کاشمر - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
کاشمر | |
---|---|
نشانواره شهرداری کاشمر | |
کشور | ایران |
استان | خراسان رضوی |
شهرستان | کاشمر |
بخش | مرکزی |
نام(های) دیگر | شهر زرتشت، شهر زیارت و سیاحت، شربتخانه خراسان |
نام(های) پیشین | کِشمَر، ترشیز، طرثیث، سلطانآباد |
سال شهرشدن | قدمت بلدیه و شهرداری ۱۳۰۸ خورشیدی[۱] و همچنین بنا شده در زمان گشتاسپ پسر لهراسپ[۲] یا بهمن پسر اسفندیار[۳] |
مردم | |
جمعیت | ۱۰۲٬۲۸۲ نفر (۱۳۹۵) |
رشد جمعیت | ۱۳٪+ (۵سال) |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۵ هزار کیلومتر مربع |
ارتفاع | ۱۰۶۳ متر |
آبوهوا | |
میانگین دمای سالانه | ۱۶٬۰۵ |
میانگین بارش سالانه | ۲۳۷ |
اطلاعات شهری | |
شهردار | مهندس اصغر کوهسرخی |
تأسیس شهرداری | ۱۳۰۸ خورشیدی |
رهآورد | انگور، انار، کشمش، عرق کشمش، زعفران، گردو، بادام، پسته، خشکبار، قالی، پنبه |
پیششمارهٔ تلفن | ۵۵۲ ۰۵۱ |
وبگاه | |
شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۳۲ م ایران ۳۶ ق |
کد آماری | ۱۳۸۱ |
کاشْمَر ( تلفظ راهنما·اطلاعات) با نام باستانی کِشْمَر ( تلفظ راهنما·اطلاعات؛ بهمعنای: آغوش مادر؛ احتمالاً بیانگر زادگاه زرتشت)[۴] و نام تاریخی تُرشیز ( تلفظ راهنما·اطلاعات؛ بهمعنای: شهر نیرومند)[۵] و همچنین با نام شناختهشده سلطانآباد ( تلفظ راهنما·اطلاعات؛ بهمعنای: شهری که سلطان آن را آباد کرد)[۴] مرکز شهرستان کاشمر در شمال شرق ایران و جنوبغربی استان خراسان رضوی، در حدود ۲۴۰ کیلومتری شهر مشهد است. کاشمر پنجمین شهر استان خراسان رضوی از نظر جمعیت است. مردم کاشمر به زبان فارسی و به گویش کاشمری سخن میگویند.[۶] کاشمر در سال ۱۴۰۰ خورشیدی با میزان فرونشست تجمعی بیش از ۳۰ سانتیمتر رکورددار فرونشست زمین در ایران است.[۷]
کاشمر از شهرهای باستانی ایران و خاستگاه تمدنهای پنج هزار سالهٔ نایتپه و هزار و هشتصد سالهٔ کوههای شمالی شهر یعنی مجموعهٔ باستانی آتشگاه است.[۸] کاشمر دومین شهر زیارتی خراسان رضوی و چهارمین شهر زیارتی ایران است.[۹][۱۰][۱۱] قالیبافی، زیلوبافی، گیوهبافی، تهیهٔ پارچههای دستباف و بافتن چادرشب ابریشمی مهمترین صنایع دستی این شهر را تشکیل میدهند. قالیبافی کاشمر چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت دارای شهرت خاصی بوده است.[۱۲] این شهر در دامنههای جنوبی رشتهکوه کوهسرخ و در شمال رشتهکوه پیرکوه قرار دارد.[۱۳][۱۴] از محصولات مهم این شهر میتوان به زعفران، انگور، کشمش، عرق کشمش، عرقیجات، پنبه، سوهان ورقهای اشاره کرد. کاشمر دارای پنج مرکز آموزش عالی شامل دانشگاه پیام نور واحد کاشمر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر، مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کاشمر، مرکز آموزش عالی کاشمر و دانشکده علوم پزشکی کاشمر است.[۴]
وجه تسمیه
کاشمر و ترشیز پیشین از گذشتههای دور تاکنون دچار دگرگونی و تغییر نام شده است. در بررسی نام این شهر به بیش از بیست نام برخورد شده است که با یک جمعبندی میتوان تمامی آنها را در واژگان «کشمر»، «ترشیز»، «بشت» و «سلطانآباد» خلاصه کرد. به این ترتیب واژهٔ کشمر که به معنای آغوش مادر؛ احتمالاً بیانگر زادگاه زرتشت گرفته شود، با گذشتن از شکلهای کیشمر و کشمار، سرانجام به گونه کاشمر درآمده و در همین صورت بازمانده است. از سوی دیگر فرهنگنگاران، کاشمر را گونه کامل شده «کاخجر»، «کاشخر» و «کاشغر» دانستهاند و بر این باورند، که «کاش» برگردانیده شده «کاج» است و «کاخجر»، یادآور سرو بزرگ و سرشناس این سرزمین (سرو کشمر) است.[۴]
پیشینه
برخی مورخان پیشینهٔ کاشمر را به گشتاسپ پسر لهراسپ یا به بهمن پسر اسفندیار نسبت دادهاند و جغرافینویسان اسلامی نام کاشمر را در دوران گوناگون به صورتهای مختلف از جمله طرثیث، ترشیش، بوشت، بست و ترشیز ثبت کردهاند.[۲][۳]
کیانیان
بنا بر روایتی در محلی که اکنون کاشمر خوانده میشود؛ بین گشتاسپ کیانی و زرتشت پیامبر دیداری روی داده است. چون گشتاسپ کیانی، دین بهی را پذیرفت، زرتشت نخستین آتشگاه خود را در قلمرو حکومت کیانی پی ریخت و در جلو در این آتشکده، درخت سروی را که تبار بهشتی داشت، با دست خویش کاشت تا همین سرو را بر ایمان شاه گواه بگیرد. بر هر برگ این سرو نام گشتاسپ نقش بسته بود و چون درخت بالا گرفت، شاه نیز بر گرد سرو مینوی، تالار بزرگی ساخت تا نگهدار حرمت سرو باشد.[۱۵]
آتشکده کشمر و آذر برزینمهر
- آتشکده کشمر یا آتشکده زرتشت یا آتشکده آذر برزینمهر اولین آتشکدهٔ زرتشتیان بود که توسط گستاسپ بهدرخواست زرتشت در کِشمر (کاشمر) بنا گردید. در بخشی از شاهنامه فردوسی، ماجرای پیدا شدن زرتشت و پذیرفتن گشتاسپ دین او را به نظم درآمده که گشتاسپ پس از پذیرفتن دین زرتشت، موبدان را به سرتاسر گیتی روانه میکند و آذر به آتشکدهها (گنبدان) مینهد و نخستین آنان، آذر برزینمهر است که به کشمر بنیان گذارد و در جلوی آتشکده، سرو بهشتی را کاشت و آن را نماد پذیرفتن دین بهی قرار داد و موبدان را به سرتاسر جهان فرستاد و فرمان داد همه نامداران و بزرگان به سوی آن پرستشکده روی آورند.[۱۶][۱۷]
سرو کشمر
سرو کشمر یا سرو مقدس زرتشت، درختی بوده که بر طبق باور زرتشتیان به دستور زرتشت کاشته شده بود. این درخت بسیار زیبا و بزرگ بود و شهرت آن به متوکل خلیفه عباسی رسید. خلیفه دستور به قطع آن داد و پیشنهاد زرتشتیان آن شهر که ۵۰۰۰۰ سکه طلا برای قطع نکردن آن درخت بود، مورد قبول واقع نشد و آن را قطع کرده و برای خلیفه به بغداد بردند. یک روز قبل از رسیدن درخت به بغداد، متوکل به قتل رسید و این مطابق پیشگویی زرتشت بود که گفته بود هر که این درخت را قطع کند؛ کشته خواهد شد. این سرو در زمان قطعشدن بیش از ۱۴۰۰ سال عمر داشت.[۱۵]
حکیم فردوسی در مورد آن میگوید:[۱۷]
پس، آزاده گشتاسب برشد به گاه | فرستاد، هر سو به کشور، سپاه | |
پراگند، گرد جهان، موبدان | به آیین، نهاد آذرِ گنبدان | |
نخست آذر مهر برزین نهاد | به کشور، نگر تا چه آیین نهاد! | |
یکی سرو آزاد بود، از بهشت | به پیش در آذر اندر، بکشت | |
نسبتش بر آن زاد سرو سهی | که پذرفت گشتاسب دین بهی | |
فرستاد هر سو به کشور پیام | که چون سرو کشمر به گیتی کدام | |
زمینو فرستاد زی من خدای | مرا گفت از اینجا به مینو برآی | |
کنون هر که این پند من بشنوید | پیاده سوی سرو کشمر روید |
در کتاب دانشنامه مزدیسنا نوشته انوشه روان دکتر موبد جهانگیر اشیدری آمده:
گویند اشو زرتشت، دو درخت سرو به طالع سعد در دو محل به دست خود کاشت، یکی در دهکده کشمر و دیگری در دهکده فریومد از روستاهای توس (طوس) خراسان. به مرور این درخت بلند و ستبر و پرشاخ شده و دیدن آن موجب شگفتی بینندگان میشد. چون وصف این سروها در مجلس متوکل عباسی، خلیفه عهد، بیان شد، او که مشغول به عمارت در جعفریه سرمن رای، مشهور به سامره بود به خاطرش افتاد که آن سرو را قطع کرده، به بغداد بیاورند.
