Alexander Calder

Alexander Calder
Alexander Calder (1947), Portret Carl Van Vechten
Persoonsgegevens
Geboren	22 juli 1898
Overleden	11 november 1976
Geboorteland	Verenigde Staten
Beroep(en)	Beeldhouwer
Oriënterende gegevens
Stijl(en)	Abstract, kinetische kunst
RKD-profiel
Calder Foundation Website
Portaal    Kunst & Cultuur

Alexander Calder (Lawnton, 22 juli 1898 – New York, 11 november 1976) was een invloedrijke Amerikaanse beeldhouwer die een grote bekendheid verwierf vanwege zijn innovatieve mobilen en monumentale publieke sculpturen. Hij introduceerde beweging, abstractie en surrealistische elementen in zijn werk en bracht daarmee vernieuwing in de kinetische kunst.

Leven en werk[bewerken | brontekst bewerken]

Alexander Calder stamde uit een beeldhouwersfamilie: zijn grootvader Alexander Milne Calder (afkomstig uit Schotland) heeft de 250 figuren van de Philadelphia City Hall in Philadelphia gebeeldhouwd en ook zijn vader, Alexander Stirling Calder, was een gerenommeerd beeldhouwer.

Alexander Calder begon als autodidact en vertrok in 1926 naar Parijs. Hier bezocht hij de Académie de la Grande Chaumière en leerde hij avant-gardistische tijdgenoten als Joan Miró, Hans Arp, Piet Mondriaan, Theo van Doesburg en Marcel Duchamp kennen.
In 1929 ontmoette Calder tijdens een reis naar New York zijn toekomstige echtgenote, Louisa James, een achternicht van de schrijver Henry James. Zij trouwden in 1931.

Uit een ontmoeting in 1930 met Piet Mondriaan in diens Parijse studio ontstonden zijn eerste mobiles, die ogenschijnlijk niet aan de wetten van de zwaartekracht onderworpen waren. Met deze mobiles werd hij uiteindelijk bekend en in 1931 had hij zijn eerste grote tentoonstelling in Parijs. Hij was lid van de kunstenaarsgroep Abstraction-Création, die invloed had op zijn ontwikkeling richting abstractie. In 1934 creëerde Calder zijn eerste voor de buitenruimte geconstrueerde mobile. Daarnaast maakte hij zijn eerste grote abstracte beeldhouwwerken. Deze noemde hij op aanraden van Arp "stabiles", om een onderscheid te maken met de mobiles. Voor hem was het belangrijk, daarin gestimuleerd door Marcel Duchamp en anderen, om abstractie en beweging te verbinden. Zo maakte hij naast mobiles, die door luchtcirculatie bewogen werden, door motoren aangedreven beelden. Een dergelijke "stabile" was Verbogen propeller, die vanaf 1970 werd geëxposeerd op het voormalige World Trade Center in New York.

Voor de Wereldtentoonstelling van 1937 in Parijs bouwde hij een kwikfontein ter herinnering aan de slachtoffers van de kwikmijnbouw. De fontein bevindt zich sinds 1976 in het museum Fundació Joan Miró in Barcelona. Ook heeft Calder sieraden vervaardigd.

Calder wordt gerekend tot de belangrijkste vertegenwoordigers van de kinetische kunst. Het levenslange contact met zijn vriend Joan Miró beïnvloedde zijn kunstenaarschap.

Lijst van werken in Europa[bewerken | brontekst bewerken]

België[bewerken | brontekst bewerken]

• The Dog (1958), beeldenpark Openluchtmuseum voor beeldhouwkunst Middelheim, Antwerpen
• The Whirling Ear (1957-1958), Kunstberg, Brussel (geplaatst sinds 1997)^[1]

Denemarken[bewerken | brontekst bewerken]

• Slender Ribs (1963), beeldentuin van het Louisiana Museum, Humlebæk
• Little Janey Waney (1976), beeldentuin van het Louisiana Museum, Humlebæk
• Almost Snow Plow (1976), beeldentuin van het Louisiana Museum, Humlebæk

Duitsland[bewerken | brontekst bewerken]

• Têtes et Queue (1965), Neue Nationalgalerie, Berlijn
• Les Triangles (1963), Museum Ostwall, Dortmund
• Hextopus (1955), Amerikaans consulaat, Frankfurt am Main
• Le Hallebardier (1971), Sprengel Museum Hannover, Hannover
• Pointes et Courbes (1970), Skulpturengarten Museum Abteiberg, Mönchengladbach
• Cinq Pics (1972), Museum Insel Hombroich, Neuss
• Crinkly avec disc rouge (1973), Schlossplatz, Stuttgart

Frankrijk[bewerken | brontekst bewerken]

