French
DeutschFranz von Suppé
| Franz von Suppé | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Francesco Ezechiele Ermenegildo Cavaliere Suppé Demelli | |||
| Geboren | 18 april 1819 | |||
| Geboorteplaats | Split | |||
| Overleden | 21 mei 1895 | |||
| Overlijdensplaats | Wenen | |||
| Land |  Oostenrijk | |||
| Werk | ||||
| Genre(s) | Klassiek, Opera, Operette | |||
| Beroep | componist | |||
| (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) MusicBrainz-profiel | ||||
| Handtekening | ||||
 | ||||
| ||||
Francesco Ezechiele Ermenegildo Suppé-Demelli, beter bekend als Franz von Suppé (Spalato, 18 april 1819 – Wenen, 21 mei 1895) was een Oostenrijks componist die vooral operettes en toneelmuziek schreef.
Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]
Von Suppé werd geboren in Split (Italiaans: Spalato), (thans Kroatië), als zoon van een 'Dalmatische en Zuid-Nederlandse' vader en een Oostenrijkse moeder. Hij was een leerling van Ignaz Xaver Ritter von Seyfried in Wenen.
Hij begon zijn carrière als dirigent in Wenen. Als zodanig stond hij eerst in het Josephstädter Theater en was vanaf 1865 verbonden aan het Carltheater (Theater in der Leopoldstadt) in Wenen. In de tussentijd heeft hij ook nog in Presburg (Bratislava) gedirigeerd en in het Theater an der Wien (tot 1862).
De stijl van Von Suppé's werken is licht en elegant, maar kan ook zeer krachtig zijn.[1] Zijn ouverture Dichter und Bauer uit 1846 geniet nog altijd grote populariteit, evenals de operette Leichte Kavallerie uit 1866. Sowieso hebben vooral Suppé's aanstekelijke ouvertures repertoire gehouden. Van de ouvertures tot de meeste operettes zijn bewerkingen voor harmonieorkesten geschreven.
De eerste operette die hij schreef, Das Pensionat, was tevens de eerste Weense operette. Hij was daarbij onder invloed van Jacques Offenbach. Al werd hij niet zo populair als Johan Strauss jr., toch moet men de intrinsieke waarde van zijn operettes niet onderschatten.[2]
Pas op 56-jarige leeftijd behaalt hij voor het eerst wereldwijd succes met de operette "Fatinitza". Drie jaar later wordt dit succes nog overtroffen door "Bocaccio".[3]
Een collectie van Von Suppé wordt getoond in het Zeitbrücke-Museum. Het is gevestigd in Gars am Kamp, Neder-Oostenrijk, waar hij zijn zomerverblijf had. Een promenade is naar hem vernoemd.[4]
Oeuvre[bewerken | brontekst bewerken]
Werken voor orkest[bewerken | brontekst bewerken]
- Bellmann-Marsch - Marsch aus der Operette "Bellmann"
- Coletta-Wals
- Danza delle Chizzotte
- Einzugsmarsch uit "Prinz Liliput"
- Erzherzog Wilhelm-Marsch
- Glückswalzer - Wals uit de operette "Die Jagd nach dem Glück"
- Herrjegerle-Polka
- In der Hinterbrühl, mars
- L'Orientale, Poolse mazurka
- Le Voyage en Afrique, Franse polka
- Liebeswalzer - Wals uit de operette "Lohengelb, oder die Jungfrau von Dragant"
- Romankapitel, Franse polka
- Sieg der österreichischen Volkshymne, muzikale schilderij voor orkest, op. 45
- Tiroler Tanz und Frischka
- Wiener Jubelouvertüre
Werken voor harmonieorkest[bewerken | brontekst bewerken]
- 1868 Galopp-Marsch aus der Operette "Die Frau Meisterin"
- 1874 Divertimento, voor trompet en harmonieorkest
- Constitutions Marsch
- Ein Deutschmeister-Marsch (Erzherzog Wilhelm-Marsch)
- Fantasie uit de operette «Boccaccio»
- Fatinitza-Marsch
- Marsch nach Motiven aus der Operette «Boccaccio»
- O du mein Österreich, mars. Deze is zo populair dat het ook wel het tweede volkslied van Oostenrijk genoemd wordt.[5]
- Selectie uit de operette «Boccaccio»
Missen en gewijde muziek[bewerken | brontekst bewerken]