هخامنشیان
در زمان هخامنشیان بهدلیل پذیرفتن دین مزدیسنا توسط شاهنشاهان هخامنشی و وجود سرو کشمر و آتشکده کشمر؛ شهر دارای رونق بسیاری شد و به یکی از مراکز دینی ایران تبدیل شدهبود.[۱۸]
اشکانیان
مناطق کاشمر و نیشابور در دوران شاهنشاهی اشکانی از نواحی حاصلخیز ایران بهشمار میرفته و از آنجا که فرمانروایان اشکانی نسبت به حاکمان پیش از خود؛ یعنی سلوکیان اهمیت بهمراتب بسیاری برای دین مزدیسنا قائل بودند، سرو کشمر و آتشکده کشمر آن را که یادگار زرتشت محسوب میشد؛ مورد توجه بالایی قرار دادند.[۱۹]
ساسانیان
به استناد سنگنبشته پایکولی، در دوران شاهنشاهی ساسانی کشمر (کاشمر) جزء محدودهٔ خراسان بزرگ بهشمار میرفته و ساسانیان برای احیای آیین باستانی تلاش بسیاری کردند و چون در آن زمان، دیگر از آتشکده کشمر چیزی برجای نمانده بود، شاهان ساسانی به ایجاد آتشکدهٔ دیگری دست میزنند که همچنان در چند کیلومتر بالاتر از شهر باستانی کشمر در مجموعه قلعه آتشگاه باقی مانده است. خرابههای این قلعه هماکنون در ۵–۶ کیلومتری شمالغربی شهر کاشمر باقی است و از یادگارهای عصر ساسانی بهشمار میرود.[۱۹]
دوران اسلامی
کاشمر در ادوار گذشته و بهویژه در سدههای اولیه اسلامی، از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. کاشمر گردنهٔ ورود مهاجمان جنوبی و غربی به نیشابور محسوب میشده و نقش ضربهگیر و پیشمرگ نیشابور را بر عهده داشته است، که موجب شد بسیاری به این شهر هجوم برده یا در آن، جا خوشکرده و ماندگار شوند.[۱۹]
از تاریخ دگرگونیهای کاشمر در سدههای نخستین اسلامی، اسناد قابل توجهی در دست نیست، بااینحال پس از کمرنگ شدن حمله اعراب به ایران بر خراسان و پیدایش خاندانهای آریایی همچون طاهریان، صفاریان و سامانیان؛ کاشمر به تدریج اهمیت گذشته خود را یافته و با توجه به همین موقعیت منحصربهفرد ترشیز که در مقاطعی همچون دوران نسبتاً کوتاه طاهریان (۲۵۹–۲۰۵ قمری) که نیشابور را به مرکزیت حکومتی خود برگزیده بودند، این شهر از رونق و آبادانی بسیاری برخوردار بوده است.[۱۹]
باآنکه طبق گزارش اسناد تاریخی، یعقوب لیث صفاری که هوس تسخیر حکومت طاهریان را در سر میپروراند، در سر راه خود از سیستان به نیشابور از ترشیز عبور کرد ولی گزارشی از بروز برخوردهای خشونتبار در این شهر در دست نیست.[۱۹]
با اینرو؛ از تفحص تاریخنگاران سدههای نخستین اسلامی چنان بر میآید که آن دوره ویژه در میانه سده چهارم قمری، کاشمر اهمیت و موقعیت بلندپایهٔ در میان شهرهای ایران داشته است. ابن حوقل در این زمینه مینویسد؛ ترشیز شهری زیبا، پُربرکت و پرجمعیت است.[۱۹]
شمسالدین مقدسی نیز توصیفی از این شهر در آغازین سالهای سده پنجم قمری ارائه میدهد: «گویند روزی بوفضل بلعمی و بوفضل بن یعقوب در مجلس میرسعید بودند، بلعمی در ستایش مرو پرچانگی نمود، ابن یعقوب گفت: منکر ستودگی مرو نیستم که همچنان است که گفتی، ولی نیشابور دوازده روستا دارد که یکی از آنها بُست است که درآمد سه منبر آن به اندازه درآمد همه مرو است. این روستا غلات و انگور نیکو را با هم دارد. شنیدهام زیتون و انجیر هم دارد و نوبرها از آنجا میبرند؛ زیرا هوایی ملایم دارد نام شهر آن طرثیث (ترشیز) است که خوب آباد است و مسجد جامعی دارد که پس از جامع دمشق، ثروتمندتر از آن نیست. زیبا و پاکیزه است. غیر از دکانهای کهن، بازاری نوساز و گرم دارد… درگاه فارس و اصفهان و انبار خراسان بهشمار میرود».[۱۹]
عصر سربداران
اسناد تاریخی نشان میدهد که ترشیز در دورهٔ حکومت سربداران یکی از مناطق مهم و پررونق این حکومت بوده و در اوج آبادانی قرار داشته است. فقر فرهنگی ایلخانان و نارضایتی مردم ایران از بازماندگان حکومت ایلخانی و از جهتی برخوردهای نادرست ایلخانان مغول با مردم ایران زمینه یک سری مخالفتهای ریشهای را علیه آنان برانگیخت. در زمان آخرین ایلخانان مغول سلطان ابوسعید بهادرخان و در اواخر حکومت او عدهای از مردم روستای باشتین از توابع بیهق (سبزوار امروزی) علیه ایلخانان شورش کردند. آنان اعلام کردند سر به دار میدهند تن به ذلت نمیدهند. در سال ۷۳۷ ه.ق شخصی با نام عبدالرزاق باشتینی را به عنوان امیر خود برگزیدند.[۲۰] پتروشفسکی نوشته است: «در سده چهاردم میلادی (سده هشتم قمری) خروج سربداران از لحاظ وسعت و از نظر تاریخی مهمترین نهضت آزادی خاورمیانه و بلاتردید تأثیر حتمی در جنبشهای دیگر که از لحاظ وضع اجتماعی شرکتکنندگان و هدفهای سیاسی همانند آن بودند، داشته است. از این نهضت به عنوان بزرگترین نهضت ظلمستیزی و عدالتخواهی ایرانیان در برابر بیگانگان یاد میشود».[۲۱]
سربداران در سال ۷۳۸ ه.ق قدرتگیری کردند و سبزوار را تسخیر کردند و این شهر را به عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. در همین ایام مراسم ازدواج «امیر عبدالله مولایی» و دختر «علاءالدین محمد هندو» در حال برگزاری بود؛ به همین مناسبت هدایای گرانبهایی از ترشیز به فرومد فرستاده شد. وقتی خبر حرکت این هدایا (چهل شتر، پارچه، زر و ابریشم) به امیر عبدالرزاق باشتینی رسید، بلافاصله برادرش مسعود را مأمور توقیف این اموال کرد و او نیز با سلحشوری مأموریت خود را انجام داد و تمامی هدایای ترشیزی را به اردوی عبدالرزاق برد. عبدالرزاق با حمله به گله اسبان سلطان ابوسعید بهادرخان اسبهای زیادی ربود و بعد از این به نام خود خطبه خواند.[۲۲][۲۳]
عبدالرزاق همچنان به توسعهطلبی خود ادامه داده تا بیار (بیارجمند امروزی) که ابتدای مرز ترشیز از ضلع غربی میباشد را تسخیر کرد. بعد از عبدالرزاق، برادرش مسعود حکومت سربداران را به دست گرفت و در واقع رهبر نظامی سربداران مسعود بود و رهبر مذهبی آنان شیخ خلیفه که تعالیم تشیع داشت و شاید از شاگردان صوفیان بود. همین شیعی بودن آنها در تصرف ترشیز و علاقه مردم این منطقه به تشیع بیتأیر نبود. امیر مسعود بخش وسیعی از ایران، ترکمنستان و افغانستان را تسخیر کرد و قلمرو سربداران را از مغرب به ری و از مشرق به هرات از شمال به مرو و از جنوب به ترشیز و یزد رساند. شهر ترشیز توسط امیر مسعود گشوده شد وی قلاع ترشیز را زیر سلطهٔ سربداران قرار داد. با این اقدام منطقهٔ ترشیز در مسیر توسعه و آبادانی قرار گرفت.[۲۴][۲۵]
