1793

1793

Eeuwen:	17e eeuw · 18e eeuw · 19e eeuw
Decennia:	1780-1789 · 1790-1799 · 1800-1809
Jaren:	<< · < · 1792 · 1793 · 1794 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2546 MMDXLVI
Armeense jaartelling:		1242 – 1243 ԹՎ ՌՄԽԲ – ՌՄԽԳ
Chinese jaartelling:		4489 – 4490 己子 – 庚丑
Christelijke jaartelling:		1793 MDCCXCIII
Ethiopische jaartelling:		1785 – 1786
Hebreeuwse jaartelling:		5553 – 5554
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1848 – 1849
- Shaka Samvat		1715 – 1716
- Kali yuga		4894 – 4895
Iraanse jaartelling:		1171 – 1172 ۱۱۷۱ – ۱۱۷۲
Islamitische jaartelling:		1207 – 1208 ١٢٠٨ – ١٢٠٧
Maçonnieke jaartelling:		5792 – 5793
1793 naar onderwerp
Lijst van landen
Juliaanse kalender van 1793
Gregoriaanse kalender van 1793

Het jaar 1793 is het 93e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

januari

2 - keizerrijk Rusland en koninkrijk Pruisen verdelen Polen.
21 - Lodewijk XVI van Frankrijk wordt – na veroordeeld te zijn voor verraad – terechtgesteld met de guillotine.

februari

1 - Het revolutionaire Frankrijk verklaart "de tirannen George III en Willem V" de oorlog.
11 - Het Pruissische leger bezet Venlo
17 - Franse troepen onder generaal Charles-François Dumouriez vallen vanuit Antwerpen West-Brabant binnen.
19 - Boni na verraad gedood in Suriname.
21 - In Nederland wordt het Korps Rijdende Artillerie opgericht.
25 - George Washington houdt zijn eerste kabinetsvergadering als president van de Verenigde Staten.
februari - Franse troepen bezetten Monaco en nemen prins Honorius III als gevangene mee naar Parijs.

maart

1 - Frankrijk annexeert de stad Brussel.
2 - Frankrijk annexeert het vorstendom Salm, Henegouwen en de stad Gent.
4 - Frankrijk annexeert de stad Florennes
5 - Franse troepen worden door de Oostenrijkers verslagen. Luik wordt heroverd.
6 - In hun opmars naar het noorden arriveren de Fransen te Eindhoven en planten daar de vrijheidsboom.
7 - Spanje verklaart Frankrijk de oorlog.
8 - Frankrijk annexeert de stad Leuven
8 - Frankrijk annexeert het markgraafschap Franchimont, het abdijvorstendom Stavelot-Malmedy en het graafschap Logne.
9 - Frankrijk annexeert Namen en Oostende
11 - Frankrijk annexeert Ham-sur-Sambre, Fleurus en Wasseigne.
15 - Aan boord van 's Lands hulk Dwinger breekt in het Vlie een ernstige brand uit, waarbij het schip vergaat. Bij deze ramp verliest bijna de helft van de circa 140 opvarenden het leven.
18 - Tweede Slag bij Neerwinden.
19 - Frankrijk annexeert Brugge
20 - Frankrijk annexeert de gemeenten Biding, Enting en het Duitse deel van Lelling (Empire).
23 - Frankrijk annexeert de gemeenten in het Doornikse.
23 - Frankrijk annexeert de Rauraakse Republiek als departement Mont-Terrible.
30 - Frankrijk annexeert Mainz
- Begin van de Opstand in de Vendée door lage adel, ambachtslieden en boeren, vooral door het antikatholieke karakter van de Franse Revolutie.

april

6 - De Franse Nationale Conventie draagt de uitvoerende macht over aan het Comité de salut public.
14 - Pruisische, Saksische en Hessische troepen slaan het beleg rond Mainz.

mei

3 - Het regerende huis in Anhalt-Zerbst sterft uit. Het eigenlijke land komt aan Anhalt-Dessau, Anhalt-Köthen en Anhalt-Bernburg. De heerlijkheid Jever komt aan Rusland.
8 - Frankrijk annexeert het prinsbisdom Luik

juni

1 - De dynastie van het Rijngraafschap Stein sterft uit. Deze wordt opgevolgd door de tak Salm-Grumbach.
2 - De jakobijnen grijpen de macht in Frankrijk en zetten de girondijnen gevangen.
24 - Saint-Just en Danton dienen een nieuwe, revolutionaire grondwet in bij de Conventie.

juli

9 - In Opper-Canada wordt een wet tegen de slavernij aangenomen.
13 - De Franse jacobijn Jean-Paul Marat wordt in bad vermoord door de girondijn Charlotte Corday d'Armont. Ze verklaart later tegen de rechter dat ze één man heeft gedood om het leven van 100.000 mensen te redden. Ze sterft onder de guillotine.
20 - De bonthandelaar Alexander Mackenzie bereikt de westkust van Canada. Hij is daarmee de eerste Europeaan die het Amerikaanse continent heeft overgestoken ten noorden van Mexico.
23 - Franse aftocht maakt een einde aan het Beleg van Mainz.