- 1835 Missa Dalmatica - Mis in F-groot voor de kerk tot de Heilige Franciscus van Assisi in Zara (nu: Zadar), voor 2 tenoren, bas, mannenkoor en orgel - première: 13 september 1835
- 1855 Missa pro defunctis - Requiem in d-mineur, voor vier solisten, gemengd koor en orkest (ter nagedachtenis aan Franz Pokorny, directeur van het Theater an der Wien en voorganger van Suppé), uitgevoerd op 22 november 1855 in de Piaristenkerk "Maria Treu" in Wenen
Muziektheater[bewerken | brontekst bewerken]
Opera's[bewerken | brontekst bewerken]
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1837 | Virginia | 2 aktes | niet uitgevoerd | Ludwig Holt |
| 1840 | Gertrude della valle | 3 aktes | onvoltooid | Giovanni Brazanovich |
| 1847 | Das Mädchen vom Lande | 3 aktes | 7 augustus 1847, Wenen, Theater an der Wien | Karl Elmar = pseudoniem van: Karl Swiedack |
| 1884 | Pique Dame (nieuwe versie van Die Kartenaufschlägerin) | 2 aktes | 22 juni 1884, Graz | Karl Treumann |
| 1865 | Dinorah (of: Die Turnerfahrt nach Hütteldorf) (Parodie van een opera van Giacomo Meyerbeer) | 3 aktes | 4 mei 1865, Wenen, Carltheater | Julius Caesar = pseudoniem van: Julius Hopp |
| 1865 | Die schöne Galathée | 1 akte | 30 juni 1865, Berlijn, Meysels Theater | Poly Henrion = pseudoniem van: Leonhardt Kohl von Kohlenegg, naar de opéra comique Galathée van Jules Barbier, Michel Carré en Victor Massé |
| 1876 | Fatinitza | 3 aktes | 5 januari 1876, Wenen, Carltheater | F. Zell = pseudoniem van: Camillo Walzel en Richard Genée, naar de opéra comique La Circasienne van Eugène Scribe en Daniel François Esprit Auber |
| 1885 | Des Matrosen Heimkehr | 2 aktes | 4 mei 1885, Hamburg | Anton Langer |
| 1887 | Bellman | 3 aktes | 26 februari 1887, Wenen, Theater an der Wien | Moritz West, Ludwig Held |
Operettes[bewerken | brontekst bewerken]
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1841 | Jung lustig, im Alter traurig (of: Die Folgen der Erziehung) | 3 aktes | 1841, Wenen | C. Wallis |
| 1844 | Ein Morgen, ein Mittag und ein Abend in Wien | 2 bedrijven | 26 februari 1844, Wenen, Theater in der Josefstadt | Franz Xaver Told von Toldenburg |
| 1846 | Dichter und Bauer | 3 aktes | 24 augustus 1846, Wenen, Theater an der Wien | Karl Elmar |
| 1848 | Der Bandit (of: Ein Abenteuer in Spanien) | 5 aktes | 1848, Wenen | A. C. Ambo |
| 1851 | Dame Valentine of Frauenräuber und Wanderbursche | 3 aktes | 9 januari 1851, Wenen, Theater an der Wien | Karl Elmar |
| 1858 | Paragraph III | 3 aktes | 8 januari 1858, Wenen, Hofopera | Moritz Anton Grandjean |
| 1860 | Das Pensionat | 1 akte | 24 november 1860, Wenen, Theater an der Wien | C. K. (vermoedelijk de componist), naar Les Visitandines, van Louis Benoît Picard en François Devienne |
| 1862 | Die Kartenaufschlägerin (of: Pique Dame) | 2 aktes | 26 april 1862, Wenen, Kai-Theater | Karl Treumann |
| 1862 | Zehn Mädchen und kein Mann | 1 akte | 25 oktober 1862 Wenen, Kaiheater | Wilhelm Friedrich = pseudoniem van: Friedrich Wilhelm Riese |
| 1863 | Flotte Burschen (of: Das Bild der Madame Potifar) | 1 akte | 18 april 1863, Wenen, Kaitheater | Josef Braun |
| 1864 | Das Corps der Rache | 1 akte | 5 maart 1864, Wenen, Carltheater | Ludwig Harisch |
| 1864 | Franz Schubert (met integratie van composities van Franz Schubert) | 1 akte | 10 september 1864, Wenen, Carltheater | Hans Max = pseudoniem van: Johann von Päumann |
| 1866 | Leichte Kavallerie of: Die Töchter der Puszta | 2 aktes | 21 maart 1866, Wenen, Carltheater | Carl Costa = pseudoniem van: Karl Kostia |
| 1866 | Freigeister | 2 aktes | 23 oktober 1866, Wenen, Carltheater | Carl Costa |
