Boom (België)

Boom
Gemeente in België Vlag van België
Boom (België)
Boom
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Antwerpen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
7,38 km² (2021)
31,11%
19,98%
48,91%
Coördinaten 51° 5' NB, 4° 22' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
19.062 (01/01/2023)
49,71%
50,29%
2582,37 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
23,48%
59,56%
16,96%
Buitenlanders 14,01% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Jeroen Baert (N-VA)
Bestuur N-VA, CD&V, Groen
Zetels
N-VA
Boom één (Vooruit)
Vlaams Belang
CD&V
Groen
25
10
7
3
4
1
Economie
Gemiddeld inkomen 18.301 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 8% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2850
Deelgemeente
Boom
Zonenummer 03
NIS-code 11005
Politiezone Rupel
Hulpverleningszone Rivierenland
Website www.boom.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Antwerpen
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België
Boom aan de Rupel

Boom is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen en is de hoofdplaats van het kanton Boom. De gemeente ligt aan de rivier de Rupel en telt ruim 19.000 inwoners.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Vermoedelijk bestond Boom al in de Romeinse periode. Boom behoorde aanvankelijk tot de parochie Kontich, waarvan het voor 1309 werd gescheiden. Boom maakte deel uit van de bezittingen van de familie Berthout en hun jongere tak, de Heren van Grimbergen. In 1290 werd Boom, samen met Rumst, Terhagen, Willebroek, Ruisbroek en Heindonk afgescheiden van het Land van Grimbergen en verenigd in een aparte heerlijkheid, het Land van Rumst. Boom kwam samen met de rest van het Land van Rumst in handen van de geslachten van Vianden. Zo kwam het Land van Rumst in opeenvolgende periodes in verschillende handen terecht onder andere de Ligne, de Bethune, Huis Bourbon, Huis Nassau. Tot Karel van Baume in 1663 de gemeente Boom verkocht aan Joris Boschart als een afzonderlijke entiteit los van het Land van Rumst.

Omstreeks 1410 werd, naar aanleiding van de stapelkwestie tussen de havens Antwerpen en Mechelen, door Anton van Bourgondië een bolwerk opgeslagen te Boom om de Rupel en de vaart op Mechelen te controleren.

Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog lagen de Oostenrijkers in mei 1766 in de twee forten tussen Rumst en Boom om de Rupellinie tegen de Fransen te verdedigen.

Boom werd tijdens de Boerenkrijg van 20 tot 27 oktober 1798 het hoofdkwartier van de "Brigands" van het land van Boom.

In 1976 bleef Boom buiten de grote fusieoperatie van de Belgische gemeenten. Hierdoor is het qua oppervlakte een van de kleinste gemeenten van de provincie Antwerpen. Boom heeft sinds de 19e eeuw een eigen ziekenhuis, maar dit is sinds 1959 juist over de gemeentegrens gevestigd (in Reet, Rumst). Sinds het begin van de 21e eeuw is er een toenemende druk op de kleinere buurgemeenten (zoals bijvoorbeeld Niel) om te fuseren met de gemeente Boom.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Boom heeft geen deelgemeenten. De dorpskern ligt in het zuiden, aan de Rupel. Langs die rivier liggen ten westen, tegen de grens met het Hellegat in Niel, de vroegere industriële wijk Noeveren, ten oosten de wijk Hoek. Het afzonderlijke dorp Bosstraat ligt een kilometer verder oostwaarts.

Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

   Aangrenzende gemeenten   
 Niel              Rumst 
           
     
           
 Puurs              Willebroek 

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Rochus
PIDPA-watertoren van Boom
Tuyaertsstraat 65
Voormalige Bloemmolens Rypens, nu wooncomplex
Heilig Hartkerk
Voormalige meesterwoning van steenbakkerij N.V. Klampsteen, nu taverne 't Steencaycken
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Boom voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Steenbakkerijen[bewerken | brontekst bewerken]

Boom kende al steenbakkerijen in de 14de eeuw en kalkovens in de 15de eeuw, die in de 15de en 16de eeuw tot hoge bloei kwamen ingevolge de voortdurende vraag vanuit de Antwerpse bouwwerven. Daarnaast droeg ook het graven van het Kanaal Rupel-Brussel, dat vanaf 1561 Antwerpen met het binnenland verbond, ertoe bij om van Boom het centrum te maken van de steennijverheid vanaf de tweede helft van de 16de eeuw. Aan Brik Boom (het voormalige EMABB-museum)[1] was tot 2007 een ambachtelijke steenbakkerij in werking te zien (site Lauwers). In Steenbakkerijmuseum 't Geleeg werd de oude Steenbakkerij Frateur[2] gerestaureerd.

Kunstbrug[bewerken | brontekst bewerken]

De kunstbrug, ook wel 'one world' genoemd, is een werk van Arne Quinze. Het is terug te vinden in de schorre in Boom. De brug werd voor het eerst tentoongesteld op 12 oktober 2014 aan het publiek. Vooral de kostprijs van het kunstwerk maakte veel reacties los, de bouw ervan kostte 4,6 miljoen euro. In het midden van de brug staat een ijzeren structuur van 25 meter hoog.

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Boom ligt aan de Rupel op een hoogte van 5-15 meter. De oever heeft het karakter van een cuesta. De Boomse klei is naar de plaats genoemd, het Rupelien is naar de Rupel vernoemd. Groengebieden zijn De Schorre en het Gemeentepark van Boom. Andere belangrijke gebieden zijn Bos N (een voormalige kleiput, intussen ontwikkeld tot natuurgebied) en diverse andere oude kleiputten die zich spontaan tot natuurgebied hebben ontwikkeld.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[3]
1992 13.937
1993 13.903
1994 14.038
1995 14.237
1996 14.589
1997 14.722
1998 14.822
1999 14.875
2000 15.057
2001 14.986
2002 15.089
2003 15.330
2004 15.567
2005 15.729
2006 16.096
2007 16.326
2008 16.444
2009 16.598
2010 16.709
2011 16.989
2012 17.166
2013 17.227
2014 17.231
2015 17.559
2016 17.737
2017 17.788
2018 17.970
2019 18.244
2020 18.555
2021 18.799
2022 18.832
2023 19.062

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Boom ligt in het kieskanton Boom, het provinciedistrict Boom, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Boom Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen Antwerpen Boom
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Antwerpen Boom Boom Boom
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-
Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
1
7
4
10
3
10 
De 25 zetels zijn als volgt verdeeld:

Gemeentebestuur[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester is Jeroen Baert (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA, CD&V en Groen.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

(Voormalige) Burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Periode Burgemeester[4]
1800-1814 De Bruyn[5]
1814-1818 Rypens
1818-1830 De Becker
1830 - 1848 Frans Verelst (katholiek Unionist)
1848 - 1876 Jozef Tuyaerts (LP)
1876 - 1886 Louis Verbeeck (LP)
1887 - 1914 Emile Van Reeth (Kath.Partij)
1914 - 1921 Jules Meyers (Kath. Partij, waarnemend)
1921 - 1926 Louis Lamot (Kath. Verb.)
1927 - 1938 Frans De Schutter (BWP)
1939 - 1945 Frans Holsters (LP)
Periode Burgemeester
1944 René Tollenaer (oorlogsburgemeester)
1944 - 1945 Hubert Mampaey (Kath. Verb., waarnemend)
1945 - 1946 Lucien Van Reeth (BSP)
1946 - 1967 Jos Van Cleemput (BSP)
1967 - 1970 Isidoor Vinck (BSP)
1971 - 1976 Marcel Van Bulck (BSP)
1977 - 1986 Gerard De Fré (PVV)
1986 - 1994 Etienne De Groot (PVV)
1995 - 2012 Patrick Marnef (SP/SP.A/ Boom één)
2013 - heden Jeroen Baert (N-VA)