augustus

23 - In de Franse Nationale Vergadering kondigt Lazare Carnot de algemene mobilisatie af voor ongetrouwde mannen tussen de 18 en 23 jaar.

september

5 - Begin van de Terreur in Frankrijk.
12 en 13 - Tijdens de Postenoorlog levert Herman Willem Daendels slag bij het Vlaamse Wervik tegen het Staatse leger, waar prins Frederik door een kogel aan zijn schouder gewond raakt. De Staatse troepen worden tot een overhaaste terugtocht gedwongen en uiteengeslagen.
17 - De wet op de verdachten wordt geproclameerd.
18 - De Zuid-Franse havenstad Toulon wordt bezet door Britse, Spaanse en Frans-royalistische troepen. Begin van het beleg van Toulon door het revolutionaire Franse leger.

oktober

1 - In Toulon hijst de royalistische leider Baron d’Imbert de Franse koninklijke vlag en roept de jonge Lodewijk XVIII uit tot koning van Frankrijk. De royalisten vragen steun aan de geallieerden, die een leger van 13.000 Britse, Spaanse, Napolitaanse en Piedmontese troepen zenden.
10 - Saint-Just en Danton kondigen de opschorting aan van de grondwet.
11 - Het dodental aan de gele koorts in Philadelphia komt op honderd. Tegen het einde van de epidemie begin november zal het 5.000 bedragen, 10% van het inwonertal van de stad.
16 - Marie Antoinette, de Franse ex-koningin, wordt terechtgesteld met de guillotine.
31 - De Jacobijnen in Parijs executeren 22 leiders van de Girondijnen.

november

6 - Philippe Égalité, de gewezen hertog van Orléans, die steeds de revolutie heeft gesteund, wordt terechtgesteld.
8 - Het Louvre te Parijs opent, na meer dan twee eeuwen als koninklijk paleis te hebben gefungeerd, zijn deuren als museum.

december

18 - De Engelsen moeten Toulon ontruimen. Franse koningsgezinde marineofficieren dragen zestien schepen aan hen over.
december - Noah Webster richt het eerste in New York verschijnende dagblad op: de American Minerva.

zonder datum

Een poging van het Ottomaanse Rijk om weer het onmiddellijke bewind over Tripolitanië over te nemen wordt verijdeld. De Qaramanli blijven aan de macht.
De Nederlandse autoriteiten in de Kaapkolonie nemen bezit van Walvisbaai (Namibië).

Muziek[bewerken | brontekst bewerken]

Domenico Cimarosa componeert Il maestro di cappella.
Joseph Haydn componeert zijn Symfonie nr. 99.

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Johann Wolfgang von Goethe schrijft het blijspel Der Bürgergeneral

Beeldende kunst[bewerken | brontekst bewerken]

De dood van Marat (1793) Jacques-Louis David, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel

Bouwkunst[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Remigiuskerk (Slenaken) (1793)

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

januari

22 - Caspar Reuvens, Nederlands hoogleraar en museumdirecteur (overleden 1835)

maart

30 - Juan Manuel de Rosas, Argentijns politicus en militair leider (overleden 1877)

april

9 - Felix de Mûelenaere, Belgisch politicus; premier 1831/'32 (overleden 1862)
19 - Ferdinand I, keizer van Oostenrijk (overleden 1875)

juni

2 - Alexander Collie, Schots ontdekkingsreiziger en koloniaal chirurg in West-Australië (overleden 1835)

september

25 - Felicia Hemans, Brits dichteres (overleden 1835)

datum onbekend

Andrew Clarke, 3^e gouverneur van West-Australië (overleden 1847)
Thomas Peel, belangrijk pionier en financier bij aanvang van de kolonisatie van West-Australië (overleden 1865)

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

januari

1 - Francesco Guardi (80), Italiaans kunstschilder
21 - Lodewijk XVI (39), koning van Frankrijk

februari

6 - Carlo Goldoni (85), Italiaans toneelschrijver

mei

20 - Charles Bonnet (73), Zwitsers natuurvorser
23 - William Hudson (±63), Engels botanicus en apotheker

juli

13 - Jean-Paul Marat (50), Zwitsers-Frans revolutionair

oktober

8 - John Hancock (56), Amerikaans revolutionair en zakenman
16 - Marie Antoinette van Oostenrijk (37), koningin van Frankrijk
31 - Jacques Pierre Brissot (39), Frans journalist en politicus

november

8 - Madame Roland (39), Frans revolutionaire, salonnière en schrijfster.

december

12 - Johan Adolf van Nassau-Usingen (53), Frans en Pruisisch generaal

Zie de categorie 1793 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.