1838

1838

Eeuwen:	18e eeuw · 19e eeuw · 20e eeuw
Decennia:	1820-1829 · 1830-1839 · 1840-1849
Jaren:	<< · < · 1837 · 1838 · 1839 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2591 MMDXCI
Armeense jaartelling:		1287 – 1288 ԹՎ ՌՄՁԷ – ՌՄՁԸ
Chinese jaartelling:		4534 – 4535 甲酉 – 乙戌
Christelijke jaartelling:		1838 MDCCCXXXVIII
Ethiopische jaartelling:		1830 – 1831
Hebreeuwse jaartelling:		5598 – 5599
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1893 – 1894
- Shaka Samvat		1760 – 1761
- Kali yuga		4939 – 4940
Iraanse jaartelling:		1216 – 1217 ۱۲۱۶ – ۱۲۱۷
Islamitische jaartelling:		1253 – 1254 ١٢٥٤ – ١٢٥٣
Maçonnieke jaartelling:		5837 – 5838
1838 naar onderwerp
Lijst van landen
Juliaanse kalender van 1838
Gregoriaanse kalender van 1838

Het jaar 1838 is het 38e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

februari

8 - De Schotse krantenuitgever James Chalmers presenteert een systeem van vooruitbetaalde postbezorging, compleet met zelfklevende postzegel en stempelmachine. Dit zal leiden tot invoering in het UK van de "penny post".

maart

15 - Ten gevolge van ijsgang treedt de Donau buiten haar oevers en zet de benedenstad van Boedapest onder water. 153 mensen verdrinken; 60.000 burgers worden dakloos.

april

22 - De Syrius loopt als eerste trans-Atlantische stoomvaarder de haven van New York binnen. Enkele uren later arriveert de Great Western, die wel vier dagen later uit Engeland is vertrokken.

mei

1 - Westerman, Werleman en Wijsmuller richten in Amsterdam het genootschap Natura Artis Magistra op. Zij kopen een stuk grond van 60 × 80 meter in de Plantage ten oosten van de stad. Dit is het begin van de diergaarde Artis. Het is de eerste dierentuin op het Europese vasteland.
5 - In Paramaribo wordt de eerste steen gelegd voor de schouwburg Thalia.
17 - In Philadelphia steekt een menigte de Pennsylvania Hall in brand, vier dagen na de opening.

juni

28 - Koningin Victoria wordt gekroond in de Westminster Abbey in Londen.

juli

16 - Juan Pablo Duarte richt met twee anderen (de Drie-eenheid) een geheim genootschap op, om de Haïtiaanse overheersing te bestrijden en een onafhankelijke Dominicaanse Republiek te stichten.

augustus

12 - Plechtige ingebruikneming van de lijn Gent-Brugge. Dit gebeurt in aanwezigheid van koning Leopold I en koningin Louise-Marie.
24 - Op de verjaardag van koning Willem I wordt de Willemstoren, de vuurtoren van Bonaire, voor het eerst ontstoken.
28 - Spoorlijn 50A van Brussel over Gent naar Brugge bereikt de kust bij Oostende. Opening van station Oostende.

september

5 - Openstelling voor het publiek van het Stedelijk Museum van Oudheden in Utrecht, het eerste in zijn soort in Nederland.
15 - Nicaragua wordt een onafhankelijke republiek.

oktober

1 - Het Nederlandse recht krijgt gestalte in een aantal wetboeken die de codificaties uit de Franse tijd vervangen. Het Burgerlijk Wetboek treedt in de plaats van de Code Civil, het Wetboek van Koophandel in de plaats van de Code de Commerce. Het Franse Wetboek van Criminele Instructie Code d'instruction criminelle wordt vervangen door het Nederlandse Wetboek van Strafvordering.
12 - De Voortrekkers stichten de Republiek Natalia in het land van de Zoeloes.

december

16 - (Zuid-Afrika) - Als wraak op de moord op hun leider Piet Retief en de helft van de Voortrekkers door Zulu-leider Dingane, vindt de Slag bij Bloedrivier plaats. Een leger van slechts 464 voortrekkers weet een Zoeloeleger van meer dan 20.000 man sterk te verslaan, voornamelijk door hun superieure bewapening.

