Abbé Pierre

Abbé Pierre (Henri Antoine Grouès)
Abbé Pierre
Priester van de Rooms-Katholieke Kerk
Wapen van een priester
Geboren 5 augustus 1912
Plaats Lyon
Overleden 22 januari 2007
Plaats Parijs
Wijdingen
Priester 24 augustus 1938
Portaal  Portaalicoon   Christendom

L'Abbé Pierre (pastoor Pierre), OFM Cap, echte naam Henri Antoine Grouès (Lyon, 5 augustus 1912Parijs, 22 januari 2007) was een Franse rooms-katholiek priester.
Hij is de stichter van de Emmaus-beweging die als doel heeft de armen en daklozen te helpen. Zijn pseudoniem dateert uit de Tweede Wereldoorlog toen hij in het verzet zat.

Leven en werk[bewerken | brontekst bewerken]

Abbé Pierre (tweede rij links) als moderne heilige in de Sint-Annakerk (Heerlen)

In 1930 trad hij in bij de kapucijnen en in 1938 werd hij tot priester gewijd. Om gezondheidsredenen verliet hij een jaar later de zeer strenge en veeleisende orde en werd seculier priester van het bisdom Grenoble. Als kapelaan in de stad Grenoble hielp hij in de Tweede Wereldoorlog Joden en verzetsstrijders onderduiken en bij hun vluchtpogingen. Hij werd tweemaal gearresteerd en vluchtte in 1944 naar Noord-Afrika, waar hij dienstdeed als aalmoezenier bij de Vrije Franse marine (van Charles de Gaulle). Van 1945 tot 1951 was hij lid van het Franse parlement (Mouvement Républicain Populaire, daarna Ligue de la Jeune République). Hij investeerde zijn inkomen in de huisvesting van slachtoffers van de woningnood in Parijs.

In 1996 kwam Abbé Pierre in opspraak omdat hij steun betuigde aan de voormalig linkse filosoof en latere Holocaustontkenner Roger Garaudy met wie hij bevriend was. Israëlische lobbygroepen beschuldigden Abbé Pierre zelfs van "antisemitisme", hoewel Abbé Pierre zelf in de oorlog zijn leven had gewaagd voor joden. Enige Franse kranten bekritiseerden hierop de Israëlische lobby.

Bij de verkiezing van de Grootste Fransman, Le Plus Grand Français de tous les temps, werd hij op de derde plaats verkozen.

Abbé Pierre overleed op 94-jarige leeftijd aan een longontsteking.[1]

Belangrijke gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

Jaar Biografie
1918 Leerling op de jezuïtische lagere en middelbare school in Lyon.
1931 Ziet af van zijn deel in de familie-erfenis en verdeelt wat hij bezit onder verschillende charitatieve doelen. Treedt toe tot de orde van de Capucijnen onder de naam broeder Philippe. Heeft zijn eerste ontmoeting met pater Henri de Lubac, professor in de theologie en latere kardinaal.
1938 Wijding tot priester op 24 augustus.
1939 Vanwege zijn zwakke gezondheid verlaat hij de orde van de minderbroeders-kapucijnen en wordt seculier priester in het bisdom Grenoble. Wordt benoemd tot kapelaan in de Saint-Josephbasiliek in Grenoble, Frankrijk.
1939 – 1940 Gemobiliseerd als officier in de Alpen en de Elzas. Lijdt aan pleuritis.
1940 – 1941 Herstel van deze ziekte. Kapelaanschap in het ziekenhuis in La Mure (Isère, Frankrijk).
1941 – 1942 Kapelaanschap in het openbare weeshuis in La Côte-Saint-André (Isère).
1942 Juni: door de bisschop benoemd tot priester in de kathedraal van Grenoble. De dag na de arrestatie van Joden in het Parijse Vélodrome d'Hiver door de Franse politie, neemt Abbé Pierre Joden op. Hij organiseert een workshop om valse identiteitspapieren te maken en helpt Joden de grens naar Zwitserland over.