توسعه فتوحات سربداران را باید مدیون مسعود دانست. وی توانست تا سال ۷۴۵ ه.ق محدودهٔ وسیعی را زیر تسلط سربداران بگیرد و بازماندگان ایلخانان تاب مقاومت با وی را نداشتند. آخرین امیر سربداران خواجه علی مؤید بود. وی به مذهب تشیع علاقه بسیاری داشت و بدان تعصب میورزید. در دوره او مردم آزادی زیادی داشتند، یکی از مهمترین اقدامات وی تسخیر ترشیز، قهستان (بیرجند و نهبندان کنونی)، طبس و گیلکی بود وی با تصرف این شهرها از سرخس تا دامغان را زیر سیطره خود گرفت؛ در این راه وی ارغوان شاه را شکست داد و متواری کرد. از حوادث دیگر دوران خواجه علی مؤید، درویش رکنالدین با جلالالدین شاهشجاع در سال ۷۷۹ ه.ق است که آنان سبزوار را گرفتند. گرچه خواجه علی مؤید توانست با کمک امیر ولی استرآبادی (حاکم استرآباد) دوباره سبزوار را پس بگیرد و ترشیز را نیز دوباره تسخیر کند. در این گیر و دار مؤید یک بار نیز از خواجه سدید که از سدیدیان ترشیز بود کمک گرفت. در سال ۸۷۲ ه.ق نیز یک بار دیگر خواجه علی مؤید با کمک جلالالدین شاهشجاع که قبلاً به درویش رکنالدین کمک کرده بود، ترشیز را تسخیر کرده و به حکومت خویش افزود. با ظهور تیمور و ورود او در سال ۷۸۲ ه.ق به خراسان خواجه علی مؤید به تیمور ملحق شد و تا ۷۸۸ ه.ق در رکاب او بود.[۲۶]
در آخرین سالهای حکومت خواجه علی مؤید، آخرین امیر سربداران، مسئله اختلاف خواجه علی مؤید با امیر ولی استرآبادی است.[۲۷] احتمالاً در اواسط سال ۷۶۰ ه.ق و ۷۷۰ ه.ق یک سری تغییرات در مرزهای غربی سربداران صورت گرفته است که با مطالعه روی سکههای این دوره بدان دست پیدا کردهاند. سکههای امیر ولی استرآبادی در استرآباد در سالهای ۷۵۷، ۷۶۴، ۷۶۳ ه.ق و سکههای سمنان در سالهای ۷۶۸، ۷۶۷، ۷۶۶ ه.ق قیام امیر ولی استرآبادی را در این سالها نشان میدهد. یک حمله از طرف امیر ولی استرآبادی و پیر علی باعث عقبنشینی علی مؤید به سبزوار شده، و حکومت او محدود شده است. امیر ولی استرآبادی سبزوار را نیز محاصره کرد. احتمالاً منطقه ترشیز در این گیر و دار به دست امیر ولی استرآبادی افتاده است؛ زیرا جان ماسون اسمیت در این که سربداران در زمان حملات امیر ولی استرآبادی جنوب ترشیز را در دست داشتهاند شک میکند و این تصور که ترشیز را امیر ولی استرآبادی گرفته باشد را عنوان میکند.[۲۸]
خواجه علی مؤید مجبور شد در سال ۷۸۲ ه.ق به تیمور پناهنده شود و از وی کمک بخواهد. از این سال یعنی سقوط سرزمینهای سربداران تا حمله تیمور به ترشیز، حدود دو سال میگذشت و در این مدت خاندان آل کرت که قبلاً با خواجه علی مؤید رابطه خوبی نداشتند، بر خراسان و منطقهٔ ترشیز مسلط شدند. فرمانروای آنان ملک غیاثالدین پیر علی بود که تمامی این مناطق را زیر سیطره خود داشت. غیاثالدین قلعه ترشیز و منطقه ترشیز را به امیر علی سدیدی که از طایفهٔ غوریان بود داد؛ بنابراین در این بازه زمانی اسم سه شخص دیده میشود که البته بعضی به اشتباه آنها را یکی میدانند؛ یعنی در آخرین سالهای عمر حکومت سربداران خواجه علی مؤید بر ترشیز حکومت میکرد. از دوره تلافی وی با تیمور به بعد، امیر ولی استرآبادی حکومت ترشیز را گرفت و بعد امیرعلی سدیدی به حکومت ترشیز رسید. در واقع در مدت دو سال از ۷۸۲ تا ۷۸۴ ه.ق این سه نفر به ترشیز حکومت میکردهاند. نکته قابل تأمل آنکه یاقوت حموی ترشیز را پررونق و آباد با میوههای فراوان معرفی کرده و ادعا میکند ترشیز ۲۲۶ روستا دارد. ابن اثیر نوشته است: «از این شهر دانشمندان بسیار برخواستهاند» بغدادی، آن را منطقهای با روستاهای زیاد معرفی کرده است و از روستای خارزنج که خرابههای آن در شمال خلیلآباد است سخن رانده است. تا پیش از حملهٔ تیمور و ویران کردن ترشیز این شهر همچنان به حیات خود ادامه داد اما یورش تیمور باعث تغییرات عمده در این منطقه شد.[۲۹]
مردم
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ خورشیدی جمعیت این شهر ۱۰۲٬۲۸۲ نفر (از ۳۱٬۷۷۵ خانوار) بوده است.[۳۰]
سال | جمعیت | رشد سالیانه |
---|---|---|
۱۳۴۵ | ۱۷٬۰۶۵ | - |
۱۳۵۵ | ۲۶٬۸۸۳ | ۵۷٬۵٪ |
۱۳۶۵ | ۴۹٬۲۵۹ | ۸۳٬۲٪ |
۱۳۷۰ | ۵۸٬۵۲۲ | ۱۸٬۸٪ |
۱۳۷۵ | ۶۹٬۱۷۷ | ۱۸٬۲٪ |
۱۳۸۵ | ۸۱٬۵۲۷ | ۱۷٬۹٪ |
۱۳۹۰ | ۹۰٬۲۰۰ | ۱۰٬۶٪ |
۱۳۹۵ | ۱۰۲٬۲۸۲ | ۱۳٬۴٪ |
مردان | سن | زنان |
---|---|---|
۲٬۷۹۰ | ۲٬۶۹۲ | |
۱٬۴۵۹ | ۱٬۵۰۳ | |
۲٬۳۰۶ | ۲٬۲۲۷ | |
۲٬۵۸۶ | ۲٬۴۵۴ | |
۳٬۱۵۰ | ۳٬۰۲۹ | |
۳٬۸۳۹ | ۳٬۸۵۰ | |
۴٬۶۶۵ | ۴٬۶۹۹ | |
۵٬۳۳۹ | ۵٬۳۱۹ | |
۴٬۸۵۸ | ۴٬۸۲۲ | |
۳٬۴۹۹ | ۳٬۵۰۳ | |
۳٬۳۷۶ | ۳٬۳۲۲ | |
۴٬۰۵۱ | ۳٬۷۴۹ | |
۴٬۴۸۶ | ۴٬۳۵۹ | |
۵٬۲۱۲ | ۵٬۱۳۸ |
قومیت
اکثریت مردم کاشمر فارسیزبان هستند و همچنین در حومهٔ شهر ایلهای کرمانج (ملکشاهی و شوهان) و بلوچ (گرگ زائی، اسماعیل زائی و زائی) سکونت دارند.[۳۲]
زبان و گویش
مردم این شهر و حومهٔ آن به زبان فارسی و به گویش کاشمری سخن میگویند.[۳۳]
غذاهای محلی
برخی از مردم منطقهٔ کاشمر گندم مورد نیاز خود را خودشان میکارند و مازادش را نیز بهفروش میرسانند. آنها بعد از تمیز کردن گندم آن را به آسیاب برده، آرد میکنند و از آرد آن خمیر و در نهایت نان درست میکنند. این نانهای خانگی خاصیت بسیار زیادی دارد چراکه از آرد سبوسدار تهیه میشود. پخت نان در روستاها به وسیله زنان صورت میگیرد. برای تهیه نان ابتدا آب ولرم و مقداری نمک و مایه خمیر را با آب مخلوط کرده تا به صورت خمیر درآید. بعد از ورآمدن خمیر، آنها را به صورت زواله درمیآورند و به آرد مالش میدهند.[۳۴]
اشکنه قروتی یا اشکنه کشک در کاشمر و دیگر شهرهای خراسان به عنوان غذای محلی نیز شناختهشده است. ترکیبات اشکنه قروتی شامل آب، دوغ، پیاز، نعنا، آویشن، گردو میباشد.[۳۴]
اشکنه گوجه یکی دیگر غذاهای محلی کاشمر و شهرهای همجوار است. ترکیبات اشکنه گوجه شامل گوجهفرنگی، پیاز، ادویه، آب، سیبزمینی، عدس میباشد.[۳۴]
به دیگر غذاهای کاشمر میتوان به اشکنه قورمه، اشکنه دانه، اشکنه بلغور، کمهجوش، آش کمای، گرماست، مسکه و… اشاره کرد.[۳۴]
آداب و رسوم
از اصلیترین آداب و رسوم کاشمر میتوان از جشنها و آیینهای نوروز،[۳۵] سده،[۳۶] چهارشنبه سوری و عزاداریهای تاسوعا و عاشورا اشاره کرد. برگزاری مراسم تعزیهخوانی، قنبرخوانی، نخلگردانی، نقالی و پردهخوانی در عاشورا از دیگر آداب و رسومهای مذهبی این شهر است. همچنین چوله قزک، جشن خرمن، مراسم آیینی چندنفره، نمایش دونفره، شوخنی (مناجات)، بارانخواهی و چشمزخم از دیگر آداب و رسومهای این شهر است.[۳۷]
از مراسم آیینی ابداعشده توسط جمهوری اسلامی ایران میتوان از پیادهروی جاماندگان اربعین نام برد که در کاشمر از امامزاده سید حمزه تا امامزاده سید مرتضی پیادهروی میگردد.[۳۸]
اقتصاد
اساس اقتصاد کاشمر برپایهٔ سه موضوع یعنی کشاورزی، صنعت و گردشگری میچرخد.[۳۹] هنرهای سنتی، صنایع دستی و رهآورد نیز دیگر موضوع اقتصادی این شهر است.[۴۰]
کشاورزی
بخش مهمی از اقتصاد کاشمر برپایهٔ کشاورزی است که قسمت بزرگی از آن به شیوهٔ سنتی و غرقابی اجرا میگردد که میزان زیرکشت گلخانههای این شهر و حومهٔ آن تنها ۶ هکتار است و همچنین کاشمر در اقلیم نیمهخشک قرار گرفته و تابستانهایی با گرمای شدید و کم باران را با خود همراه دارد. کاشمر و شهرستان آن تا سال ۱۴۰۲ خورشیدی دارای ۹٬۳۸۱ هکتار میزان زیرکشت باغات و ۲٬۰۲۰ هکتار میزان زیرکشت محصولات زراعی بوده که ۳٬۳۰۰ هکتار از باغات زیرکشت انگور بوده است. در همان سال این شهر از نظر میزان زیرکشت انگور در استان دارای رتبهٔ سوم است، همچنین با حدود ۶۰۰ هکتار از محصولات زراعی زیرکشت طالبی؛ رتبهٔ نخست این محصول در استان را دارا بود.[۴۱] کاشمر و شهرستان آن در سال ۱۴۰۱ خورشیدی با حدود ۶۵۰ هکتار سطح زیرکشت انواع مختلف انار رتبهٔ سوم استان را داراست.[۴۲]
