French
DeutschAcetonitril
| Acetonitril | ||||
|---|---|---|---|---|
| Structuurformule en molecuulmodel | ||||
 | ||||
Structuurformule van acetonitril | ||||
| Algemeen | ||||
| Molecuulformule | C2H3N | |||
| IUPAC-naam | ethaannitril | |||
| Andere namen | methylcyanide | |||
| Molmassa | 41,052 g/mol | |||
| SMILES | C(#N)C | |||
| CAS-nummer | 75-05-8 | |||
| EG-nummer | 200-835-2 | |||
| PubChem | 6342 | |||
| Wikidata | Q408047 | |||
| Beschrijving | Kleurloze vloeistof | |||
| Vergelijkbaar met | azijnzuur, ethylamine | |||
| Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen | ||||
| ||||
| H-zinnen | H225 - H302 - H312 - H319 - H332 | |||
| EUH-zinnen | geen | |||
| P-zinnen | P210 - P280 - P305+P351+P338 | |||
| Fysische eigenschappen | ||||
| Aggregatietoestand | vloeibaar | |||
| Kleur | kleurloos | |||
| Dichtheid | 0,786 g/cm³ | |||
| Smeltpunt | −48 °C | |||
| Kookpunt | 82 °C | |||
| Brekingsindex | 1,34 | |||
| Thermodynamische eigenschappen | ||||
| ΔfH | 73,67 kJ/mol | |||
| Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
| ||||
Acetonitril is een organische verbinding, die vaak als oplosmiddel wordt gebruikt. Het is het meeste eenvoudige nitril (een organisch cyanide).
Bij kamertemperatuur is acetonitril een kleurloze vloeistof.
Toepassingen[bewerken | brontekst bewerken]
De verbinding wordt gebruikt als extractieoplosmiddel voor 1,3-butadieen. Het wordt ook gebruikt als chemische component in pesticidenproductie en als algemeen oplosmiddel voor vele samenstellingen. Daarnaast wordt het gebruikt als basismateriaal voor het produceren van samenstellingen zoals acetofenon, thiamine enz. Tot slot kan het in de productie van acrylvezels, parfums, nitrilrubber en ABS harsen worden gebruikt.
In de analytische chemie is acetonitril een veelgebruikte mobiele fase voor HPLC.
Toxicologische eigenschappen[bewerken | brontekst bewerken]
Acetonitril wordt geabsorbeerd door mondelinge, huid-, of inhalatieblootstelling. Het wordt gemetaboliseerd in waterstofcyanide en thiocyanaat, hetgeen een ernstig gezondheidsrisico voor mensen vormt. Acetonitrilvloeistof of -damp is een scherp irriterend middel, dat de huid, de ogen, en het ademhalingskanaal irriteert. Bij hoge dosissen kan de dood wegens ademhalingsmoeilijkheden voorkomen. Lagere dosissen hebben symptomen gelijkend op die van cyanidevergiftiging, waaronder kwijlen, misselijkheid, enzovoort.
Schaarste (in 2008 - 2009)[bewerken | brontekst bewerken]
Acetonitril ontstaat als bijproduct bij de productie van plastics uit het monomeer acrylonitril.[1] Vanwege de Olympische Spelen in Peking in 2008 werden vele milieuvervuilende plasticfabrieken gesloten.[2] In combinatie met het feit dat door de kredietcrisis de vraag naar plastic is afgenomen en het feit dat in december 2008 een grote plasticfabriek door brand is verwoest, is de productie van acetonitril aan het eind van 2008 enorm afgenomen. Leveranciers van acetonitril kunnen hierdoor nauwelijks aan de vraag van analytische laboratoria voldoen.[3] Er worden vaak geen nieuwe klanten meer aangenomen, en bestaande klanten komen op rantsoen.[4]
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
acetonitril - International Chemical Safety Card- (en) Gegevens van acetonitril in de GESTIS-stoffendatabank van het IFA
Bronnen, noten en/of referenties
|