Belfort (stad)

**Belfort**
Stad in Frankrijk
	;
Situering
Regio	Bourgogne-Franche-Comté
Departement	Territoire de Belfort (90)
Arrondissement	Belfort
Kanton	hoofdplaats van 3 kantons: Belfort-1, Belfort-2 en Belfort-3
Coördinaten	47° 38′ NB, 6° 52′ OL
Algemeen
Oppervlakte	17,1 km²
Inwoners ; (1 januari 2021)	45.155 ; (2.641 inw./km²)
Hoogte	354 - 650 m
Burgemeester	Damien Meslot ; (4 april 2014)
Overig
Postcode	90000
INSEE-code	90010
Foto's
	Beeld van de leeuw en zicht op de vesting
Portaal	Frankrijk

Belfort is een stad en gemeente in het Franse departement Territoire de Belfort (regio Bourgogne-Franche-Comté). De gemeente telde op 1 januari 2021 45.155^[1] inwoners, die Belfortains worden genoemd. De stad maakt deel uit van het arrondissement Belfort.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

De oppervlakte van Belfort bedroeg op 1 januari 2021 17,1 vierkante kilometer; de bevolkingsdichtheid was toen 2.640,6 inwoners per km².

De gemeente ligt tussen de Vogezen en de Jura. De rivier Savoureuse doorkruist de stad.

De onderstaande kaart toont de ligging van Belfort met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Van oudsher ligt de stad op de scheidslijn tussen het Franse en het Duitse taalgebied. In het Elzassisch of het Duits heette de stad vroeger Befert of Beffert.

In 1226 was er al een kasteel in Belfort.^[2] In 1307 kende Reinoud van Bourgondië als graaf van Montbéliard en heer van Belfort een charter toe aan de stad. Met dit charter kreeg de stad vrijheden, fiscale voordelen en werd een stadsbestuur ingesteld: de Conseil des Neuf. Vanaf de 15e eeuw maakte de stad deel uit van het Habsburgse Voor-Oostenrijk en mocht afgevaardigden sturen naar de landdag in Ensisheim.

In 1636 veroverde Lodewijk II van Champagne de stad voor koning Lodewijk XIII van Frankrijk en twaalf jaar later werd de streek officieel aangehecht bij Frankrijk. In 1659 werd kardinaal Mazarin heer van Belfort en later graaf van Belfort. Na zijn dood kwam het toe aan zijn nicht Hortense Mancini (1646-1699) en haar echtgenoot Armand-Charles de La Porte de La Meilleraye (1632-1713).

Vestingstad[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Gefortificeerde regio van Belfort voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tussen 1687 en 1703 bouwden de Fransen de stad om tot een vesting naar plannen van Vauban. Er werd een garnizoen van 1.500 man gelegerd. De civiele bevolking van de stad groeide van 1.200 in 1695 naar 4.000 aan het einde van de 18e eeuw. In de nadagen van het napoleontische rijk werd de stad belegerd in 1813-14 en opnieuw in 1815. In de 19e eeuw werd de stad verder versterkt en er kwam ook vestingwerken op de omringende heuvels naar plannen van François Nicolas Benoît Haxo en Raymond Adolphe Séré de Rivières. De stad bleef een militair, administratief en commercieel centrum. Industrie vestigde zich eerder in de omliggende gemeenten.

In 1870-71 tijdens de Frans-Duitse Oorlog werd de stad gedurende 113 dagen belegerd door een Duits leger.

Groei[bewerken | brontekst bewerken]

Na de Franse nederlaag werd Elzas Duits maar Belfort bleef Frans. Het Territoire de Belfort werd opgericht. Nadien vestigden veel Elzassers zich in en rond de stad. Ook veel bedrijven verhuisden van Elzas naar Belfort, bijvoorbeeld Dollfus-Mieg et Compagnie (DMC) en de Société Alsacienne de Constructions Mécaniques (SACM, later Alstom). Daarnaast bleef Belfort een belangrijke garnizoensstad met wel 8.000 militairen.