صنعت
کمتوجهی به شهرک صنعتی کاشمر در دهههای گذشته اقتصاد صنعتی این شهر را با رکود و تعطیلی همراه ساخته بود. بسیاری از واحدهای تولیدی تکمحصولی از جملهٔ آن قند که زمانی تولید مناسبی داشت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی نیمی از آنها به تعطیلی رسید و اقتصاد صنعتی کاشمر با کمترین ظرفیت تولیدی فعالیت داشت و مشکلات مالی و سرمایهای دلیل اصلی تعطیلی این واحدها بود.[۳۹][۴۳] شهرک صنعتی کاشمر در سال ۱۴۰۰ خورشیدی ۶۹ واحد ثبت شده دارد که ۴۲ واحد آن فعال، ۸ واحد تعطیل و مابقی درحالاحداث است. همچنین ۹۰ درصد زمینهای این شهرک صنعتی واگذار شده و اقدامات زیرساختی طرح توسعهٔ شهرک نیز در حال انجام است.[۴۴] در سال ۱۳۹۹ خورشیدی ۳۰۹ میلیارد تومان سرمایهگذاری ثابت در این شهرک انجام شد که نسبت به سال قبل ۹۰۰ درصد افزایش یافته است.[۴۵] شهرک صنعتی کاشمر دارای واحدهای تولیدی انواع محصولات کشاورزی و غیرهم است.[۴۶]
گردشگری
گردشگری در کاشمر بههمراه کشاورزی و صنعت جزئی مهمی از اقتصاد در این شهر است به گونهای که ۳٫۵ میلیون نفر در سال ۱۳۹۶ خورشیدی از این شهر و شهرستان آن بازدید کردند[۴۷] چنانچه در سطح استان پس از مشهد رتبهٔ دوم و رتبهٔ چهارم در ایران از دیدگاه گردشگری مذهبی را ثبت کرده است.[۹] وجود جاذبههای گردشگری، تاریخی و فرهنگی، منطقهٔ کاشمر را تبدیل به یکی از قطبهای گردشگری استان خراسان رضوی کرده و پیشینهٔ تاریخی آن نشان از تمدن کهنی دارد. وجود بافت سرسبز و آبوهوای مناسب یکی دیگر از فواید گردشگری در این شهر است.[۴۸]
آثار ثبتشده
تا سال ۱۳۹۷ خورشیدی، بیست و شش اثر ملی در شهرستان کاشمر ثبت شدهاند که در میزان استان خراسان رضوی که بالغ بر ۱۴۰۷ اثر تاریخی، بسیار ناچیز است.[۴۹]
بناها
- امامزاده سید مرتضی[۵۰]
- مسجد جامع کاشمر[۵۱]
- یخچال قدیمی کاشمر[۵۲]
- امامزاده سید حمزه[۵۳]
- آرامگاه سید حسن مدرس[۵۴]
- آرامگاه سید اسماعیل نبوی[۵۵]
- مسجد حاجی جلال[۵۶]
- خانه احمد پناه[۵۷]
- آرامگاه افتخارالتجار[۵۸]
- مدرسه حاج سلطان العلماء[۵۹]
- کاروانسرای امین التجار[۶۰]
- آسیابهای آبی طلاآباد[۶۱]
- قلعه ریگ[۶۲]
- آبانبار فروتقه[۶۳]
- آسیابآبی جردوک[۶۴]
- خانه دانش[۶۵]
تپه محوطهها
دیگر آثار
- مجموعه باستانی آتشگاه شامل قلعهٔ آتشگاه، غار آتشگاه و آتشکدهٔ آن (احتمالاً بهنام آذر برزینمهر)[۷۰]
- مجموعه باستانی نای شامل نایتپه مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، قلعه نای و زندان نای
- مجموعه درههای فسیلی کاشمر دارای فسیلهایی مربوط به دورهٔ دیرینهزیستی مانند پلاتیستروفیا[۷۱]
- آبانبار حاجی نظام[۷۲]
- آبانبار عارفآباد
- آبانبار قوژد
- اقامتگاه بومگردی تنسگل واقع در روستای فروتقه
- اقامتگاه بومگردی رمضان بیگ واقع در روستای قوژد
- امامزاده سید محمد واقع در روبهروی تپه جن[۷۰]
- بافت سنگی روستای قوچپلنگ[۷۳]
- تپه سفالی سرحوضک
- تپه شهر سبز مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد و واقع در نزدیکی روستای ازغند در جاده کاشمر به شادمهر
- تنگل سنگ نصوح[۷۳]
- حمام فروتقه[۷۰]
- خانه پرورش واقع در خیابان سلطانیه
- خرابههای ارگ کاشمر
- سرو باغمزار[۷۴]
- سرو حاجیآباد
- سرو فرگ
- شهر سفید قوژد
- عمارت آقا محمد خان نخعی واقع در روستای قوژد
- قلعه چهل دختر مربوط به دولت اسماعیلیان واقع در ارتفاعات کاشمر[۷۵]
- قلعه نیمهتمام قوچپلنگ
- قنات قوژد
- کاروانسرای جعفرخانی واقع در مرکز شهر کاشمر
- کاروانسرای حاج کاظم مدرس واقع در خیابان مدرس
- کویر گندمبر[۷۳]
- گورستان و محوطه فرشه
- محوطه فرگ
- محوطه هندآباد
- مزار پیر اسحاقآباد
- مزار پیر علیا
- مزار پیر قوژد[۷۶]
- موزه سید حسن مدرس[۷۷]
- یخدان اسحاقآباد
- یخدان تلآباد
هنرهای سنتی، صنایع دستی و رهآورد
هنرهای سنتی و صنایع دستی
در مناطق مختلف شهرستان کاشمر مشاغل سنتی و هنرهای دستی هنوز تا حدودی رواج دارد اما در میان آنها بافت قالی بهویژه در روستاها از اهمیت بهسزایی برخوردار است. قالی کاشمر به واسطهٔ مرغوبیت در بافت، نقشه و رنگ یکی از قالیهای مشهور منطقهٔ خراسان میباشد. از جمله مشاغل سنتی در شهرستان کاشمر میتوان به مسگری، نجاری و آهنگری اشاره کرد. گلیم بافی، حصیربافی، گیوه دوزی و بافت قالیچه نیز از سایر صنایع دستی و هنرهای سنتی این شهرستان بهشمار میآید.[۴۰]
قالی کاشمر
قالی کاشمر نوعی قالی ایرانی که بهنام منطقهٔ کاشمر نامگذاری شده است و در سراسر شهرستان کاشمر تولید میشود. قالیها دستبافتند و اغلب با طرحهای منظره و شکارگاه در دسترس هستند.[۷۸][۷۹][۸۰] تاریخچهٔ قالیبافی در کاشمر به ۱۵۰ سال و هنر معاصر فرشبافی به سال ۱۹۲۰ میلادی باز برمیگردد. با اینوجود، بین سالهای ۱۲۶۰ تا ۱۲۸۰، تولید انبوه فرش توسط مورخان ثبتشده است. نخستین استاد بافنده در منطقه کاشمر محمد کرمانی است که علیرغم نام خانوادگیاش اهل کرمان نبود. محمد کرمانی اهل روستایی به نام فروتقه در نزدیکی کاشمر بود و بهگفتهٔ مورخان، دانش قالیبافی را از استان کرمان آوردهشده است و احتمالاً نخستین کار وی به سفارش سعید حسین سجادی، بومی و ساکن فروتقه و تولیدکننده معروف فرش انجام شده است.[۱۲]
سوغات و رهآورد
بخشی از فراوردههای صنایع دستی میتوانند جزئی از سوغات کاشمر محسوب شوند که از میان آنها میتوان به قالی کاشمر، گیوههای کاشمری، انواع حصیرها و گلیمهای الوان اشاره نمود اما مهمترین رهآورد کاشمر با توجه به فراوانی باغات انگور در این منطقه کشمش است که به سراسر ایران صادر شده و پس از آن زعفران و انار نیز که کاشت آن در سالهای گذشته گسترش یافته جزئی از سوغات کاشمر بهشمار میروند.[۸۱] همچنین سوهان ورقهای از شاخصترین شیرینیهای محلی کاشمر است که برای نوروز در تمام سفرههای مردم این شهر دیده میشود.[۸۲]
مشروبات الکلی
کاشمر را ملقب به شربتخانه خراسان (رابطهٔ غیرمستقیم با مشروبات الکلی) میدانند که با وجود ممنوعیت الکل در ایران هویت خود را از دست نداده است که در سال ۱۳۹۱ خورشیدی حدود ۳٬۳۰۰ هکتار تاکستان دارا بود که نشاندهندهٔ حجم تولیدی زیادی از مشروبات الکلی در این منطقه است.[۸۳] در همان سال ۵۰ درصد کشمش کاشمر معادل ۷٬۵۰۰ تن به کشورهای اروپایی صادر شد که نشان میدهد دارای شهرت خاصتی در این کشورها است.[۸۴] که عمدهٔ آن برای مشروبات الکلی استفاده میشوند؛ حتی برندی آلمانی از مشروبات الکی بنام کاشمر (KASHMAR) وجود دارد که دارای محبوبیت در این کشور و مردمان ایرانیتبار آلمان است.[۸۵] بههرروی ممنوعیت الکل در ایران باعث شده است که مشروبات الکلی در این شهر بدون نظارت دولت و استانداردسازی لازم تولید شود که در سال ۱۳۹۷ خورشیدی دو نفر بخاطر مسمومیت الکلی جان باختند.[۸۶] همچنین در همان سال یک کارگاه تولیدی مشروبات الکلی با ۳۰۰ لیتر مشروب الکلی شناسایی و متلاشی شد.[۸۷]
