Deinze

Deinze
Stad in België Vlag van België
Deinze (België)
Deinze
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen
Arrondissement Gent
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
128,03 km² (2021)
75,1%
11,86%
13,04%
Coördinaten 50°59'0"NB, 3°31'38"OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
44.930 (01/01/2023)
49,18%
50,82%
350,94 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
19,03%
59,43%
21,53%
Buitenlanders 5,89% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Jan Vermeulen (CD&V)
Bestuur CD&V, Open Deinze
Zetels
CD&V
Open Deinze
N-VA
GroenRood
Vlaams Belang
spa.a plus
35
14
8
6
4
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 22.298 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 3,6% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
9800
9800
9800
9800
9800
9800
9800
9800
9800
9800
9800
9850
9850
9850
9850
9850
9850
Deelgemeente
Deinze
Astene
Bachte-Maria-Leerne
Gottem
Grammene
Meigem
Petegem-aan-de-Leie
Sint-Martens-Leerne
Vinkt
Wontergem
Zeveren
Nevele
Hansbeke
Landegem
Merendree
Poesele
Vosselare
Zonenummer 09 en 051
NIS-code 44083
Politiezone Deinze-Zulte-Lievegem
Hulpverleningszone Centrum
Website www.deinze.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Gent
in de provincie Oost-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België
Deinze. parochiekerk Sint-Martinus en Sint-Antonius Abt

Deinze is een stad in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen, langs de rivier de Leie. De gemeente fuseerde met Nevele op 1 januari 2019 en telde op 1 januari 2023 44.930 inwoners, die Deinzenaars[1] worden genoemd. De gemeente bestaat uit 17 deelgemeentes waarbij Deinze en Petegem-aan-de-Leie een stedelijke kern vormen met 17.900 inwoners.[2] Deinze heeft een oppervlakte van 127,38 km².

Toponymie[bewerken | brontekst bewerken]

De vroegste vermelding van Deinze stamt uit het jaar 840. De oudste geschriften verwijzen naar Donsa of Dunsa. Wat dit betekent, is nog onbekend, maar mogelijk verwijst het naar een mosrijk gebied.[3]

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Middeleeuwen[bewerken | brontekst bewerken]

De Heilige Poppo, de abt van Stavelot, werd in 978 te Deinze geboren. Hij schonk later aan zijn geboortestad relieken, die hij van zijn bedevaarttochten van het Heilige Land meebracht. Deze relieken zitten ingemetseld in de muur van de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

In het feodale tijdperk was Deinze een heerlijkheid in handen van verscheidene vooraanstaande geslachten; Poppo's vader is de oudst bekende. Dan was er Iwein van Aalst en zijn zoon, die de heerlijkheid in leen van de Graven van Vlaanderen hielden. Daarna kwam het geslacht Courtenay, de Gravin van Bar en de Graaf van Luxemburg.

In de 12e eeuw kende Deinze een bloei door de lakennijverheid. Omstreeks 1300 werd Deinze door Walram van Luxemburg verkocht aan Robrecht van Bethune en kwam het terug in het bezit van de graven van Vlaanderen. Het duurde niet lang want het werd bezit van Robrecht van Kessel, die het opnieuw aan de graven van Bar overliet.

De vroeggotische parochiekerk van Onze-Lieve-Vrouw werd gebouwd in de 13e eeuw. Op het einde van de 18e eeuw werd ze ingericht met waardevol meubilair en divers liturgisch vaatwerk. In de 13e eeuw bestond er een begijnhof ter ere van de H. Margaretha. Nadat het verwoest was richtte men in 1423 op dezelfde plaats het Sint-Margrietenklooster op.

In 1431 bezat Filips de Goede de heerlijkheid en in de volgende twee eeuwen werd het eigendom van het geslacht della Faille, Filips IV van Spanje, Diego Messia en het geslacht van Merode, dat eigenaar bleef van het Markizaat Deinze, de Vrijheid van Petegem, Astene en Drongen.

Op bestuurlijk en juridisch vlak was Deinze in twee delen verdeeld: Deinze-Binnen en Deinze-Buiten.

Deinze binnen was onderverdeeld in Stad en Vrijheid en had een schepenbank met 7 schepenen. Een baljuw vertegenwoordigde de koning. Op het einde van de 13e eeuw liet Gwijde van Dampierre de stad versterken. Tijdens de opstand van Kustvlaanderen was Deinze bondgenoot van Brugge. Daarom werd Deinze in 1327 bijna geheel verwoest door de Gentenaren. Tijdens de Gentse opstand in 1380 tegen Lodewijk van Male koos de stad opnieuw partij voor Brugge. Deinze werd afwisselend belegerd door Gentse en Brugse troepen wat een tweede verwoesting tot gevolg had. In 1452 werd de stad een derde maal verwoest door de Gentenaren. Ook tijdens de opstand tegen Maximiliaan van Oostenrijk werd er door de Franse troepen (1488) en de Gentse militie (1492) lelijk huisgehouden. Na al dat geweld brak er bovendien nog een pestepidemie uit.

