Erbium

Erbium
1 18 1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He 2 Li Be B C N O F Ne 3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar 4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr 5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe 6 Cs Ba ↓ Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn 7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og   Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Erbium
Algemeen
Naam	Erbium
Symbool	Er
Atoomnummer	68
Groep	Scandiumgroep
Periode	Periode 6
Blok	F-blok
Reeks	Lanthaniden
Kleur	Zilverwit
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u)	167,26
Elektronenconfiguratie	[Xe]4f12 6s2
Oxidatietoestanden	+3
Elektronegativiteit (Pauling)	1,24
Atoomstraal (pm)	174
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	589,31
2e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	1151,08
3e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	2194,09
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3)	9066
Smeltpunt (K)	1802
Kookpunt (K)	3140
Aggregatietoestand	Vast
Smeltwarmte (kJ·mol−1)	17,2
Verdampingswarmte (kJ·mol−1)	280
Kristalstructuur	Hex
Molair volume (m3·mol−1)	18,45 · 10−6
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1)	170
Elektrische weerstand (μΩ·cm)	107
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1)	14,3
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt, tenzij anders aangegeven
Portaal    Scheikunde

Erbium is een scheikundig element met symbool Er en atoomnummer 68. Het is een zilverwit lanthanide.

Ontdekking[bewerken | brontekst bewerken]

Erbium is in 1843 ontdekt door de Zweedse chemicus Carl Gustaf Mosander tijdens het onderzoeken van mineralen. Hij noemde het naar Ytterby, waar het voor het eerst werd gevonden.^[1] In 1934 werd zuiver metallische erbium geïsoleerd door erbiumchloride te reduceren met kaliumdamp.

Toepassingen[bewerken | brontekst bewerken]

Erbium wordt veelal toegepast als fotografisch filter en de veerkrachtige eigenschap maakt het een bruikbaar additief in legeringen. Erbium wordt ook veel gebruikt in fotonica, omdat de band gap overeenkomt met de golflengte waarbij glasvezel de hoogste transmissie heeft. Andere toepassingen zijn:

• Verstevigingsmiddel in vezels.
• In nucleaire installaties wordt erbium vanwege zijn neutronenabsorberende vermogen als neutronenvanger gebruikt.
• In de glasindustrie wordt erbiumoxide, dat een roze kleur heeft, gebruikt voor het kleuren van glas. Dit glas wordt vaak gebruikt voor zonnebrillen en goedkope juwelen.

Opmerkelijke eigenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Erbium is een vrij zacht en buigzaam metaal met een heldere metallieke glans dat bij standaard temperatuur en druk minder snel wordt aangetast in de lucht dan veel andere lanthaniden. In zichtbaar licht, ultraviolet en nabij infrarood vertoont erbium een karakteristiek spectrum. De meeste zouten van erbium hebben een roze kleur.

Verschijning[bewerken | brontekst bewerken]

In de natuur komt erbium niet voor als vrij element, maar het komt voor in meerdere mineralen waarin ook andere lanthaniden worden aangetroffen zoals gadoliniet, monaziet en bastnäsiet. De belangrijkste commerciële bronnen van erbium zijn de mineralen xenotiem en euxeniet.

Isotopen[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Isotopen van erbium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de natuur komen zes stabiele erbiumisotopen voor waarvan ¹⁶⁶Er ongeveer een derde uitmaakt. 23 radioactieve isotopen zijn bekend waarvan ¹⁶⁹Er met een halveringstijd van 9,4 dagen het meest stabiel is.

Toxicologie en veiligheid[bewerken | brontekst bewerken]

Over de eventueel schadelijke gevolgen van erbium is nog weinig bekend. Het is te verwachten dat het vergelijkbaar is met andere lanthaniden. Erbium in poedervorm is brandbaar.

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

• Lenntech.nl - erbium
• (en) EnvironmentalChemistry.com - erbium
• (en) WebElements.com - erbium

Zie de categorie Erbium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.