ورزش
ورزش در کاشمر شرایط نامطلوبی دارد و فوتبال بیشتر شبیه یک ویترین ورزشی است؛ دلیل آن اختلافات مردمی است که حرکت این ورزش را نامعقول کرده است و وضعیت اقتصادی باشگاهها نیز تأثیرگذار است. همچنین بهعلت عدم پیروی از نظام باشگاهداری در این شهر استانداردسازی برای باشگاهها غیرممکن شده است. نبود تقویم ورزشی و مشکلات وابسته به داوران نیز کاشمر را به یک شهر ورزشی همسان نمیسازد. داستانسازیهای مرتبط به فوتبال هم سد بزرگی برای برگزاری طرحهای مربوط به فوتبال و فوتسال میگردد. والیبال کاشمر هرساله پس از مسابقات ماه رمضان که با حواشی همراه میشود در بیخبری قرار میگیرد. بسکتبال کاشمر در دهههای ۶۰ تا ۷۰ خورشیدی نیز وضعیت مناسبتری نسبت به حال داشته است؛ مشارکت نکردن جوانان و نبود توجهٔ مناسب، دلیل اصلی وضعیت نامناسب ورزش بسکتبال در این شهر است. ورزش زورخانهای کاشمر را میتوان در برگزاری ویژهبرنامهٔ هیئتهای ورزشهای زورخانهای و پهلوانی، گرامیداشت روز شهرداری و نائبقهرمانی کاشمر در مسابقات پهلوانی و زورخانهای خراسان رضوی نگاه داشت. ورزشهای رزمی بهویژه جامعهٔ ورزشی بانوان شرایط مطلوبتری نسبت به دیگر ورزشهای این شهر قرار دارد. از دیگر ورزشهای کاشمر میتوان به شطرنج، دو و میدانی، بدمینتون، ورزشهای بومیمحلی و روستایی، ورزش جانبازان، بوکس و وزنهبرداری نیز اشاره کرد که بیشتر در سکوت خبری و با نبود پوشش رسانهای همراه میشود.[۸۸]
موقعیت جغرافیایی
شهرستان کاشمر با دو بخش مرکزی و فرحدشت به مرکزیت شهر کاشمر مساحتی در حدود ۱٬۱۵۲ کیلومتر مربع از استان خراسان رضوی را اشغال نموده است. این شهر از غرب با خلیلآباد و بردسکن، از شمال با ریوش، عشقآباد و نیشابور، از شرق و شمالشرقی با تربت حیدریه و از جنوب و جنوبشرقی با فیضآباد روبهرو است. شهرستان کاشمر دارای دو منطقهٔ کوهستانی میباشد؛ در شمال رشتهکوه کوهسرخ و در جنوب رشتهکوه پیرکوه قرار دارد، سپس منطقهای کویری و خشک در جنوب و غرب وجود دارد و همچنین جلگهای حاصلخیز در محدودهٔ حومه شهر و قصبات آن میباشد.[۸۹]
نیشابور | ریوش | سبزوار | ||
تربت حیدریه | خلیلآباد و بردسکن | |||
کاشمر | ||||
گناباد و بجستان |
آب و هوا، اقلیم، طبیعت و محیط زیست
سامانه طبقهبندی اقلیمی کوپن، آبوهوای این شهر را به عنوان نیمه خشک سرد (BSk) با زمستانهای کوتاه و خنک و تابستانهای طولانی و گرم طبقهبندی میکند.[۹۰]
دادههای اقلیم کاشمر (۱۹۹۱–۲۰۲۰) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
سابقهٔ بیشترین °C (°F) | ۲۱٫۰ (۷۰) | ۲۶٫۴ (۸۰) | ۳۳٫۴ (۹۲) | ۳۵٫۴ (۹۶) | ۳۸٫۶ (۱۰۱) | ۴۳٫۰ (۱۰۹) | ۴۲٫۶ (۱۰۹) | ۴۲٫۶ (۱۰۹) | ۳۸٫۴ (۱۰۱) | ۳۵٫۲ (۹۵) | ۲۸٫۴ (۸۳) | ۲۴٫۴ (۷۶) | ۴۳٫۰ (۱۰۹) |
میانگین بیشترین °C (°F) | ۹٫۳ (۴۹) | ۱۲٫۰ (۵۴) | ۱۷٫۴ (۶۳) | ۲۴٫۱ (۷۵) | ۳۰٫۲ (۸۶) | ۳۵٫۵ (۹۶) | ۳۷٫۲ (۹۹) | ۳۵٫۸ (۹۶) | ۳۱٫۷ (۸۹) | ۲۵٫۲ (۷۷) | ۱۷٫۱ (۶۳) | ۱۱٫۴ (۵۳) | ۲۳٫۹ (۷۵) |
میانگین روزانه °C (°F) | ۴٫۴ (۴۰) | ۶٫۹ (۴۴) | ۱۲٫۰ (۵۴) | ۱۸٫۵ (۶۵) | ۲۴٫۳ (۷۶) | ۲۹٫۴ (۸۵) | ۳۱٫۰ (۸۸) | ۲۹٫۲ (۸۵) | ۲۴٫۹ (۷۷) | ۱۸٫۷ (۶۶) | ۱۱٫۵ (۵۳) | ۶٫۳ (۴۳) | ۱۸٫۱ (۶۵) |
میانگین کمترین °C (°F) | ۰٫۴ (۳۳) | ۲٫۵ (۳۷) | ۷٫۱ (۴۵) | ۱۲٫۸ (۵۵) | ۱۷٫۸ (۶۴) | ۲۲٫۰ (۷۲) | ۲۳٫۵ (۷۴) | ۲۱٫۴ (۷۱) | ۱۷٫۵ (۶۴) | ۱۲٫۵ (۵۵) | ۶٫۵ (۴۴) | ۲٫۰ (۳۶) | ۱۲٫۲ (۵۴) |
سابقهٔ کمترین °C (°F) | −۱۵٫۸ (۴) | −۱۲٫۰ (۱۰) | −۴٫۸ (۲۳) | −۲٫۰ (۲۸) | ۳٫۶ (۳۸) | ۱۲٫۰ (۵۴) | ۱۵٫۶ (۶۰) | ۸٫۴ (۴۷) | ۶٫۵ (۴۴) | −۰٫۸ (۳۱) | −۹٫۳ (۱۵) | −۸٫۸ (۱۶) | −۱۵٫۸ (۴) |
بارندگی میلیمتر (اینچ) | ۳۱٫۱ (۱٫۲۲) | ۳۳٫۷ (۱٫۳۳) | ۴۵٫۴ (۱٫۷۹) | ۲۸٫۵ (۱٫۱۲) | ۱۲٫۷ (۰٫۵) | ۱٫۸ (۰٫۰۷) | ۰٫۷ (۰٫۰۳) | ۰٫۲ (۰٫۰۱) | ۱٫۰ (۰٫۰۴) | ۴٫۴ (۰٫۱۷) | ۱۲٫۹ (۰٫۵۱) | ۲۲٫۳ (۰٫۸۸) | ۱۹۴٫۷ (۷٫۶۷) |
میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱.۰ mm) | ۴٫۶ | ۵٫۰ | ۵٫۸ | ۴٫۳ | ۲٫۴ | ۰٫۵ | ۰٫۱ | ۰٫۱ | ۰٫۲ | ۱٫۰ | ۲٫۱ | ۳٫۵ | ۲۹٫۶ |
درصد رطوبت | ۶۱٫۰ | ۵۵٫۰ | ۴۸٫۰ | ۴۰٫۰ | ۳۰٫۰ | ۲۲٫۰ | ۲۱٫۰ | ۲۱٫۰ | ۲۳٫۰ | ۳۲٫۰ | ۴۶٫۰ | ۵۷٫۰ | ۳۸٫۰ |
میانگین روزانه ساعتهای تابش آفتاب | ۱۸۴٫۰ | ۱۸۶٫۰ | ۲۱۲٫۰ | ۲۵۱٫۰ | ۳۰۸٫۰ | ۳۴۸٫۰ | ۳۷۰٫۰ | ۳۶۱٫۰ | ۳۱۷٫۰ | ۲۸۱٫۰ | ۲۱۵٫۰ | ۱۸۸٫۰ | ۳٬۲۲۱ |
منبع: اداره ملی اقیانوسی و جوی[۹۱] |
حمل و نقل
در کاشمر درحالحاضر برای خروج از شهر با وسایل نقلیه تنها اتوبوس و تاکسی برونشهری قابل استفاده است. در سال ۱۳۸۷ خورشیدی کلنگ احداث فرودگاه شهید مدرس در جادهٔ کاشمر–تربت حیدریه زده شد که همچنان به بهرهبرداری نرسیده است. راهآهن کاشمر–سبزوار درحال مطالعه بوده اما با موقعیت خوب این منطقه که هرشخصی از جنوب به تهران بخواهد برود؛ باید از این منطقه عبور کند هیچگونه اقدامی صورت نگرفته است.[۹۲]
فاصلهٔ کاشمر با شهرهای بزرگ
نام شهر | فاصله (کیلومتر) |
---|---|
مشهد | ۲۲۱ |
اصفهان | ۸۵۶ |
تبریز | ۱۴۴۰ |
تهران | ۸۱۵ |
رشت | ۱۱۴۹ |
شیراز | ۱۱۷۰ |
اهواز | ۱۳۹۲ |
زاهدان | ۷۶۹ |
حمل و نقل درونشهری و برونشهری
کاشمر در سال ۱۳۹۶ خورشیدی فراتر از ۱٬۳۰۰ نفر در حملونقل عمومی از جمله تاکسیرانی، مینیبوس رانی، تاکسی تلفنی، ۱۳۳ و مجموعه حملونقلهای برونشهری مشغول فعالیت بودند.[۹۳]
فرودگاهها
فرودگاه فوق سبک کاشمر
فرودگاه فوق سبک کاشمر نخستین فرودگاه سبک بخش خصوصی ایران است که عملیات ساخت این پروژه از اسفند سال ۱۳۹۳ خورشیدی در زمینی به مساحت ۱۷ هکتار و با ساخت برج مراقبت، آشیانه و ساختمان اداری با دو هزار مترمربع زیربنا و باند پرواز آغاز شد.[۹۴]
مراکز آموزش عالی
- دانشکده علوم پزشکی کاشمر[۹۵]
- دانشگاه پیام نور واحد کاشمر[۹۶]
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر[۹۷]
- مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کاشمر[۹۸]
- مرکز آموزش عالی کاشمر[۹۹]
کتابخانهها
مراکز اقامتی
- مجتمع آموزشی فرهنگی و گردشگری پارادایس[۱۰۳]
- هتل فرهنگیان یا خانه معلم[۱۰۴]
- زائرسرای سید مرتضی[۱۰۴]
- زائرسرای شهرداری کاشمر
- زائرسرای مدرس[۱۰۴]
- زائرسرای مهندس فتحی[۱۰۴]
- اقامتگاه بومگردی رمضان بیک[۱۰۵]
- اقامتگاه بومگردی تنسگل[۱۰۶]
مراکز درمانی
درمانگاهها
- درمانگاه ایثارگران کاشمر[۱۰۷]
- درمانگاه کوثر کاشمر[۱۰۷]
- درمانگاه تأمین اجتماعی کاشمر[۱۰۷]
- درمانگاه الزهرا[۱۰۷]
- شبکه بهداشت و درمان[۱۰۷]