Legislatuur 2007 - 2012[bewerken | brontekst bewerken]

De CVP trok in verdeelde slagorde naar de verkiezingen.[6] Zo was er naast de CVP-kieslijst de scheurlijst Baert en De Saeger.[7] Grootste partij werd het Vlaams Belang, met een nipte voorsprong van 0,4% op Boom één, de lokale sp.a-lijst van zittend burgemeester Patrick Marnef. Het valentijnskartel van CD&V-N-VA werd de derde politieke formatie en behaalde 15,29% van de stemmen. Tijdens de verkiezingen vonden er problemen plaats met de stemcomputers, kiezers van de lijst Boom één, zagen enkel de partijnaam staan.[8] Het gemeentebestuur voor 2007-2012 bestond uit een coalitie van Boom één (plaatselijke sp.a), CD&V en Open Vld. Een coalitie van 14 op 25 zetels. Burgemeester was Patrick Marnef (Boom één), schepenen waren Peter De Ridder en Anita Ceulemans (beide Boom één), Bart De Smet en Kris Van Hoeck (beide CD&V-N-VA) en Marc Lamberts (Open VLD). OCMW-voorzitter werd Nourdine El Kaouakibi.[9] Carry De Groot-Verboven, verkozen op de VLD-lijst, besloot als onafhankelijk liberaal te zetelen.[10] Op 1 januari 2010 werd Marc Lamberts opgevolgd als schepen door partijgenote Nicole Schreppens.[11] Eveneens in januari 2010 werd Rik Röttger (Boom één), die gedeputeerde werd van de provincieraad Antwerpen, opgevolgd door partijgenote Cindy Huys, en Jeroen Baert nam de fakkel over van Leo De Saeger (lijst Baert-De Saeger).

Legislatuur 2013 - 2018[bewerken | brontekst bewerken]

Lijsttrekkers bij de verkiezingen waren Dany Bosteels (Open Vld), Jeroen Baert (N-VA), Hans Verreyt (Vl.Belang), Sven Cools (Groen), Bart De Smet (CD&V), Patrick Marnef (Boom één) en Bart Goovaerts (EVA). Winnaars van de verkiezingen waren N-VA (36,88%, 11 zetels) en Groen (+0,68%). Verliezers waren alle andere partijen, waarbij Open Vld (−6,29%), CD&V (−6,76%) en Vlaams Belang (-15,93%) elk hun stemmenaantal met ongeveer de helft zagen afnemen. Boom één moest een klein verlies slikken van 2,89% en strandde op 26,27% (8 zetels). Open Vld en CD&V moesten respectievelijk 2 en 3 zetels inleveren, het Vlaams Belang 5. Groen bleef status quo op 1 zetel. EVA ten slotte kon 0,78% van de kiezers bekoren, onvoldoende voor een zitje in de gemeenteraad. Stemmenkampioen was Jeroen Baert (N-VA) met 1.595 voorkeurstemmen voor Patrick Marnef (Boom één, 1.163), Nourdine Elkaouakibi (Boom één, 905), Anita Ceulemans (Boom één, 865) en Hans Verreyt (Vl.Belang, 583).[12]