November: samen met een ander lid van het Franse verzet helpt hij de verlamde jongste broer van generaal De Gaulle en diens vrouw de Zwitserse grens over. In het Massief van Chartreuse opent hij een vluchtelingenkamp voor jonge onderduikers, die weigeren in Duitsland verplicht werk te verrichten.

Eind van het jaar: derde ontmoeting met pater De Lubac, die hem een vertrouwenspersoon aanbeveelt, die in staat is geheimen te bewaren en een spiritueel leven kent: Lucie Coutaz. Zij denkt twee dagen na over het verzoek van pater De Lubac en stemt er dan in toe Abbé Pierres collega te worden. Dit is het begin van 39 jaar samenwerking, waarin Lucia Coutaz later medeoprichter van Emmaus zal worden.

1942 – 1944 Gaat ondergronds: neemt deel aan het verzet en start verzetsgroepen die vanuit Chartreuse naar de streek Vercors gaan en daar deel uitmaken van de “Armée de Vercors”.
1943 Op een van de voor het verzet meest kritieke momenten houdt Abbé Pierre zijn eerste hongerstaking, voor een week, in La Grave (Isère).
1944 Mei: gearresteerd door Duitse soldaten in Cambo-les-Bains (Pyreneeën). Ontsnapt, reist Spanje door en vanaf Gibraltar naar Algiers.

17 juni: eerste ontmoeting met generaal De Gaulle in Algiers.

1944 – 1945 Kapelaan in de Naval Academie in Casablanca, daarna directeur van het Zeemanshuis in Parijs.
1945 – 1951 Parlementslid. Voorzitter van het bestuur van de World Federalist Movement, gedurende vier jaren.

Start van de Emmaus Internationale Jeugdherberg in Neuilly-Plaisance, Frankrijk, met als doel de jeugd van Europese landen te verzoenen.

1945 Historische ontmoeting bij Abbé Pierre thuis tussen pater Teilhard de Chardin (wetenschapper) en filosoof Berdlaëff. De ontmoeting loopt op niets uit omdat de twee mannen elkaar in elkaars taal niet kunnen verstaan.
1948 Ontmoeting met Albert Einstein, bij de Princeton Universiteit (Verenigde Staten). Abbé Pierre (die zojuist een Federalistische conventie in Minneapolis had voorgezeten) had een beroemd geworden gesprek met de wetenschapper over “de drie explosies”.

Ontmoeting in Parijs met Habib Bourguiba, ondergronds activist voor de onafhankelijkheid van Tunesië. Abbé Pierre probeert hem ervan te overtuigen dat het mogelijk is onafhankelijkheid te bereiken zonder oorlog. In 1956 zal dat ook gebeuren.

1949 Doet, samen met André Philippe, een wetsvoorstel om gewetensbezwaren te erkennen.

Start met het (vaak illegaal) bouwen van noodwoningen voor dakloze gezinnen. Hij neemt een dakloze man in huis, dit markeert het begin van de eerste Emmaus-communauteit (Neuilly-Plaisance, Frankrijk).

1949 – 1954 Oprichting van meerdere nieuwe Emmaus-communauteiten.

Acties om families zonder woning te helpen.

1954 “Oproep om goed te doen” in Parijs en in de provincies. Tijdens de zeer koude winter vraagt Abbé Pierre het parlement om 1 miljard francs, wat in eerste instantie wordt geweigerd. Drie weken later neemt het parlement unaniem het besluit 10 miljard francs vrij te maken voor de onmiddellijke bouw van 12.000 noodwoningen door heel Frankrijk voor de armsten.
1955 Reis naar de Verenigde Staten en Canada.

