridinesynthese) is een organische reactie waarbij een aldehyde, 2 equivalenten van een β-keto-carbonylverbinding (bijvoorbeeld ethylacetoacetaat) en een stikstofdonerend reagens (zoals ammoniumacetaat of ammoniak) worden omgezet tot een dihydropyridine.[1] Dit kan vervolgens met een geschikt oxiderend reagens (ijzer(III)chloride, salpeterzuur of kaliumpermanganaat) omgezet worden tot het pyridinederivaat:
De drijvende kracht van de laatste oxidatiestap is de vorming van een aromatische verbinding en de winst aan mesomere stabilisatie. De volledige reactie gaat door in water als oplosmiddel.
Reactiemechanisme
[bewerken | brontekst bewerken]De reactie start met de nucleofiele aanval van de stikstofdonor op de β-keto-carbonylverbinding, waarbij via een Knoevenagel-condensatie het enamine ontstaat:[2]
Een tweede equivalent β-keto-carbonylverbinding reageert via zijn enolvorm met het aldehyde, waarbij water wordt afgesplitst en een tweevoudig α,β-onverzadigde carbonylverbinding ontstaat:
De laatste stap betreft de Michael-additie van het enamine aan de tweevoudig α,β-onverzadigde carbonylverbinding, waarbij na een ringsluiting en onder afsplitsing van water het dihydropyridinederivaat ontstaat:
Nadien treedt nog oxidatie op tot het pyridinederivaat.
De reactie is vernoemd naar de scheikundige Arthur Hantzsch (1857-1935).
- ↑ (de) A. Hantzsch (1881) - Condensationprodukte aus Aldehydammoniak und ketonartigen Verbindungen, Ber. Dtsch. Chem. Ges., 14 (2), pp. 1637-1638
- ↑ (en) L. Kurti & B. Czako (2005) - Strategic Applications of Named Reactions in Organic Synthesis, Elsevier Academic Press, p. 194 - ISBN 978-0-12-369483-6