بیمارستانها
- بیمارستان شهید مدرس[۱۰۸]
- بیمارستان حضرت ابوالفضل؛ همچنین دارای بزرگترین بلوک زنان و زایمان شرق ایران[۱۰۹]
بوستانها
- پارک جنگلی سید مرتضی[۱۱۰]
- پارک خطی سید مرتضی[۱۱۱]
- پارک بسیج و پارک بانوان (بلوار بسیج)[۱۰۷]
- پارک بانوان (خیابان امیرکبیر)[۱۰۷]
- پارک گلها (خیابان امام خمینی)[۱۰۷]
- شهر بچهها (بلوار جانبازان)[۱۰۷]
- پارک پاندا (بلوا معلم، خیابان محیط زیست)[۱۰۷]
سینماها
سینما ایران؛ نخستین و تنها سالن سینمای کاشمر و منطقهٔ ترشیز با گنجایش تقریبی ۱۷۰ صندلی در سال ۱۳۹۷ خورشیدی پس از گذشت ۲۴ سال که در دست سازمان هلال احمر این شهرستان بود و چندسالی بنای آن با بیبهرهبری رها شده بود، با پیگیریهای شورای شهر و دیگر مسئولان این شهرستان بنای آن از مالکیت هلالاحمر خارج و به شهرداری کاشمر منتقل گشت. این سینما در خرداد ۱۴۰۱ خورشیدی آتش گرفت و بعد از چندین ماه بازسازی در سال ۱۴۰۲ خورشیدی دوباره بازگشایی شد.[۱۱۲][۱۱۳]
مشکلات شهری
خشکسالی و فرونشست
خشکسالی با برداشت بیرویه از منابع آبهای زیرزمینی و در پایان فرونشست زمین، از جمله مشکلات جدی شهرستان کاشمر و منطقهٔ ترشیز محسوب میشوند، به گونهای که هماکنون دشت کاشمر با فرونشست تجمعی بیش از ۳۰ سانتیمتر، رکورددار فرونشست زمین در ایران محسوب میشود.[۱۱۴]
ساخت فرودگاه شهید مدرس
در سال ۱۳۸۷ خورشیدی کلنگ ساخت فرودگاه شهید مدرس از مصوبات سفر هیئت دولت به خراسان رضوی با حضور وزیر اطلاعات وقت یعنی غلامحسین محسنی اژهای در زمینی به مساحت ۵۴۰ هکتار در منطقهای بین مهولات در ۲۰ کیلومتری تربتحیدریه و ۴۰ کیلومتری کاشمر در مرکزیت ۱۰ شهرستان جنوبی خراسان رضوی به زمین زده شد و بعد از مدتی تابلوی آن در محور سهراهی شادمهر به کاشمر نصب شد. جواد نیکبین با بیان اینکه تمامی بودجههایی که صرف مطالعه این فرودگاه شده هدر رفته است، گفت: باند فرودگاهی که احداث شده وسط سیلاب قرار دارد این نشان میدهد یا مطالعاتی نشده و اگر هم صورت گرفته توسط یک بچه بوده است.[۹۲]
راهآهن
راهآهن یکی از اصلیترین مشکلات شهری در کاشمر است، جواد نیکبین در دربارهٔ آن که از نیازهای رونق منطقه است؛ میگوید: تا زمانی که جادهٔ خوبی نداشته باشیم، ریل درستی هم نخواهیم داشت، اگر جاده شادمهر تا انابد و بردسکن به سبزوار به نتیجه برسد عملاً تمامی مسافرانی که از جنوبشرقی کشور بخواهند به تهران بروند از مسیر کاشمر، خلیلآباد، بردسکن و سبزوار میروند، آن موقع رفتوآمد زیاد میشود. وی افزود: فعلاً نه تنها برای ریل راهآهن کاشمر اعتباری گذاشته نشده، بلکه پیگیری خاصی هم صورت نگرفته و از سویی در اولویتهای کار دولت سیزدهم هم نیست.[۱۱۵]
دو بانده شدن جاده شادمهر کاشمر
جادهٔ کاشمر به شادمهر به طول ۵۵ کیلومتر که محل تردد مردم شهرستانهای مختلف و نیز زائران و مسافران در ایام مختلف سال است بهدلیل کم عرض بودن جاده شاهد حوادث زیاد رانندگی است بهطوری که در یک دههٔ گذشته بیش از ۱۰۰ نفر در این مسیر جان باختند. اگرچه دولت نهم و در سال ۱۳۸۵ خورشیدی موضوع دوبانده شدن این جاده به تصویب رسید اما همچنان این جاده دوبانده نشده است.[۱۱۶]
حوادث
این شهر بهدلیل خشکسالی، فرونشست زمین و قرار گرفتن بر روی گسل درونه یکی از شهرهای پرخطر ایران است.[۷][۱۱۷]
حوادث درحال وقوع
حوادث اتفاقافتاده
- زمینلرزه ۱۲۸۲ کاشمر[۱۱۸]
- دستیابی به پهپاد آرکیو ۱۷۰ آمریکا در خاک ایران[۱۱۹]
- زمینلرزه ۱۴۰۳ کاشمر[۱۲۰]
مناطق تحت حفاظت
ممنوعیت ورود آمریکاییها
در سال ۱۳۹۷ خورشیدی برای دو شهروند آمریکایی مجوز شکار توسط مسئولان شهری کاشمر صادر شد؛ این امر نامنظم تلقی شد و کمیسیونی برای حفاظت از منافع شهر در برابر نفوذ خارجی (کمیسیون حمایت از صنایع و سرمایهگذاریهای مشروع) تشکیل شد. همه بخشهای درگیر به شدت مورد بررسی قرار گرفتند و شهروندان آمریکایی از ورود به این شهر و محدودهٔ آن منع شدند.[۱۲۳]
افراد برجسته
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «درجه جمعیت و سال تأسیس شهرداریها» (PDF). سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور. تیر ۱۳۹۹. بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۰.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ شهابالدین ابی عبدالله یاقوت حموی (۱۹۷۷)، معجمالبلدان، بیروت: دارصادر، ص. ج۱، ص۴۲۵
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «ترشیز، کاشمر شد». دنیای اقتصاد. ۲۲ مرداد ۱۳۹۲. بایگانیشده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ «تاریخچه و نقشه جامع شهر کاشمر در ویکی آنا». خبرگزاری آنا. ۶ فروردین ۱۳۹۹. بایگانیشده از اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «روزی که ترشیز، کاشمر شد». دنیای اقتصاد. ۲۰ مرداد ۱۳۹۷. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «معرفی شهر کاشمر». شهرداری کاشمر. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۵ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «کاشمر رکورددار فرونشست زمین در کشور». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲ مرداد ۱۴۰۰. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۲۴. دریافتشده در ۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «قلعه آتشگاه، دژی باستانی در کاشمر+تصاویر». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲۵ اسفند ۱۴۰۰. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «دومین شهر زیارتی خراسان رضوی؛ میزبان گردشگران نوروزی». ایکنا. ۲۶ اسفند ۱۳۹۵. بایگانیشده از اصلی در ۳۱ مه ۲۰۱۹. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «دومین شهر زیارتی استان، میزبان گردشگران». روزنامه خراسان. ۱۳۹۵. بایگانیشده از اصلی در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «مسئولان نگاه ویِژهای به کاشمر دومین شهر زیارتی خراسان رضوی داشته باشند». خبرگزاری مهر. ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «رونق دو باره فرش دستباف کاشمر حمایت مسوولان را طلب میکند». ایرنا. ۲۰ دی ۱۳۹۱. بایگانیشده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «معرفی شهرستان - اداره میراث فرهنگی شهرستان بردسکن». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ ««گندمبر»، قابلیت تبدیل شدن به دهکده گردشگری را دارد». ایسنا. ۲۲ تیر ۱۳۹۹. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۳ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «سرو کاشمری (کشمری) میراث زرتشت که بریده شد». حقوق نیوز. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ کزازی، نامه باستان؛ ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی، ۶: ۴٧-۴۸.
- ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ فردوسی، «پادشاهی گشتاسپ»، شاهنامهٔ فردوسی، ۵۱۷.
- ↑ «درخت جاودانگی | دربارهٔ سرو افسانهای «کاشمر» در خراسان که نماد عظمت و سرافزاری ایرانیان بود». شهرآرانیوز. ۱۳ فروردین ۱۴۰۰. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ ۱۹٫۴ ۱۹٫۵ ۱۹٫۶ «ترشیز؛ دروازه ورود اسلام به خراسان». ایکنا. ۱ آبان ۱۳۹۵. بایگانیشده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۲۰. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ حسینی، احمد. تاریخ بردسکن با نگاهی ویژه به ترشیز قدیم، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳
- ↑ پتروشفسکی، ای، پ، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، مؤسسه مطالعاتی و تحقیقات اجتماعی، ۱۳۳۴
- ↑ دولتشاه سمرقندی، تذکره الشعرا، ترجمه محمد رمضانی، انتشارات پدیده، ۱۳۶۶
- ↑ سید محمد علی، سربداران خراسان و مازندران، انتشارات سکه، ۱۳۷۸
- ↑ امین، سید علینقی، تاریخ سبزوار، به کوشش سید حسن امین، انتشارات دایرةالمعارف ایرانشناسی، ۱۳۸۱
- ↑ پتروشفسکی، ای، پ، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، مؤسسه مطالعاتی و تحقیقات اجتماعی، ۱۳۳۴
- ↑ حسینی، احمد. تاریخ بردسکن با نگاهی ویژه به ترشیز قدیم، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳
- ↑ حقیقت، عبدالرفیع، تاریخ جنبس سربداران و دیر جنبشهای ایران در سده هشتم هجری، انتشارات کومش، ۱۳۷۴
- ↑ ماسون اسمیت، ج. خروج و عروج سربداران، ترجمه یعقوب آژند، 1361
- ↑ حسینی، احمد. تاریخ بردسکن با نگاهی ویژه به ترشیز قدیم، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانیشده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵، جمعیت شهرهای کشور به تفکیک جنس و گروههای سنی». درگاه ملی آمار. بایگانیشده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافتشده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴.
- ↑ موسوی بجنوردی، سید محمدکاظم. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۴
- ↑ نجفیان، آرزو. زبانها و گویشهای خراسان. تهران: کتاب مرجع، ۱۳۹۴، ص۷.
- ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ ۳۴٫۲ ۳۴٫۳ «غذای محلی کاشمر، خاطراتی رو به فراموشی!». کاشمری. ۵ فروردین ۱۳۹۹. بایگانیشده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «آیینهای نوروز در این شهر ۲۵۰۰ ساله». ایسنا. ۲۹ اسفند ۱۴۰۲. دریافتشده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «جشن «سده»، جشنی به قدمت تاریخ». ایسنا. ۱۰ بهمن ۱۳۹۶. دریافتشده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «آداب و رسوم مردم کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. دریافتشده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «برگزاری همایش ۶۰ هزار نفری پیادهروی جاماندگان اربعین در کاشمر». ایسنا. ۴ شهریور ۱۴۰۳. دریافتشده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ «واحدهای صنعتی کاشمر در حال تعطیلی». وطن امروز. ۷ اردیبهشت ۱۳۹۵. دریافتشده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ «صنایع دستی کاشمر؛ نیازمند حمایت و توجه». ایرنا. ۲۴ خرداد ۱۳۹۹. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ «کاشمر؛ بی آبی و اقتصاد مبتنی بر کشاورزی». ترثیثنامه. ۱۵ آذر ۱۴۰۲. دریافتشده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «برداشت انار از سطح ۶۵۰ هکتار از باغات شهرستان کاشمر آغاز شد». خبرگزاری مهر. ۱۹ آبان ۱۴۰۱. دریافتشده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «صنعت کاشمرلنگ میزند». روزنامه خراسان. دریافتشده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «سرمایه در گردش مشکل اصلی واحدهای کوچک شهرک صنعتی کاشمر». ایسنا. ۲۱ آبان ۱۴۰۰. دریافتشده در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «افزایش حجم سرمایهگذاری در شهرک صنعتی کاشمر چشمگیر است». باشگاه خبرنگاران جوان. ۶ اسفند ۱۳۹۹. دریافتشده در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «راهاندازی ۱۴واحد صنعتی در شهرک صنعتی کاشمر». دنیای اقتصاد. ۱۴ آبان ۱۳۸۷. دریافتشده در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «بازدید سالیانه 3.5 میلیون گردشگر از کاشمر». ایسنا. ۱۲ اسفند ۱۳۹۶. بایگانیشده از اصلی در ۲ نوامبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «اماکن تاریخی و گردشگری شهرستان کاشمر میزبان گردشگران نوروزی+تصاویر». ّخبرگزاری تسنیم. ۳ فروردین ۱۳۹۴. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «سهم کاشمر در فهرست آثار ثبت شده ملی اندک است». ایسنا. ۷ آذر ۱۳۹۷. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «پرونده امامزاده سید مرتضی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی مسجد جامع کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی یخچال قدیمی کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی امامزاده سیدحمزه کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آرامگاه سید حسن مدرس در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آرامگاه سید اسماعیل نبوی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده مسجد حاجی جلال در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی خانه احمد پناه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آرامگاه افتخارالتجار در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی مدرسه حاج سلطان العلما در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی کاروانسرای امین التجار در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آسیابهای آبی طلاآباد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی قلعه ریگ در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آبانبار فروتقه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آسیابآبی جردوک در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «فهرست آثار ثبتی - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی تپه جن در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی قلعه کهنه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی محوطه دزد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی قبرستان دشت طلاآباد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ ۷۰٫۰ ۷۰٫۱ ۷۰٫۲ «آثار تاریخی کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «کاشمر شهری برای گردشگری». ایسنا. ۲۶ اسفند ۱۳۹۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «مرمت آب انبار حاجی نظام کاشمر». خبرگزاری صدا و سیما. ۷ خرداد ۱۳۹۹. بایگانیشده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۲۱. دریافتشده در ۸ سپتامبر ۲۰۲۱.
- ↑ ۷۳٫۰ ۷۳٫۱ ۷۳٫۲ «مناطق ویژه گردشگری - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «درخت سرو ۵۵۰ ساله کاشمر ثبت ملی شد». ایرنا. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «سفر به ۲۵۰۰ سال تاریخ». ایسنا. ۲۸ اسفند ۱۴۰۱. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۰ اوت ۲۰۲۳. دریافتشده در ۸ اوت ۲۰۲۳.
- ↑ «مزار پیران در آبادیهای کاشمر نیازمند بستری برای توسعه صنعت توریسم». ایسنا. ۱۱ تیر ۱۳۹۰. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «200 اثر در موزه شهید مدرس نگهداری میشود». ایرنا. ۴ آذر ۱۳۹۵. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ Bennett, I.; Aschenbrenner, E.; Parsons, R.D. (1981). Oriental Rugs: Persian. Oriental Rugs. Oriental Textile Press. p. 253. ISBN 978-0-907462-12-5. Archived from the original on 1 January 2024. Retrieved 25 June 2019.
Kashmar lies at the edge of the great salt desert about 150 km (100 miles) south-west of Meshed. Under its earlier name of Turshiz its carpets had an indifferent reputation. The change of name occurred under the reign of ...
- ↑ Carpet Museum of Iran (2001). The indigenous elegance of Persian carpet: a collection from the Carpet Museum of Iran. Andishe Zand Pub. Co. p. 57. ISBN 9789649063034. Archived from the original on 1 January 2024. Retrieved 25 June 2019.