Ontmoeting in The Oval Office met President Eisenhower. Abbé Pierre geeft hem de Engelse versie van het boek “Abbé Pierre en de Voddenrapers van Emmaus”, geschreven door Boris Simon. Ontmoeting met de Marokkaanse koning Mohammed V, die eerder de kroonprins naar Frankrijk had gestuurd om drie dagen lang het werk van Emmaus te bekijken. De koning vraagt Emmaus iets te ondernemen om de sloppenwijken in Marokko te helpen. Abbé Pierre richtte kort daarvoor IRAMM (Institut de Recherche et d’Action contre la Misère dans le Monde) op en twee vrijwilligers daarvan worden naar Marokko gezonden. Drie maanden later vraagt Abbé Pierre om een nieuwe ontmoeting met de koning. Hij vertelt hem dat verbetering van de sloppenwijken in de steden niet de goede weg is. Dat zou talentvolle jonge mensen van het platteland naar de stad trekken en dus aan het platteland onttrekken.

1957 – 1958 Op verzoek reizen naar Nederland, Portugal, Oostenrijk, India.

Opname in het ziekenhuis in Geneve, herstel in Haute-Savoie, Frankrijk. Tijdens de ziekte van Abbé Pierre verandert IRAMM van naam. Het woord Misère wordt in arme landen als vernederend ervaren. De nieuwe naam is: Institut de Recherche et d’Application des Méthodes de Développement. Onder deze naam werken teams gedurende vele jaren in rurale gebieden in Marokko, later ook in andere landen. Ontmoeting met Nehru in India. Bij dit gesprek is Indira Gandhi als tolk aanwezig. Gedurende drie dagen en nachten vergezelt Abbé Pierre Vinoba Bave (Hindoe en een goede vriend van Mahatma Gandhi) op een mars voor niet-gewelddadige landhervormingen in de staat Gujarat.

1958 – 1959 Bezoeken aan nieuwe Emmaus-communauteiten in de Scandinavische landen en in Zuid-Amerika: Argentinië, Chili, Colombia, Ecuador en Peru.

Tijdens zijn eerste reis naar Argentinië ontvangt Abbé Pierre een krantenbericht en een telegram van de minister van Onderwijs in Peru, Paco Miro Quesada, vanuit Lima. In het telegram staat: “Abbé Pierre, we need you.” In Colombia treedt Pater Camilo Torres, studentenpastor, op als tolk voor Abbé Pierre. Hij neemt Abbé Pierre in vertrouwen over de gewetensconflicten waarin hij als christen voortdurend verkeert. In Ecuador ontmoet Abbé Pierre mgr. Leonidas Poaño, bisschop van Riobamba, ook de Bisschop van de Indianen genoemd.

1959 Eerste bezoek aan Libanon. Lezing voor de Libanese Kring in Beiroet over het thema “Libanon, land van het bewijs”: het bewijs dat religie liefde is en liefde kan beleid worden. Als de religie niet langer liefde is, kan ze de politiek ruïneren. Na deze lezing wordt de “Oase van Hoop”, de Emmaus-communauteit in Beiroet, opgericht.
1959 – 1965 Lezingen bij Emmausgroepen in Frankrijk. Reizen naar groepen in Gabon, Senegal, Duitsland, Italië, Canada, Japan, Korea, Rwanda, Indonesië.
1962 Pasen: drie maanden verblijf in Béni-Abbès, bij volgelingen van Charles de Foucauld.
1963 Schipbreuk van de “Ciudad de Asunción” op de Rio de la Plata (Argentinië). Abbé Pierre wordt aanvankelijk dood verklaard.

Als duidelijk wordt dat hij nog leeft, roepen Emmausgroepen van over de hele wereld op om een internationaal verband tussen de groepen in het leven te roepen. Abbé Pierre besluit de eerste wereldvergadering te houden.

1969 Eerste wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Bern, Zwitserland. Tijdens de vergadering wordt het Universeel Manifest van de Emmausbeweging aanvaard.
1971 Tweede wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Montreal, Canada. De statuten worden aangenomen door 95 Emmausgroepen uit 20 landen.