| 1867 | Banditenstreiche | 1 akte | 27 april 1867, Wenen, Carltheater | B. Boutonnier |
| 1868 | Die Frau Meisterin | 3 aktes | 20 januari 1868, Wenen, Carltheater | Carl Costa, naar Charles Coffey |
| 1868 | Tantalusqualen | 1 akte | 3 oktober 1868, Wenen, Carltheater | de componist, naar Der Schmarotzer in der Klemme van Louis Angely |
| 1869 | Isabella | 1 akte | 5 november 1869, Wenen, Carltheater | Josef Weyl |
| 1870 | Lohengelb (of: Die Jungfrau von Dragant (Tragant)) (Parodie op de opera Lohengrin van Richard Wagner) | 3 aktes | 30 november 1870, Wenen, Carltheater | Carl Costa en Moritz Anton Grandjean, naar Johann Nepomuk Nestroy |
| 1872 | Cannebas | 1 akte | 2 november 1872, Wenen, Carltheater | Josef Doppler, naar August von Kotzebue |
| 1873 | Fünfundzwanzig Mädchen und kein Mann | 1 akte | 15 april 1873, Wenen, Hofopera | Carl Treumann |
| 1877-1878 | Der Teufel auf Erden | 3 aktes | 5 januari 1878, Wenen, Carltheater | Carl Juin = pseudoniem van Karl Giugno en Julius Hopp |
| 1879 | Boccaccio | 3 aktes | 1 februari 1879, Wenen, Carltheater | Camillo Walzel en Richard Genée, naar Boccace ou Le Décaméron van Jean Bayard, A. de Leuven, Léon-Lévy Brunswick en Victor-Arthur de Beauplan |
| 1880 | Donna Juanita (In 1925 door Karl Pauspertl gearrangeerd tot Der große Unbekannte) | 3 bedrijven | 21 februari 1880, Wenen, Carltheater | Camillo Walzel en Richard Genée, naar Die Verschwörung der Frauen oder Die Preußen in Breslau van Arthur Müller |
| 1881 | Der Gascogner | 3 aktes | 22 maart 1881, Wenen, Carltheater | F. Zell en Richard Genée, naar Eugène Sue |
| 1882 | Herzblättchen | 3 aktes | 4 februari 1882, Wenen, Carltheater | Carl Tetzlaff |
| 1883 | Die Afrikareise | 3 aktes | 17 maart 1883, Wenen, Theater an der Wien | Moritz West, Richard Genée, O. F. Berg = pseudoniem van: Ottokar Franz Ebersberg |
| 1888 | Die Jagd nach dem Glücke | voorspel en 3 aktes | 27 oktober 1888, Wenen, Carltheater | Richard Genée en Bruno Zappert |
| 1895 | Das Modell (voltooid door: Alfred Zamara en Julius Stern) | 3 aktes | 4 oktober 1895 (postuum), Wenen, Carltheater | Victor Léon, Ludwig Held |
Toneelmuziek[bewerken | brontekst bewerken]
| Voltooid in | titel | aktes | soort van toneel | tekst | première |
|---|---|---|---|---|---|
| 1841 | Jung lustig, im Alter traurig, oder Die Folgen der Erziehung | 3 aktes | komedie met liederen | C. Wallis | 5 maart 1841 |
| 1841 | Die Wette um ein Herz, oder Künstlersinn und Frauenliebe | Karl Elmar | 10 maart 1841, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1841 | Stumm, beredt und verliebt | Franz Xaver Told von Toldenburg | 1 mei 1841, Sopron, toen nog: Ödenburg, Stedelijk Theater | ||
| 1841 | Die Bestürmung von Saida (samen met: Anton Titl en Karl Binder) | Franz Xaver Told von Toldenburg | 10 september 1841, Baden bei Wien, Arena in Baden | ||
| 1841 | Der Pfeilschütz in Lerchenfeld, die Hochzeit am Neubau und das Testament in der Josefstadt (met twee intermezzi van Josef Lanner) | Franz Xaver Told von Toldenburg | 27 oktober 1841, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1841 | Der Komödiant, oder Eine Lektion Liebe | Karl Elmar | 14 december 1841, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1842 | Der Mulatte | Theodor Hell | 12 februari 1842, Bratislava, toen nog: Preßburg, Stedelijk Theater | ||
| 1842 | Nella, die Zauberin, oder Der Maskenball auf Hohengiebel | Karl Elmar | 11 mei 1842, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1842 | Das grüne Band | Karl Elmar, Heinrich Ritter von Levitschnigg, Johann Heinrich Mirani, J. Seydl, W. Vogel en Franz Xaver Told von Toldenburg | 2 juli 1842, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1842 | Rokoko | Adolf Bäuerle | 26 juli 1842, Bratislava, toen nog: Preßburg, Stedelijk Theater | ||