• Crinkly (1969), Île d'Or, Amboise
• Caliban (1964), Maison de la Culture de Bourges, Bourges
• Monsieur Loyal (Mr. Loyal) (1967), beeldenpark, Musée de Grenoble, Grenoble
• Trois pics (Three Peaks) (1967), Station Grenoble, Grenoble
• Stabile-mobile (1970), Théâtre National de Nice/Musée d'Art Moderne et d'Art Contemporain, Nice
• L'araignée rouge (The Red Spider) (1976), Place de la Défense, La Défense, Courbevoie
• Nageoire (Fin) (1964), Musée National d'Art Moderne, Centre Georges Pompidou, Parijs
• La Spirale (1958), UNESCO, Parijs
• Les ailes brisées (The Broken Wings) (1967), Saint Exupéry College, Perpignan
• Totem-Saché (1974), Saché
• Les trois ailes (The Three Wings) (1963), Musée d'art Moderne, Saint-Étienne
• Les Renforts (The Reinforcements) (1963), Fondation Maeght, Saint-Paul-de-Vence
• Empennage (Airplane Tail) (1953), Fondation Maeght, Saint-Paul-de-Vence
• onbekend, donjon de Vez (The Keep of Vez), Vez
• Guillotine pour huit (Guillotine for Eight) (1963), Lille Métropole Museum voor Moderne kunst, Hedendaagse kunst en Art brut, Villeneuve-d'Ascq
• Reims croix du sud (Southern Cross of Reims) (1969), Lille Métropole Museum voor Moderne kunst, Hedendaagse kunst en Art brut, Villeneuve-d'Ascq

Italië[bewerken | brontekst bewerken]

• Teodelapio (1962), Piazzale Giovanni Polvani, Spoleto
• Sabot (1963), Sculpture Garden, Peggy Guggenheim Collection, Venetië

Ierland[bewerken | brontekst bewerken]

• Cactus provisoire (1967), Trinity College, Dublin

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

• Le Tamanoir (1963)^[2], deelgemeente Hoogvliet, Rotterdam - onderdeel van de Internationale Beelden Collectie

Portugal[bewerken | brontekst bewerken]

• Untitled (1968), Centro Cultural de Belém, Lissabon

Spanje[bewerken | brontekst bewerken]

• Quatre ailes (Four Wings) (1972), Fundació Joan Miró, Barcelona
• onbekend, Central Patio, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid

Zweden[bewerken | brontekst bewerken]

• Three Wings (1963), Göteborg
• The Four Elements (1938/1961), Moderna Museet, Stockholm

Tentoonstellingen (selectie)[bewerken | brontekst bewerken]

• 1965 - internationale beeldententoonstelling bij honderdjarig bestaan Vondelpark, Amsterdam
• 1972 - Sieraad 1900-1972, De Zonnehof, Amersfoort
• 2000 - Het versierde ego, het kunstjuweel in de 20ste eeuw, Koningin Fabiolazaal, Antwerpen
• 2012 - Alexander Calder - De grote ontdekking, Gemeentemuseum Den Haag in Den Haag^[3][4]
• 2013 - Alexander Calder - Avantgarde in Bewegung, Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf
• 2014 - Alexander Calder, Rijksmuseumtuinen Rijksmuseum Amsterdam

Foto's[bewerken | brontekst bewerken]

• 
  Feuille d'Arbre (1974), The Lola Beer Ebner Sculpture Garden
• 
  Stabile Homage to Jérusalem, Mount Herzl
• 
  Moderna Museet, Zweden
• 
  Crinkly avec disc rouge (1973), Stuttgart
• 
  Le Tamanoir, Rotterdam
• 
  Scottish National Gallery L'empennage
• 
  Sprengel Museum Hannover
• 
  Bobine (1970), National Gallery of Australia
• 
  Cactus provisoire in Dublin
• 
  Quatre ailes (Four Wings), Barcelona (1972)

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

• Jacob Baal-Teshuva: Alexander Calder 1898 - 1976. Verlag Taschen, Keulen 2002, ISBN 3-8228-7915-0
• Besten, L. den (2011) On Jewellery, A Compendium of international contemporary art jewellery. Stuttgart: Arnoldsche Art Publishers. ISBN 9783897903494
• Pedro E. Guerrero: Calder at Home. The Joyous Environment of Alexander Calder. Stewart, Tabori & Chang, New York 1998 ISBN 1-55670-655-3
• Marla Prather: Alexander Calder 1898 - 1976. National Gallery of Art, Washington D.C. 1998 ISBN 0-89468-228-8
• Margaret Calder Hayes: Three Alexander Calders: A Family Memoir. Paul S. Eriksson, 1977, ISBN 0839780176
• Alexander Calder: An Autobiography With Pictures. Harper Collins. ISBN 0-06-853268-7
• Walgrave, J. (2000) Het versierde ego, het kunstjuweel in de 20ste eeuw. Antwerpen: Danny Toelen. ISBN 9066250240

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

• Lijst van Amerikaanse beeldhouwers

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

• Calder Foundation
• Alexander Calder op Artcyclopedia

Zie de categorie Alexander Calder van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.