Tien miljoen Bengaalse vluchtelingen trekken naar India. De politieke rivaal van Indira Gandhi, Jayaprakam Narayan, roept 50 sleutelfiguren vanuit de hele wereld naar Delhi voor een symposium. Frankrijk wordt vertegenwoordigd door Abbé Pierre en Daniel Meyer, voorzitter van het Verbond voor de Rechten van de Mens. Abbé Pierre heeft opnieuw een ontmoeting met Indira Gandhi, premier van India, en introduceert het idee om Franse steden aan Bengaalse vluchtelingenkampen te verbinden om samen te werken. Hij roept hiertoe de 38.000 burgemeesters in Frankrijk op. Hieruit ontstaat een unie, die later met andere organisaties op zal gaan in Peuples Solidaires. Ook zal uit deze samenwerking de eerste fair trade winkel van Artisans du Monde in Parijs ontstaan, waartoe Abbé Pierre een belangrijke bijdrage levert.

1974 Derde wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Parijs.
1975 Onderscheiden met de Gouden Albert Schweitzer penning.
1979 Vierde wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Aarhus, Denemarken.
1981 Onderscheiden, in de rang van officier in het Legioen van Eer, voor zijn werk voor de mensenrechten.
1984 Lancering van de voedselbank in Frankrijk, door Emmaus, de Katholieke Hulp en het Leger des Heils.

Vijfde wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Namen, België. Aktie Kerstmis van de Liefdadigheid, samen met de krant France-Soir.

26 mei tot 3 juni

Hongerstaking in de kathedraal van Turijn in verband met de affaire Mulinaris. In Italië worden ongeveer duizend mensen opgepakt op verdenking van terrorisme. Velen van hen zijn onschuldig en één daarvan, Vanni Mulinaris, is een bekende van een familielid van Abbé Pierre. Drie jaar lang probeert hij Mulinaris en anderen die zonder proces gevangen zitten vrij te krijgen. Hij spreekt hierover met de Italiaanse president, de premier, de minister van Justitie en de Paus en organiseert talloze publieke bijeenkomsten. Na drie jaar gevangenschap zonder proces doet Mulinaris een statement naar de pers: hij wil of een proces of de dood. Abbé Pierre start zijn hongerstaking met goedkeuring van de kardinaal van Milaan, mgr. Carlo Maria Martini, die hem schrijft: “Dank u voor de moed, die niemand anders heeft opgebracht, om mensen weer hoop te geven tijdens de periode waarin ze wachten op het proces waar ze recht op hebben”. Vanni Mulinaris werd later onschuldig bevonden.

1986 Opvoering van “Mystère de la Joie”, een religieus toneelstuk, geschreven door Abbé Pierre, in Parijs en daarna in heel Frankrijk.
1987 December: benoemd to Commandeur van het Legion d’Honneur, vanwege zijn werk voor een goede huisvesting.
1988 Zesde wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Verona, Italië. Er wordt een brief geschreven aan het Internationaal Monetair Fonds om het probleem van de internationale schulden van Ontwikkelingslanden aan de orde te stellen.

Oprichting van de stichting Abbé Pierre, voor huisvesting van minder bedeelden.

1989 De film “Hiver ‘54” (Winter ’54) wordt uitgebracht.

1990 Mede-initiatiefnemer van de “Bessonwet”, om te komen tot huisvesting van kansarme mensen. Start van een campagne voor democratische vernieuwingen in Benin. Dit leidt onder meer tot een ontmoeting met de Franse president François Mitterrand, om dit pleidooi toe te lichten.

1991 Reizen naar Burkina Faso, Libanon, Argentinië, Chili, Uruguay en Canada.

Tijdens de Golfoorlog schrijft Abbé Pierre brieven aan George Bush en Saddam Hussein om hen tot vrede op te roepen.

Pasen: hongerstaking in de Sint-Jozefkerk in Parijs, samen met mensen die geen asielrecht hebben gekregen. Abbé Pierre schrijft daaraan voorafgaand een brief aan de premier en vier betrokken ministers, die daags daarna een bemiddelaar aanstellen. Het resultaat van deze actie is teleurstellend: slechts 400 van de 12.000 asielzoekers om wie het gaat, krijgen een verblijfsvergunning.