| 1842 | Ein Sommernachtstraum | vrij geadapteerd van William Shakespeare door E. Straube | 31 augustus 1842, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1842 | Das Armband (samen met: Pantaleon Hebenstreit) | Friedrich Kaiser | 8 september 1842, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1842 | Die Hammerschmiedin aus Steyermark, oder Folgen einer Landpartie | 2 aktes | landelijke farce met liederen | Josef Kilian Schickh | 14 oktober 1842, Wenen, Theater in der Josefstadt |
| 1844 | Der Krämer und sein Kommis | 2 aktes | farce | Friedrich Kaiser | 28 september of 16 oktober 1844, Wenen, Theater in der Josefstadt |
| 1844 | Dolch und Rose, oder Das Donaumädchen | Franz Xaver Told von Toldenburg | 30 november 1844, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1844 | Zum ersten Male im Theater | Friedrich Kaiser | 31 december 1844, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1844 | Die Champagnerkur, oder Lebenshaß und Reue | Karl Gruber | 2 februari 1845, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1845 | Die Müllerin von Burgos | 2 aktes | Vaudeville | J. Kupelwieser | 8 maart 1845, Wenen, Theater in der Josefstadt |
| 1845 | Der Nabob | Karl Haffner | 9 mei 1845, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1845 | Die Industrieausstellung I | Friedrich Kaiser | 1 augustus 1845, Wenen, Theater in der Josefstadt | ||
| 1845 | Sie ist verheiratet | 3 aktes | komedie met liederen | Friedrich Kaiser | 7 november 1845, Wenen, Theater an der Wien |
| 1846 | Die Gänsehüterin, oder Hans und Gretchen | geadapteerd van een tekst van G. Ball | 11 februari 1846, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1847 | Die Schule der Armen, oder Zwei Millionen | Friedrich Kaiser | 26 oktober 1847, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1848 | Der ewige Jude | 5 aktes | Karl Schmidt, naar Eugène Sue | ||
| 1848 | Martl, oder Der Portiunculatag in Schnabelhausen (Parodie van de opera Martha van Friedrich von Flotow) | 3 aktes | farce met muziek | Alois Berla | 16 december 1848, Wenen, Theater an der Wien |
| 1848 | Hier ein Schmied, da ein Schmied, noch ein Schmied und wieder ein Schmied | Karl Elmar en Johann Nepomuk Vogel | 30 december 1848, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1849 | Des Teufels Brautfahrt, oder Böser Feind und guter Freund | 3 aktes | farce met liederen | Karl Elmar | 30 januari 1849, Wenen, Theater an der Wien |
| 1849 | Gervinus, der Narr von Untersberg, oder Ein patriotischer Wunsch | 3 aktes | farce met liederen | Alois Berla | 1 juli 1849, Wenen, Theater am Braunhirschengrund |
| 1849 | Unterthänig und unabhängig, oder Vor und nach einem Jahre | 3 aktes | komedie met liederen | Karl Elmar | 13 oktober 1849, Wenen, Theater an der Wien |
| 1849 | S'Alraunl | 3 aktes | Romantisch sprookje met liederen | Anton von Klesheim | 13 november 1849, Wenen, Theater an der Wien |
| 1850 | Die Liebe zum Volke, oder Arbeit - Geld - Ehre | Karl Elmar | 18 maart 1850, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1850 | Der Dumme hat's Glück | 3 aktes | farce met liederen | Alois Berla | 29 juni 1850, Wenen, Theater an der Wien |
| 1851 | Die Industrieausstellung II | Leopold Feldmann | 25 mei 1851, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1852 | Der Tannenhäuser | Dramatisch gedicht met muziek | Heinrich Ritter von Levitschnigg | 27 februari 1852, Wenen, Theater an der Wien | |