Muziek[bewerken | brontekst bewerken]

10 september - Première van de opera Benvenuto Cellini van Berlioz in de Opera van Parijs.
Friedrich von Flotow schrijft de opera 'Lady Melvil

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Hendrik Conscience publiceert zijn meesterwerk De Leeuw van Vlaanderen
Publicatie van de roman De Schaapherder van Jan Frederik Oltmans
Heinrich Heine publiceert Der Schwabenspiegel

Beeldende kunst[bewerken | brontekst bewerken]

The Temeraire tugged to her last Berth (1838) William Turner, National Gallery
Herfstmorgen bij het Sortendamse Meer (1838) Christen Købke
Stormy Sky over Landscape with Distant Church, (1838) Jean-Michel Cels, Brooklyn Museum

Bouwkunst[bewerken | brontekst bewerken]

Boerderij "Klein Lindenhout", Weurt (1838)

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

januari

6 - Max Bruch, Duits componist (overleden 1920)
24 - Gijsberta Verbeet, Nederlands kunstschilder (overleden 1916)
29 - Edward Morley, Amerikaans natuur- en scheikundige (overleden 1923)
30 - Giovanni Battista Casali del Drago, Italiaans curiekardinaal (overleden 1908)

februari

6 - Henry Irving, Brits acteur (overleden 1905)
26 - Siegfried Bing, Frans kunsthandelaar (overleden 1905)

maart

1 - Francesco Possenti, Italiaans monnik en heilige (overleden 1862)
6 - Szymon Winawer, Pools schaker (overleden 1919)

april

16 - Ernest Solvay, Belgisch grootindustrieel en scheikundige (overleden 1922)
19 - August Allebé, Nederlands kunstschilder en lithograaf (overleden 1927)
28 - Tobias Asser, Nederlands jurist en Nobelprijswinnaar (overleden 1913)

juni

17 - Jeronimo de Vries, Nederlands dominee-dichter (overleden 1915)
21 - Edouard Castres, Zwitsers kunstenaar (overleden 1902)

juli

8 - Ferdinand von Zeppelin, Duits uitvinder van de zeppelin (overleden 1917)

september

2 - Liliuokalani, koningin en de laatste monarch van het koninkrijk Hawaï (overleden 1917)
7 - Louis Delacenserie, Belgisch architect (overleden 1909)
17 - Valeriano Weyler, Spaans militair en politicus (overleden 1930)
18 - Anton Mauve, Nederlands kunstschilder (overleden 1888)
23 - Victoria Woodhull, Amerikaans activiste en politica (overleden 1927)

oktober

25 - Georges Bizet, Frans componist (overleden 1875)

december

9 - Frederik Johann Hinrichs, militair (overleden 1909)
17 - Angelo Mariani, Frans drogist (overleden 1914)

datum onbekend

Henriëtte van den Bergh, Belgisch museumoprichter (overleden 1920)

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

januari

30 - Hijbo Everdes de Boer (61), Nederlands militair

februari

3 - Marie (Anne) Rivier (69), Frans geestelijke en ordestichter
6 - Piet Retief (57), Zuid-Afrikaans leider van de Voortrekkers
10 - Jan Apeldoorn (73), Nederlands tekenaar en kunstschilder
11 - Cornelius de Jong van Rodenburgh (75), Nederlands zeevaarder en schrijver
21 - Antoine-Isaac Silvestre de Sacy (79), Frans taalkundige en oriëntalist

mei

24 - Marianne Kraus (73), Duits kunstschilder en hofdame

augustus

1 - John Rodgers (66), commodore van de United States Navy
17 - Lorenzo da Ponte (89), Italiaans librettoschrijver

september

18 - Nicolaas Anslijn (61), Nederlands schrijver

Weerextremen in België[bewerken | brontekst bewerken]

11 januari: laagste minimumtemperatuur ooit op deze dag: −13,3 °C.
13 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −12 °C en laagste minimumtemperatuur: −14,6 °C.
14 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −13 °C en laagste minimumtemperatuur: −17,7 °C.
16 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −15,5 °C en laagste minimumtemperatuur: −19,2 °C.
17 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −12,9 °C en laagste minimumtemperatuur: −16,3 °C.
18 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur −15,6 °C. Dit is de koudste dag ooit sinds ooit op deze dag: 1833. en laagste minimumtemperatuur: −17,3 °C.
19 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −15,1 °C en laagste minimumtemperatuur: −19,1 °C.
20 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −12,8 °C en laagste minimumtemperatuur: −17,8 °C.
24 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −11,6 °C en laagste minimumtemperatuur: −12,8 °C.
26 januari: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −9,7 °C en laagste minimumtemperatuur: −14,3 °C.
Januari: de koudste maand januari tot nu toe, met een gemiddelde van −6,3 °C. (normaal 2,6 °C).
16 februari: laagste minimumtemperatuur ooit op deze dag: −11,5 °C.
8 juni: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 7,2 °C.
23 juli: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 11,9 °C.
24 juli: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 11,9 °C.
25 juli: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 11,7 °C.
25 november: laagste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: −2,8 °C.
december: december met laagste relatieve vochtigheid: 74 % (normaal 88,4 %).
Gemiddelde jaartemperatuur: na 1879 (7,0 °C), 1855 (7,4 °C), 1887 en 1888 (7,5 °C) het vijfde koudste jaar sinds 1833 met 7,6 °C (normaal 9,7 °C)

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Uitgestorven[bewerken | brontekst bewerken]

de Tasmaanse Emoe.

Zie de categorie 1838 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.