Zomer: steun aan 102 families die op de Quai de la Gare in Parijs hun tenten opzetten, waarbij ook andere vooraanstaanden hun steun geven. Namens deze mensen benadert Abbé Pierre de betrokken ministers, de regionale overheid en het stadsbestuur van Parijs. Abbé Pierre uit zijn bezorgdheid over de Harkis (Algerijnse soldaten in het Franse leger) en de Algerijnen van de tweede generatie in Frankrijk, die hard getroffen worden door werkloosheid. 24 augustus: ontmoeting met de Dalai Lama in Dordogne, Frankrijk.

1992 September: zevende wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Keulen, Duitsland.
1996 September: achtste wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Parijs, in het gebouw van Unesco. Emmaus Internationaal bestaat nu uit bijna 350 groepen in 42 landen.
1998 24 augustus: zestigste verjaardag van het priesterschap van Abbé Pierre in Assisi, Italië.
1999 Vijftigste verjaardag van Emmaus en de ontmoeting met George Legay, die het eerste lid van een Emmaus-communauteit werd.

September: negende wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Orléans, Frankrijk.

2001 Door president Jacques Chirac onderscheiden tot grootofficier in het Legioen van Eer.
2003 November: tiende wereldvergadering van Emmaus Internationaal in Ouagadougou, Burkina Faso.
2004 Januari: Abbé Pierre vraagt om niet langer meer te worden opgenomen in de lijst met meest populaire mensen in Frankrijk.

Februari: vijftigste verjaardag van “Oproep om goed te doen”, waarbij Abbé Pierre iedereen oproept om op eigen manier en niveau iets te doen om extreme armoede en haar oorzaken te bestrijden.

Juli: ontvangst van de hoogste Franse onderscheiding: het grootkruis in de orde van het Légion d’Honneur. Jacques Chirac, de Franse president, reikt de onderscheiding uit, met de woorden: “Deze prestigieuze onderscheiding, de hoogste die in Frankrijk kan worden gegeven, bekroont uw gevecht tegen uitsluiting, ellende en onrechtvaardigheid. Dit beloont een bijzondere man, een boegbeeld die zijn leven heeft gewijd aan de verdediging van de rechten en de waardigheid van het menselijk individu. Het beloont de buitengewone diensten die u heeft geboden aan ons land, en uw acties dragen bij aan de uitstraling van ons land”.

Oktober: reis naar Algerije voor de stichting Abbé Pierre, om 85 huizen die bestand zijn tegen aardbevingen in te wijden. Dit na de aardbeving in het noordoosten van Algerije in 2003.

2005 Naar aanleiding van de crisis in de Franse voorsteden, roept Abbé Pierre op “de eer van ons land” hoog te houden en veroordeelt hij de lokale autoriteiten die weigeren sociale woningen te bouwen. Oktober: neemt deel aan de Europese dagen tegen moderne slavernij in Florence, Italië.
2006 Vraagt opnieuw aandacht bij het Franse parlement voor het probleem van de huisvesting. In een brief aan President Chirac veroordeelt hij de uitzetting van krakers in Frankrijk.

Oktober: tijdens een bijeenkomst van Emmaus Internationaal over het recht op toegang tot drinkwater voor iedereen, houdt Abbé Pierre een toespraak, die eindigt met de woorden: “Continuons, continuez!” (Wij gaan door, gaan jullie door!)

2007 22 januari: Abbé Pierre overlijdt in het ziekenhuis van Val de Grâce in Parijs, op de leeftijd van 94 jaar. Er wordt een nationale eredienst gehouden in de Notre-Damekathedraal in Parijs. Hij wordt begraven op het kerkhof van Esteville, Frankrijk.
2012 Een nationale munt is geslagen ter ere van L'Abbe Pierre.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]