- ↑ Ford, P.R.J. (1989). The oriental carpet: a history and guide to traditional motifs, patterns, and symbols. Portland House. p. 163. ISBN 978-0-517-67224-2. Archived from the original on 1 January 2024. Retrieved 25 June 2019.
The town of Kashmar in Khorassan province, between Meshed and Birjand, weaves carpets in a variety of styles and in a stitch which may also be described as intermediate between Meshed and Birjand. The design shown ...
- ↑ «نگاهی به سوغات کاشمر و خواص درمانی آن در روایات». ایکنا. ۴ فروردین ۱۳۹۶. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «سوهان ورقهای و سوهان گل، سوغات کاشمر». باشگاه خبرنگاران جوان. ۳ اسفند ۱۴۰۰. بایگانیشده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۲۴. دریافتشده در ۴ مارس ۲۰۲۴.
- ↑ ««کاشمر» شهر کشمشهای طلایی». ایسنا. ۳۱ مرداد ۱۳۹۱. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «صادرات ۵۰ درصد کشمش کاشمر به کشورهای اروپایی». ایسنا. ۶ آبان ۱۳۹۱. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «تولید عرق کاشمر با نشان شیر درآلمان». صدای آمریکا. ۱۳ اسفند ۱۴۰۲. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۴ مارس ۲۰۲۴. دریافتشده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «یک نفر دیگر از مصرفکنندگان مشروبات الکلی در کاشمر جان باخت». ایرنا. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «300 لیتر مشروبات الکلی در کاشمر کشف شد». ایرنا. ۲ تیر ۱۳۹۷. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «فراز و نشیبهای ورزش کاشمر در سالی که گذشت». ایسنا. ۷ فروردین ۱۴۰۲. دریافتشده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «معرفی شهرستان - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانیشده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ "Climate: Kashmar – Climate graph, Temperature graph, Climate table". Climate-Data.org. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 17 September 2013.
- ↑ "World Meteorological Organization Climate Normals for 1991-2020 — Kashmar". National Oceanic and Atmospheric Administration. Archived from the original on 24 December 2023. Retrieved January 1, 2024.
- ↑ ۹۲٫۰ ۹۲٫۱ «فرودگاه شهید مدرس ۱۴ سال خاک میخورد». تین نیوز. ۲۰ فروردین ۱۴۰۱. بایگانیشده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «درآمد پائین مهمترین مشکل رانندگان حمل و نقل درونشهری در کاشمر». ایسنا. ۲ دی ۱۳۹۶. بایگانیشده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴. دریافتشده در ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ «معاون ناجا از فرودگاه سبک کاشمر بازدید کرد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۱۸ تیر ۱۳۹۸. بایگانیشده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۲۳. دریافتشده در ۳۱ می ۲۰۲۰.
- ↑ «دانشکده پرستاری کاشمر نیازمند تأمین و تکمیل اعضای هیئت علمی است». خبرگزاری مهر. ۱۵ تیر ۱۴۰۱. بایگانیشده از اصلی در ۲۳ مه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «رئیس دانشگاه پیام نور واحد کاشمر: رفع کمبودهای موجود دانشگاه نیازمند توجه جدی مسئولان است». ایسنا. ۲۵ مهر ۱۳۹۰. بایگانیشده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «دانشجویان دانشگاه آزاد کاشمر در 34 رشته تحصیل میکنند». خبرگزاری مهر. ۲۶ فروردین ۱۳۹۳. بایگانیشده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «موسسه جهاددانشگاهی کاشمر پیشتاز در کشور». ایسنا. ۱۵ مرداد ۱۳۹۷. بایگانیشده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «جمعیت دانشجویی مرکز آموزش عالی کاشمر چهار رقمی شد». ایرنا. ۲۹ آبان ۱۳۹۹. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافتشده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «تنها کتابخانه منطقه محروم کاشمر ناامن است». ایسنا. ۲۲ آبان ۱۴۰۱. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «حضور امام جمعه کاشمر خراسان رضوی در کتابخانه امام خمینی (ره)». لیزنا. ۵ خرداد ۱۳۹۷. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «کتابخانه شهید آیتالله مدرس (ره) کاشمر تجهیز شد». خبرگزاری تسنیم. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «کارمندان زمینهساز تحقق آرمانها و پیشرفت دانشگاه آزاد هستند». خبرگزاری آنا. ۸ شهریور ۱۴۰۳. دریافتشده در ۳۰ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ ۱۰۴٫۰ ۱۰۴٫۱ ۱۰۴٫۲ ۱۰۴٫۳ «مراکز اقامتی کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «افتتاح اقامتگاه بومگردی "رمضان بیک" در روستای قوژد». خبرگزاری صدا و سیما. ۲۱ بهمن ۱۳۹۷. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «افتتاح اقامتگاه بومگردی در روستای فروتقه کاشمر». میراث آریا. ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ ۱۰۷٫۰۰ ۱۰۷٫۰۱ ۱۰۷٫۰۲ ۱۰۷٫۰۳ ۱۰۷٫۰۴ ۱۰۷٫۰۵ ۱۰۷٫۰۶ ۱۰۷٫۰۷ ۱۰۷٫۰۸ ۱۰۷٫۰۹ «اطلاعات خدمات سفر شهرستان کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر» (PDF). اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانیشده (PDF) از روی نسخه اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «گنجایش بیمارستان شهید مدرس کاشمر تکمیل شد». ایرنا. ۱۴ مرداد ۱۴۰۰. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «بزرگترین بلوک زنان و زایمان شرق کشور در کاشمر افتتاح شد». خبرگزاری مهر. ۸ تیر ۱۴۰۲. بایگانیشده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «پروژه آبرسانی به جنگل امامزاده سید مرتضی پس از خشک شدن 30 درصد آن اجرا شد». خبرگزاری مهر. ۱۱ تیر ۱۳۹۳. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۳ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «عملیات عمرانی بزرگترین پارک خطی شرق کشور به پایان رسید». ایسنا. ۱۶ مرداد ۱۴۰۲. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۳ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «این سینما در کاشمر غوغا کرده است | مگر در این سینما چه فیلمی اکران شده است؟». همشهریآنلاین. ۲۹ آذر ۱۴۰۲. بایگانیشده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴. دریافتشده در ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ «تنها سینمای کاشمر در آتش سوخت». ایسنا. ۲۵ خرداد ۱۴۰۱. بایگانیشده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴. دریافتشده در ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ ۱۱۴٫۰ ۱۱۴٫۱ «هیچگونه سندی برای آیندهنگاری بحرانهای پیش رو در کاشمر وجود ندارد». ایسنا. ۲۴ خرداد ۱۳۹۹. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «فرودگاه شهید مدرس ۱۴ سال خاک میخورد». تین نیوز. ۲۰ فروردین ۱۴۰۱. بایگانیشده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «خواب مرگبار جاده شادمهر- کاشمر، ۱۵ ساله شد». قدس آنلاین. ۶ شهریور ۱۳۹۹. بایگانیشده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «مار خفته کویر و فلات مرکزی ایران، مسبب زمینلرزه ۵ کاشمر». ایسنا. ۳۰ خرداد ۱۴۰۳. دریافتشده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «Significant Earthquake: IRAN: KASHMAR». مرکز داده ژئوفیزیک ملی. ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۳. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ Peterson, Scott; Faramarzi, Payam (2011). "Exclusive: Iran hijacked US drone, says Iranian engineer". csmonitor.com. Retrieved 15 December 2011.
- ↑ «آخرین جزییات از زلزله کاشمر/شرایط در منطقه پایدار است». خبرگزاری مهر. ۲۹ خرداد ۱۴۰۳. دریافتشده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «معادن کاشمر مهمترین زیستگاه قوچ و میش اوریال را تهدید میکند». اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی. ۳۱ خرداد ۱۳۹۳. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۸ اوت ۲۰۲۳.
- ↑ «منطقه 'پیرعلیا' در کاشمر پذیرای 1500 گردشگر و مسافر نوروزی بود». ایرنا. ۲۲ فروردین ۱۳۹۲. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافتشده در ۸ اوت ۲۰۲۳.
- ↑ «جلوگیری از ورود آمریکاییها به کاشمر». ایسنا. ۲ تیر ۱۳۹۷. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۱ فوریهٔ ۲۰۲۴.
منابع
- لغتنامه دهخدا
- فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۹
- اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران ۱۳۸۳، ص۱۰۷.
- هاشم جوادزاده، ۱۳۸۰، کتاب خراسان، ص ۱۵۲–۱۵۰، کانون آگهی ایران نوین
- میرزا عبدالرحمن مدرس – تاریخ علمای خراسان – تصحیح محمدباقر ساعدی خراسانی - نشر دیانت مشهد
- دانشوران خراسان - غلامرضا ریاضی - کتابفروشی باستان - مشهد - ۱۳۳۶
- سفرنامه خراسان و کرمان
- محمدرضا خسروی (۱۳۷۶)، تاریخ کاشمر)، مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص. ۱۵۸، شابک ۹۶۴-۴۳۴-۰۰۷-۸
- ایرج سعادتمند توندری (۱۳۸۴)، ترشیز ۱ - (نگاهی به تاریخ و جغرافیای شهرستان کاشمر)، مشهد: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی ضریح آفتاب
- چهره ایران، راهنمای سیاحتی و مسافرتی، تهران: سازمان گیتاشناسی، ۱۳۷۴خ
- اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران: سازمان گیتاشناسی، ۱۳۸۳خ، ص۱۰۶