Vroegmoderne tijd[bewerken | brontekst bewerken]

In 1566 woedde ook in Deinze de beeldenstorm. Onder meer het gasthuis dat toegewijd was aan Sint-Blasius en bediend werd door de zusters augustinessen werd verwoest. Daarna werd de stad bezet door een Spaans garnizoen. Het kerkelijk leven van Deinze werd vanaf 1570 gedirigeerd door het bisdom Gent (voorheen was dat het het bisdom Doornik). In 1579 sloot Deinze aan bij de Unie van Utrecht, maar na een korte adempauze brak het geweld opnieuw los. In 1580 was Deinze totaal vernield en ontvolkt en waren de kloosterlingen moeten vluchten naar Ekkergem-Gent.

De 16e eeuw was echter ook de eeuw waarin de linnen- en tapijtindustrie in Deinze ontstond. Ook de lederbewerking was belangrijk. Deinze had ook al vroeg een voornaam cultureel leven. In de 16e eeuw was de Rederijkerskamer "Nazarenen" er actief, die voortbouwde op de 15e-eeuwse toneelgroepen in de stad. Deze Rederijkerskamer en bijhorende cultuur evolueerde verder in de 17e eeuw en de 18e eeuw. Zo waren er toen talrijke toneelgezelschappen in de stad.

Ook in de 17e en 18e eeuw was er veel oorlogsellende, vooral de Franse troepen waren daarvan de oorzaak. Zo werden tijdens de Franse Revolutie de zusters augustinessen verdreven. Al deze gewelddaden hebben echter niet kunnen beletten dat Deinze grote bloeiperioden kende.

19e eeuw – heden[bewerken | brontekst bewerken]

In 1816 vestigden de zusters Maricolen zich in de verlaten gebouwen van de verdreven augustinessen en verschaften er onderwijs.

In de 20e eeuw was er industriële activiteit, onder meer van de firma Torck, bekend onder meer van zijn kinderwagens en meubelen. Zowel tijdens de Eerste Wereldoorlog als de Tweede Wereldoorlog had de stad veel te lijden.

Op 1 januari 1977 breidde Deinze zijn grondgebied gevoelig uit in de context van de nationale golf van fusies van Belgische gemeenten. De gemeenten Astene, Bachte-Maria-Leerne, Gottem, Grammene, Meigem, Petegem-aan-de-Leie, Sint-Martens-Leerne, Vinkt, Wontergem en Zeveren werden immers opgeheven en als deelgemeenten aan de stad toegevoegd.

Op 19 december 2017 keurden de gemeenteraden van Deinze en buurgemeente Nevele een fusie tussen beide gemeenten goed. Met het decreet van 4 mei 2018 bekrachtigde Vlaanderen de fusie. De nieuwe stad bleef Deinze heten, maar kreeg de slagzin Het Land van Nevele. De gemeenten zijn officieel gefuseerd op 1 januari 2019. Sindsdien zijn Nevele, Hansbeke, Landegem, Merendree, Poesele, Vosselare eveneens deelgemeenten van de stad.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

De stad telt 17 deelgemeenten, heeft drie treinstations (Station Deinze, Station Hansbeke en Station Landegem) en heeft zowel aan de E40 als de E17 een op- en afrit.

Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS code (oud) NIS code
1 Deinze 8,75 7.162 818 44011A 44083A
2 Astene 9,58 4.957 517 44011B 44083B
3 Petegem-aan-de-Leie 9,54 10.235 1.073 44011C 44083C
4 Zeveren 3,74 896 239 44011D 44083D
5 Grammene 3,08 989 321 44011E 44083E
6 Gottem 6,24 613 98 44011F 44083F
7 Wontergem 5,08 990 195 44011G 44083G
8 Vinkt 10,15 1.436 142 44011H 44083H
9 Meigem 7,44 838 113 44011J 44083J
10 Bachte-Maria-Leerne 8,70 1.994 229 44011K 44083K
11 Sint-Martens-Leerne 3,81 1.090 286 44011L 44083L
12 Nevele 13,90 2.875 207 44049A 44083A
13 Poesele 2,52 456 181 44049B 44083B
14 Hansbeke 9,89 2.096 212 44049C 44083C
15 Merendree 10,82 2.048 189 44049D 44083D
16 Landegem 8,56 3.438 402 44049E 44083E
17 Vosselare 6,21 1.450 233 44049F 44083F