| 1852 | Pech | Alois Berla | 31 juli 1852, Wenen, Fünfhaus | ||
| 1853 | Die Heimfahrt von der Hochzeit | E. Feldmann | 8 januari 1853, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1853 | Die Irrfahrt um's Glück | Karl Elmar | 24 april 1853, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1853 | Die weiblichen Jäger | Leopold Feldmann | 30 juli 1853, Wenen, Fünfhaus | ||
| 1854 | Die Bernsteinhexe | Heinrich Laube | 5 januari 1854, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1854 | Trommel und Trompete | Karl Elmar | 1 april 1854, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1854 | Wo steckt der Teufel? | 3 aktes | farce met liederen | Anastasius Grün(?) | 28 juni 1854, Wenen, Theater an der Wien |
| 1855 | Das Bründl bei Sievering, oder Ein Blick in die Zukunft | H. Merlin | 14 april 1855, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1856 | Lord Byron | Heinrich Ritter von Levitschnigg | 8 juni 1856, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1858 | Der Werkelmann und seine Familie | A. Langer | 10 april 1858, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1858 | Die Kathi von Eisen | Alois Berla | 19 juli 1858, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1859 | Die Zauberdose, oder Um zehn Jahre zu spät | Karl Elmar | 19 december 1859, Wenen, Theater an der Wien | ||
| 1887 | Joseph Haydn | muzikaal portret met melodieën van Joseph Haydn | Friedrich von Radler | 30 april 1887, Wenen, Theater in der Josefstadt |
Liederen[bewerken | brontekst bewerken]
- 1890 Nimm dich in Acht (Lobsinget den Wein)
- Österreichisches Reiterlied, op. 41 - tekst: Otto Prechtler (opgedragen aan: Veldmaarschalk Josef Radetzky von Radetz)
- Ruhe, müder Wanderer
- Tell's Kapelle
Varia[bewerken | brontekst bewerken]
Suppè vs Suppé en Suppe[bewerken | brontekst bewerken]
Suppé's werd bij zijn geboorte ingeschreven als "Francesco Ezechiele Ermenegildo de Suppe" - naar verluidt per abuis zonder het Italiaanse accent grave op de laatste e - in het geboorteregister van Spalato.[6] Suppé's correcte naam was echter Francesco Ezechiele Ermenegildo Suppè, met de toevoeging van zijn moeders meisjesnaam Demelli. De familie was trots op hun Italiaanse achtergrond en de toevoeging van zijn moeders meisjesnaam moest dat nog eens benadrukken. Maar zodra Franz naar het buitenland ging, was het van de lange naam vrijwel uitsluitend de allerlaatste letter, de e met het italiaanse accent grave, die bij administraties en in publicaties tot hardnekkige schrijffouten leidde. Ondanks Franzs nadrukkelijke pogingen de juiste schrijfwijze te handhaven, is de naam Suppé, met het Franse accent aigu uiteindelijk gaan beklijven.
Postuum deed Julius Kromer, na op wetenschappelijke gronden aangetoond te hebben dat Franz' achternaam toch echt Suppè was, middels zijn scriptie Franz von Suppè. Leben und Werk in 1941 nog maar eens de oproep om uit respect voor de man zijn naam toch vooral correct te schrijven. Het leek niet te baten: de naam bleef foutief terugkomen en alleen gedurende Franzs 200e verjaardag en de 125e verjaardag van zijn overlijden werd aan zijn juiste naam herinnerd. Toch hebben deze memorials en een drietal meer studies naar de juiste naam effect gesorteerd: anno 2020 lijkt de naam Suppè eindelijk door de wetenschappelijke literatuur overgenomen te zijn.[6]
Vernoemingen[bewerken | brontekst bewerken]
- In 1898 werd in de Weense wijk Hietzing de "Suppégasse" naar hem benoemd.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- (de) Korte biografie en werkenlijst op de internetpagina van het Zwitserse radio.
