Eenpartijstelsel

Een eenpartijstelsel is een partijstelsel waarbij er in een staat maar één politieke partij is toegestaan, de eenheidspartij, dit in tegenstelling tot een meerpartijenstelsel. Oppositiepartijen zijn dus verboden of minstens uitgesloten van verkiezingen. In een variant zijn er wel één of meer bevriende oppositiepartijen toegestaan, maar kunnen die nooit de absolute meerderheid van de quasi-eenheidspartij bedreigen, zoals in communistisch Polen het geval was met een boerenpartij. Het systeem komt neer op een brede oligarchie van partijleden op alle politieke niveaus.

Een eenpartijstelsel mag niet worden verward met een stelsel waarin één partij feitelijk dominant is, maar niet op basis van een constitutioneel voorrecht. Dit stabiel stelsel komt nog steeds vrij veel voor, ook in landen die als democratisch worden beschouwd.

Staten met een eenpartijstelsel zijn eenpartijstaten. In het verleden waren er vrij veel eenpartijstaten, tegenwoordig zijn zij in de minderheid. Fascistische staten, communistische staten, dictaturen, maar soms ook democratieën hadden in het verleden een eenpartijstelsel. Het meest gebruikte argument voor de invoer van een eenpartijstelsel is dat meerpartijenstelsels zouden zorgen voor partijschappen en verdeeldheid, terwijl het eenpartijstelsel zou zorgen voor harmonie, eenstemmigheid en de besluitvorming zou bevorderen.

Vergeleken met andere dictaturen houden eenpartijstaten het vaak opvallend lang uit. Dit komt vooral doordat niet alle macht is geconcentreerd bij een persoon, waarmee de dictatuur valt of staat. De partij die het langste aan de macht is gebleven was de True Whig Party in Liberia, die 103 jaar ononderbroken aan het roer heeft gestaan, van 1877 tot 1980, gevolgd door de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, die het 74 jaar heeft uitgehouden. De Institutioneel Revolutionaire Partij in Mexico heeft 71 jaar geregeerd en de Mongoolse Revolutionaire Volkspartij 68 jaar.

Staten met een eenpartijstelsel[bewerken | brontekst bewerken]

Onderstaande tabel somt de landen op met een eenpartijstelsel.

Vlag	Naam Land	Naam Partij	Ideologie
	China	Communistische Partij van China (Verenigd Front)	Marxisme-leninisme, Socialisme met Chinese karakteristieken
	Republiek Cuba	Communistische Partij van Cuba	Marxisme-leninisme
	Staat Eritrea	Volksfront voor democratie en rechtvaardigheid	Nationalisme
	Democratische Volksrepubliek Korea	Koreaanse Arbeiderspartij (lid van het Democratisch Front voor de Hereniging van het Vaderland)	Juche
	Democratische Volksrepubliek Laos	Laotiaanse Revolutionaire Volkspartij (Laotiaans Front voor Nationale Opbouw)	Marxisme-leninisme
	Sahrawi Arabische Democratische Republiek1	Polisario	Nationalisme
	Socialistische Republiek Vietnam	Communistische Partij van Vietnam (Vaderlands Front)	Marxisme-leninisme, nationalisme
1 Beter bekend als de Westelijke Sahara en is een staat met beperkte erkenning.

Staten met een dominerende partij[bewerken | brontekst bewerken]

Een onderstaande tabel van landen met een dominerende partij.

Eenpartijstaten zijn bruin, militaire dictaturen en presidentiële republieken kunnen in sommige gevallen ook een soort eenpartijstaat zijn

Landen met eenpartijstelsels in het verleden[bewerken | brontekst bewerken]

Onvolledige tabel met historische en huidige landen die een eenpartijstelsel kenden.

Landen met een dominerende partij (in het verleden)[bewerken | brontekst bewerken]

Onvolledige tabel met historische en huidige landen die een dominerende partij kenden of kennen.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

• Meerpartijenstelsel
• Democratie