Galerij[bewerken | brontekst bewerken]

Tabel[bewerken | brontekst bewerken]

Naam Oppervlakte (km²) Bevolking (01/01/2022)[4]
I Deinze 8,66 7.315
II Petegem-aan-de-Leie 9,48 10.237
III Astene 9,56 5.057
IV
(XII)
(XIII)
Bachte-Maria-Leerne
-Sint-Maria-Leerne
-Bachte
8,62


2.119


V Sint-Martens-Leerne 3,78 1.148
VI Meigem 7,34 818
VII Zeveren 3,75 928
VIII Vinkt 9,96 1.461
IX Wontergem 5,09 1.005
X Grammene 3,06 1.021
XI Gottem 6,19 621
XII Nevele 14,14 2.941
XIII Hansbeke 9,83 2.128
XIV Landegem 8,84 3.498
XV Merendree 10,94 2.115
XVI Poesele 2,52 510
XVII Vosselare 6,27 1.397

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Deinze voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Deinze ligt aan de Leie op een hoogte van ongeveer 7 meter. Iets ten zuiden van Deinze begint het Schipdonkkanaal met een loop in noordelijke richting, waar de Leie zich naar het noordoosten begeeft. De omgeving van Deinze is sterk verstedelijkt.

Vlak bij het stadscentrum ligt het natuur- en recreatiedomein De Brielmeersen. In dit park is er een grote speeltuin, een dierenpark en een aantal sportvelden.[5] De gronden werden in 1971 door het stadsbestuur aangekocht en vanaf 1975 werd het dierenpark ontwikkeld.[6] Sinds januari 2015 wordt het park beheerd door de provincie Oost-Vlaanderen.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS, Stad Deinze - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; vanaf 1977= inwonertal per 1 januari
  • 1971: aanhechting van Astene, Petegem-aan-de-Leie en Zeveren (+22,79 km² met 10.521 inwoners)
  • 1977: aanhechting van Bachte-Maria-Leerne, Gottem, Grammene, Meigem, Sint-Martens-Leerne, Vinkt en Wontergem (+44,10 km² met 6.430 inwoners)
  • 2019: aanhechting van Nevele (incl. Hansbeke, Landegem, Merendree, Poesele en Vosselare) (+51,89 km² met 12.179 inwoners)

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 2019.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[7]
1992 36.652
1993 36.816
1994 37.020
1995 37.326
1996 37.639
1997 37.963
1998 38.299
1999 38.472
2000 38.552
2001 38.583
2002 38.576
2003 38.700
2004 38.926
2005 39.137
2006 39.537
2007 39.969
2008 40.234
2009 40.594
2010 41.083
2011 41.391
2012 41.632
2013 41.764
2014 41.894
2015 42.419
2016 42.738
2017 43.016
2018 43.264
2019 43.571
2020 43.580
2021 43.922
2022 44.315
2023 44.930
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Deinze heeft voor de legislatuur 2019-2024 een coalitie tussen CD&V en Open Deinze. Samen vormen ze de meerderheid met 22 op 35 zetels. N-VA, GroenRood, Vlaams Belang en sp.a plus zetelen in de oppositie.

De huidige burgemeester is Jan Vermeulen (CD&V), die Jacques De Ruyck (CD&V) opvolgde.

Burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdspanne Burgemeester
1777 - 1784 Pierre François Beyens
...
1788 - 1792 Pierre François Beyens
...
1837 - 1848 Charles Reyntjens
1848 - 1849 François Francoys
1849 - 1858 Jozef Provoost
1858 - 1869 Constantin De Beil
1870 - 1872 Gentil Vander Straeten
1872 - 1890 Karel Lodewijk Declerck
1891 - 1894 Philippe Eduard Provost
1894 - 1902 Prudent Van Hoecke
1902 - 1920 Eduard Galens
1921 - 1932 Jean Lagrange (UCB)
1933 - 1944 Jozef Van Risseghem (UCB)
...
1953 - 1964 Jozef Van Risseghem (CVP)
1965 - 1970 Carlos Maere
1971 - 1980 Ernest Van De Wiele (OK / CVP)
1980 - 2001 Roger Boerjan (CVP)
2001 - 2011 Jacques De Ruyck (CD&V)
2012 - heden Jan Vermeulen (CD&V)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij 10-10-1976[8] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[9] 14-10-2012[10] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 27 % 27 % 27 % 27 % 29 % 29 % 29 % 35
CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 61,451 19 44,441 14 50,381 16 42,451 14 41,961 15 39,85A 13 31,22 11 36,12 14
VU1 / VU&ID2 / CD&V+N-VAA / N-VA3 - 6,51 1 12,121 3 6,461 1 6,032 1 17,553 5 17,03 6
PVV1 / VLD2 / Open Vld+3 / Open DeinzeB - 11,641 2 15,31 4 17,112 5 28,572 9 26,213 8 19,383 6 21,1B 8
Wakker Deinze - - - - - - 10,72 3
SP1 / sp.a2 / sp.a plus3 8,861 1 14,61 4 17,351 4 16,851 5 12,611 3 12,092 3 6,072 1 5,33 1
AGALEV1 / GroenRood2 - - 4,851 0 5,581 1 6,511 1 11,592 3 11,122 3 12,02 4
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - 3,111 0 - 10,272 2 3,952 0 7,42 2
D.TWEE.D. - - - 7,61 1 4,33 0 - - -
GD - 22,82 6 - - - - - -
KVB 27,58 7 - - - - - - -
Anderen(*) 2,12 0 - - 0,82 0 - - - 1,2 0
Totaal stemmen 16932 18038 18747 19324 20347 22269 21900 31657
Opkomst % 95,95 94,6 94,12 95,2 93,80 94,1
Blanco en ongeldig % 2,23 3,58 3,15 4,02 4,39 3,8 3,9 3,3

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1976: DND / 1994: ROSSEM / 2018: DBA
Zie ook op Nevele voor de verkiezingen van 2012 en vroeger.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Media[bewerken | brontekst bewerken]

  • Deinze heeft sinds 8 januari 2012 nog slechts één lokaal radiostation Radio Tequila (105.1 FM). Radio Canteclaer werd in 2011 vervangen door de ketenradio Club FM, Radio Veronieka ging op 8 januari 2012 uit de ether. Per 2 januari 2018 zendt Radio Tequila op twee frequenties uit, in Deinze op 106.2 MHz FM en in Aalter op 107.8 MHz FM.

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

  • Stoet van Canteclaer - vijfjaarlijks
  • Batjesmarkt - eerste zaterdag van mei
  • Bloemenmarkt - eerste zaterdag van mei
  • Meiboomplanting Petegem - 1 mei
  • Bijenmarkt Petegem - 1 mei
  • Vlasfeesten Gottem - vijfjaarlijks
  • Elfdorpenfietstocht - Pinksterenzondag
  • Gezinsfietstocht Wontergem - Tweede zondag van augustus
  • Bloedprocessie Meigem - eerste zondag van juli
  • Jaarmarkt - woensdag voor de 4e zondag van juli
  • Deinse feesten - twee laatste weken van juli
  • Kaandelconcerten - Gedurende de maanden juli en augustus, iedere woensdagavond
  • Muzikaal vuurwerk - Laatste woensdagavond van juli om 23:00 u
  • Canteclaermarsen - derde zondag van september
  • Antiek- en rommelmarkt Grammene - 15 augustus
  • Zijspoor festival - eerste vrijdag en zaterdag van oktober
  • Wijnfeesten Petegem - zaterdag voor eerste zondag van oktober
  • Paarden- en hondenwijding Sint-Hubertus - eerste zondag van november
  • Paaseierenzoektocht - zaterdag voor Pasen
  • Beiaardconcerten - regelmatig
  • Wijnfeesten Vinkt - november
  • Europees Schutterstreffen (EST) - 19, 20 en 21 augustus 2022[11]
  • Leerzewegels- en Jan Filliersroute - Sneukelfietstocht begin augustus
  • Valentijnswandeling - Rond 14 februari

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Deinze kent meerdere sportclubs, onder andere KMSK Deinze, de voetbalclub met stamnummer 818 die sinds 2020 in de Eerste klasse B speelt. Ze spelen in de Dakota Arena, voorheen het Burgemeester Van de Wiele Stadion genaamd.

Daarnaast zijn er ook Sferos Deinze, de volleybalclub in 1ste provinciale, BBC LDP Donza, de basketbalploeg in 1ste provinciale en AC Deinze, de atletiekvereniging. Maar ook de tafeltennisclub TTC Knal Deinze die in Super divisie speelt (dit zijn de 10 beste clubs van België).

Bekende personen afkomstig uit Deinze[bewerken | brontekst bewerken]

Stedenbanden[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Petegem-aan-de-Leie, Astene, Grammene, Zeveren, Meigem, Bachte

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Deinze van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.