Na de verkiezingen werd er een coalitie gesloten tussen N-VA, Open Vld en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 13 op 25 zetels. Jeroen Baert (N-VA) werd aangesteld als burgemeester.[13] Boom één, de op-een-na-grootste partij werd hierdoor naar de oppositiebanken verwezen. De kritiek op de coalitie luidde dat CD&V en Open Vld - die elks slechts een verkozene hadden, hun zetel verzilverd zagen in een schepenambt. CD&V-verkozene Bart De Smet besloot niet te zetelen, waardoor de CD&V-schepen Chris Van Hoeck werd[14], de overige schepenen zijn Linda Lauwers (N-VA), Ils Blommaerts (N-VA), Dany Bosteels (Open Vld), Inge De Ridder (N-VA). Christel De Coninck werd aangesteld als OCMW-voorzitster. Op 1 januari 2016 werd Inge De Ridder opgevolgd als schepen door Francis Sanchez (N-VA), die op haar beurt Christel De Coninck opvolgde als OCMW-voorzitster.[15] Op 20 oktober stapten NVA-gemeenteraadsleden Mark Van Heel, Britt Willems en Juan Roca Cervera uit de NVA-fractie. Hetzelfde deed schepen Ils Blommaerts. Allen zullen als onafhankelijke gaan zetelen. Zijzelf gaven als reden hiervoor aan dat ze buiten spel gezet werden, terwijl de NVA-burgemeester hen 'deloyaliteit' verweet en aangaf dat ze al lang geen afdrachten meer aan de partij gaven. Eender hoe: door deze gebeurtenis heeft het bestuur geen meerderheid meer. Door de timing -minder dan 1 jaar voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen- vermijden de opstappers dat er onbestuurbaarheid kan uitgeroepen worden, wat eventueel had kunnen leiden tot de vorming van een nieuwe meerderheid. Men zal dus ofwel op de oppositie moeten rekenen om de begroting rond te krijgen ofwel moeten werken met de zogenaamde 'twaalfden', wat in wezen een besparing is. Echt beleid zal er de resterende 12 maanden echter niet meer inzitten.[16]

Legislatuur 2019 - 2025[bewerken | brontekst bewerken]

Na opnieuw een 10 van de 25 zetels te halen (1 zetel minder in vergelijking met 2013) kon Jeroen Baert met N-VA nogmaals de burgemeesterssjerp bemachtigen. Dit keer door een ruime meerderheid te vormen met coalitiepartners CD&V (4 zetels), en Groen (1 zetel). De oppositie bestaat uit 2 partijen. De grootste daarvan is Boom één (7 zetels). De 2e oppositiepartij is Vlaams-belang met 3 zetels.

Open-vld dat vorige legislatuur nog een schepenpost kon bemachtigen behaalde deze verkiezing niet genoeg stemmen om hun zetel te behouden. Ook Pvda & Boom vooruit behaalden hun eerste zetel niet.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel 10-10-1976[17] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[18] 14-10-2012[19] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 25 % 23 % 23 % 23 % 23 % 25 % 25 % 25
CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 43,991 12 40,281 10 40,311 10 27,521 7 20,51 5 15,29A 4 8,532 1 13,82 4
VU1 / VU&ID2 / CD&V+N-VAA / N-VA3 3,611 0 - - - 2,212 0 36,883 11 29,83 10
PVV1 / VLD2 / VLD-Vivant-Anders3 / Open Vld4 7,861 1 13,221 2 18,081 4 18,092 4 15,092 3 12,903 3 6,614 1 4,74 0
SP1 / Boom één2 44,541 12 36,971 10 35,351 9 32,291 8 32,721 9 29,162 8 26,272 8 22,22 7
Agalev1 / Groen!2 / Groen3 - - 6,261 0 7,241 1 6,111 1 6,582 1 7,263 1 8,13 1
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - 14,861 3 20,851 5 29,592 8 13,662 3 13,42 3
PVDA - - - - - - - 5,0 0
Boom Vooruit - - - - - - - 3,1 0
Baert & De Saeger - - - - - 6,48 1 - -
GRAS - 9,53 1 - - - - - -
Anderen(*) - - - - 2,51 0 - 0,78 0 -
Totaal stemmen 11783 11050 10513 10081 10560 11372 11399 11696
Opkomst % 94,35 91,28 91,64 93,32 90,96 91,6
Blanco en ongeldig % 2,2 2,98 3,41 4,52 3,2 3,71 2,22 3,2