- Manuel Ribeiro: Meeschter vun der Wiener Operette. De Franz von Suppé ass de Komponist vum Mount. 02.04.2019.
- Manuel Ribeiro: Grënner vun der Wiener Operette. De Franz von Suppé (1819-1895). 03.04.2019.
- Manuel Ribeiro: Boccaccio, eng Operette mat Operecharakter. 10.04.2019.
- Manuel Ribeiro: De Franz von Suppé zu Gars am Kamp. 17.04.2019.
- Manuel Ribeiro: De Franz von Suppé ass de Komponist vum Mount. Bekannt an awer och net. 17.04.2019.
Bronnen en referenties[bewerken | brontekst bewerken]
Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]
- M. José Munoz: Franz von Suppé et l'Opérette viennoise à l'ère du libéralisme (1860-1880), Metz: Université Paul Verlaine, Thése de doctorat, 2007. 426 p.
- Andreas Weigel: Franz von Suppè (1819–1895). Mensch. Mythos. Musiker. Ehrenbürger von Gars. Begleitpublikation zur Jubiläums-Ausstellung des Zeitbrücke-Museums Gars. Mit Beiträgen von Andreas Weigel, Anton Ehrenberger, Ingrid Scherney und Christine Steininger. (Gars am Kamp) 2019. ISBN 978-3-9504427-4-8.
- Hans-Dieter Roser: Chacun à son goût! Cross-Dressing in der Wiener Operette 18601936. in: Kevin Clarke (Hg.): Glitter and be gay. Die authentische Operette und ihre schwulen Verehrer. Männerschwarm, Hamburg 2007, ISBN 978-3-939542-13-1, S. 4159.
- Hans-Dieter Roser: Franz von Suppé: Werk und Leben. Edition Steinbauer, Wien 2007, ISBN 978-3-902494-22-1.
- Rudolf Flotzinger (Hrsg.): Oesterreichisches Musiklexikon. Band 5. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 2006, ISBN 978-3-7001-3067-3, S. 2359f.
- Jean Grundy Fanelli: A chronology of operas, oratorios, operettas, cantatas and misellaneous stage works with music performed in Pistoia 1606-1943, Bologna: Edizioni Pendragon, 1998, 301 p.
- Felix Czeike (Hrsg.): Historisches Lexikon Wien. Verlag Kremayr & Scheriau, Wien 1997, ISBN 3-218-00547-7 (Band 5) S. 399f.
- H. Boehm: Ein Requiem von Franz von Suppé, in: Gottesdienst und Kirchenmusik N6:192-3 Nov-Dec 1995.
- Volker Klotz: Operette : Porträt und Handbuch einer unerhörten Kunst, München: Piper, 1991, 756 p.
- G. Rosenthaler: Suppé-Requiem im Musikverein, in: Oesterreichische Musikzeitschrift 42:253 May 1987.
- Zdravko Blazekovic: Nekoliko podataka o vezama Franza von Suppéa s rodnom Dalmacijom. (Einige Aufgaben über die Verbindung von Franz von Suppé mit seiner Geburtsregion Dalmatien), Arti Musices. 14 (1983), S. 133-144.
- Otto Schneidereit: Franz von Suppé : ein Wiener aus Dalmatien, 2. Aufl., Berlin: Lied d. Zeit, Musikverlag 1982. 166 S.
- Otto Schneidereit: Franz von Suppu (Franz von Suppu 'bulg.). Edin viencanin ot Dalmacija, Sofija: Muzika 1980. 168 S.
- Josip Andreis: Music in Croatia, Zagreb: Institute of Musicology - Academy of Music, 1982, 341 p.
- Stephan Vajda: Mir san vom k.u.k. - Die kuriose Geschichte der österreichischen Militärmusik, Vienna: Ueberreuter, 1977.
- Hans Heppenheimer: Franz von Suppé-Gedenkstätte in Gars am Kamp. Erinnerungen a. d. Mitbegründer d. Wiener Operette, Gars am Kamp: Marktgem. Gars am Kamp. 1974. 28 S.
Bronnen, noten en/of referenties
|