Vanaf 1970 kocht de gemeente de voormalige militaire terreinen en bouwwerken aan.^[3] In 1979 werd het bisdom Belfort-Montbéliard opgericht.^[4]

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

In de Franse stad staat een fabriek van Alstom. De fabriek werd in 1879 opgericht om stoomlocomotieven te bouwen en later nam het de productie van de Train à Grande Vitesse (TGV) op zich. In 2016 kondigde Alstom aan de fabriek te gaan sluiten omdat de orderportefeuille leeg raakte en de productie over te brengen naar een andere fabriek in Reichshoffen, ook in het noordoosten van Frankrijk. Om de fabriek te redden bestelde de Franse overheid in oktober 2016, 15 TGV's.^[5] Ze kosten in totaal zo’n 450 miljoen euro en zullen tussen Bordeaux en Nice op een normale spoorbaan rijden totdat de nieuwe hoge snelheidstrajecten klaar zijn.^[5] De opdracht hield de fabriek, waar 480 mensen werkten, voor vier à vijf jaar aan het werk.^[5]

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Leeuw van Belfort, een monumentaal beeld van een leeuw (22 m lang en 11 m hoog) gemaakt door Frédéric Bartholdi tussen 1875 en 1880
Markthal van Belfort
Citadel van Belfort
Fort de Roppe, onderdeel van het Gefortificeerd gebied van Belfort (place fortifiée de Belfort)
De oude stad met de Kathedraal Saint-Christophe, Place d'Armes en l'Hôtel de ville.

Musea[bewerken | brontekst bewerken]

Het Musée d'Art et d'Histoire werd in 2019 opgesplitst in het Musée d'Histoire en het Musée des Beaux-Arts de Belfort. Dit laatste is ondergebracht in Tour 41, een 17e-eeuws onderdeel van de vestingwerken. De collectie omvat kunstwerken van de middeleeuwen tot heden en is deels opgebouwd rond de collecties van beeldhouwer en verzamelaar Camille Lefèvre (1853-1933)^[6] en Maurice Jardot (20e-eeuwse kunst). Het Musée d'Histoire is ondergebracht in een voormalige kazerne in de Citadel.^[7]

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

Gemeentehuis
Station Belfort
Cathédrale Saint-Christophe
De Savoureuse
Prefectuur
Porte de Brisach

Verkeer en vervoer[bewerken | brontekst bewerken]

In de gemeente liggen de spoorwegstations Belfort en Trois-Chênes. Nabij Belfort ligt het aan de LGV Rhin-Rhône gelegen TGV-station Belfort-Montbéliard TGV.

De autosnelweg A36 loopt door de gemeente.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

In 1790 telde de stad ongeveer 4.000 inwoners. Dit waren er 6.250 in 1866. Na de Frans-Duitse Oorlog volgde een bevolkingsexplosie door de komst van industrie en inwijkelingen. De bevolking groeide van 6.817 in 1872 naar 32.000 in 1911.

Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Belfort was 31 keer etappeplaats in de wielerkoers Ronde van Frankrijk. De Luxemburger François Faber won er drie keer. De laatste ritwinnaar is in Belfort is de Belg Marc Demeyer in 1978. Sindsdien was Belfort geen aankomstplaats meer, maar startte er wel zes keer een etappe, voor het laatst in 2023.

Geboren in Belfort[bewerken | brontekst bewerken]

Jean-Pierre Chevènement (1939), politicus
Gérard Grisey (1946), componist
Tahar Rahim (1981), acteur
Frédéric Duplus (1990), voetballer
Sanjin Prcić (1993), Bosnisch voetballer

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b Populations légales 2021.
↑ (fr) Histoire de la citadelle. musees.belfort.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.
↑ (fr) L'histoire de Belfort. belfort.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.
↑ (fr) Présentation. diocese-belfort-montbeliard.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.
↑ ^a ^b ^c Het Laatste Nieuws Franse overheid bestelt TGV's voor gewoon spoor om fabriek te redden, 4 oktober 2016, geraadpleegd op 5 oktober 2016
↑ (fr) Musée d'art et d'histoire de Belfort: section Beaux-Arts - Tour 41. musees-bfc.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.
↑ (fr) Acceuil. musees.belfort.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.

Zie de categorie Belfort van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[wikidata-839b19097adb24488a1be41ea6797e9943facde4-v3-1] Populations légales 2021.

[2] (fr) Histoire de la citadelle. musees.belfort.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.

[3] (fr) L'histoire de Belfort. belfort.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.

[4] (fr) Présentation. diocese-belfort-montbeliard.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.

[HLNAB-5] Het Laatste Nieuws Franse overheid bestelt TGV's voor gewoon spoor om fabriek te redden, 4 oktober 2016, geraadpleegd op 5 oktober 2016

[6] (fr) Musée d'art et d'histoire de Belfort: section Beaux-Arts - Tour 41. musees-bfc.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.

[7] (fr) Acceuil. musees.belfort.fr. Gearchiveerd op 14 april 2023. Geraadpleegd op 14 april 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]