Het aantal zetels van de gevormde meerderheid wordt vet weergegeven. De grootste partij is in kleur.
(*) 2000: BOB (1,56%), ONA (0,95%) / 2012: EVA (0,8%)

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Steenbakkerij Frateur, thans steenbakkerijmuseum ’t Geleeg
In onbruik geraakte transportband voor het vervoer van klei in De Schorre
  • Geschiedkundige Studiegroep Ten Boome

Bijnaam[bewerken | brontekst bewerken]

Gedurende de Eerste Wereldoorlog verwierven de Boomenaars de bijnaam 'hondenfretters'. Dit kwam doordat ze bij gebrek aan ander vlees, honden slachtten om te eten. Alleen werd dit hondenvlees niet in Boom gegeten, want men verkocht dit namelijk in Mechelen en Antwerpen. Er is een fietsroute, het hondefretterspad, hiernaar vernoemd.

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

Jeugdbewegingen[bewerken | brontekst bewerken]

  • Chiro Calimero
  • Chiro Kontakt
  • Gidsen Boom
  • Nour
  • Intisaar

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Piet Van Aken, een schrijver geboren in Terhagen. Zijn bekendste werk was de novelle Klinkaart uit 1954. De titel van het boek: 'Klinkaart' verwijst naar een harde steen die in de fabriek gemaakt werd. Hier schrijft hij over een twaalfjarig meisje op haar eerste werkdag in de steenbakkerij.

Schrijvers en dichters[bewerken | brontekst bewerken]

Amelinckx Margriet, Blommaert Karin, Bogaert Guy, Claes Bavo, Schoeters Armand, Verlinden Jozef, ... zijn voorbeelden van schrijvers en dichters die in Boom leven.

Scholen[bewerken | brontekst bewerken]

Rijksbasisschool
Provinciale en Technische Scholen

Lagere scholen[bewerken | brontekst bewerken]

  • Hoeksteen
  • Reuzenboom
  • OLVI De kade
  • Boompark
  • 'T krekeltje
  • BSBO Groenlaar
  • Villa Kakelbont

Middelbare scholen[bewerken | brontekst bewerken]

  • PTS
  • OLVI Boom
  • Atheneum Boom

Informatie en geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

  • OLVI is een middelbare school in Boom. De gehele school omvat drie aparte gebouwen: een middenschool, een 3de jaar en een bovenbouw. In deze school worden zowel ASO, BSO en TSO richtingen aangeboden. Vroeger was er op de plek van de bovenbouw een kleiput die daarna geschonken werd aan een kloosterorde. Dit verklaart waarom de speelplaats van de school lager is gelegen dan de straat. De kleiput diende voor het aanschaffen en aanmaken van bakstenen. De afkorting van OLVI is "Onze-Lieve-Vrouwinstituut". De school is dan ook officieel een christelijke school.
  • Den Brandt is een middelbare school in Boom, waar uitsluitend de eerste graad van het secundaire onderwijs wordt aangeboden.
  • Het Atheneum is een middelbare school in Boom, die uitsluitend de tweede en derde graad van het secundaire onderwijs voorziet. Naast algemene secundaire richtingen en Handel worden er ook de richtingen "sportwetenschappen" en "lichamelijke opvoeding en sport" aangeboden.
  • De PTS is een technische school, gelegen in een historisch gebouw uit 1927. In deze school worden uitsluitend TSO en BSO richtingen onderwezen.
  • OLVI de kade is een lagere school en onderdeel van OLVI. tevens gelegen naast OLVI bovenbouw in de Bassinstraat.

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

Het Kanaal Brussel-Charleroi, dat aansluit op de Willebroekse Vaart en vanaf 1832 in dienst kwam, bezorgde Boom een gemakkelijke toevoer van steenkolen en een verbeterde afvoermogelijkheid voor de productie van de lokale nijverheid.

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

Partnersteden[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Terhagen, Klein-Willebroek, Niel, Reet, Aartselaar

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Boom (Belgium) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.