ویکی‌پدیا:فهرست سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

در این صفحه، یک نسخه از صفحه ویکی‌پدیا:فهرست سیاست‌ها و پس از آن نسخه‌ای از صفحه ویکی‌پدیا:فهرست رهنمودها درج شده است تا در یک صفحه، فهرستی از سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا را به صورت کامل و تجمیع‌شده، نمایش دهد. (درج محتوای صفحه از طریق تراگنجانش انجام شده و تغییرات، به طور خودکار روزآمدسازی می‌شوند.)

فهرست سیاست‌ها[ویرایش]


این صفحه فهرستی از سیاست‌های ویکی‌پدیا با توضیحی مختصر است. با مراجعه به رده:سیاست‌های ویکی‌پدیا می‌توانید به همهٔ سیاست‌های موجود در ویکی‌پدیای فارسی دست یابید.

هر یک از سیاست‌ها و استانداردهای جاری ویکی‌پدیا، زیر یکی از پنج بخش زیر قرار می‌گیرند:

  • رفتاری: رهنمودهای رفتاری ویکی‌پدیا که باعث می‌شوند همگان تجربه خوش‌آیندی از این دانشنامه داشته باشند.
  • محتوایی: رهنمودهایی که دربارهٔ مقبولیت و کیفیت محتوا و نام یک مقاله هستند.
  • حذفی: سیاست‌هایی که منجر به حذف مقاله‌های نامطلوب می‌شوند.
  • اجرایی: کارهایی که مدیران می‌توانند برای اجرای سیاست‌ها انجام دهند.
  • حقوقی و حق تکثیر: قوانین سختگیرانه‌ای دربارهٔ محتوای مطالبی که در ویکی‌پدیا قرار می‌گیرند و شیوه‌های جبران اشتباه‌ها.


رفتاری[ویرایش]

از همه قوانین چشم‌پوشی کنید
اگر قانونی مانع همکاری شما با دیگران برای ارتقا و نگهداری ویکی‌پدیا‌ می‌شود، از آن چشم‌پوشی کنید.
جنگ چرخشی
یک عمل مدیریتی را در صورتی که می‌دانید مدیری دیگر با آن مخالف است اصلاً تکرار نکنید. (فقط در رابطه مدیران و نه دیوانسالاران)
حمله‌های شخصی ممنوع
از حملهٔ شخصی کردن به دیگران در هر جای ویکی‌پدیا پرهیز کنید. مطلب را نقد کنید نه نویسندهٔ آن را. حمله‌های شخصی موجب آسیب دیدن اجتماع ویکی‌پدیا و ترسیدن کاربران می‌شود.
حسابهای زاپاس
از ساخت چند حساب کاربری برای ایجاد حمایت دروغین دربارهٔ یک مسئله یا گمراه ساختن دیگران یا دور زدن انسداد دسترسی خود به شدت بپرهیزید. همچنین از دوستان خود نخواهید تا برای حمایت از شما حساب‌های کاربری دیگری بسازند.
خرابکاری
خرابکاری به هر نوع اضافه‌سازی، حذف یا تغییر عمدی مطالب یک یا چند مقاله به منظور معیوب ساختن دانشنامه ویکی‌پدیا است. لازم است که این نوع مطالب به سرعت از ویکی‌پدیا حذف شوند.
ربات‌ها
برنامه‌هایی که صفحات را به شکل خودکار و مفید ارتقا می‌دهند به شرطی قابل قبول هستند که دارنده‌های آن‌ها ابتدا اجازه بگیرند سپس مواظب ربات خود باشند که خرابکاری نکند.
سیاست ویرایش
صفحه‌ها را تا جایی که می‌توانید توسعه دهید و نگران نقصان آن‌ها نباشید. همچنین در صورت امکان از حذف مطالب بپرهیزید.
عدم آزاررسانی
خواهش می‌کنیم لذتی را که ویرایشگران دیگر از ویکی‌پدیا می‌برند با تهدیدات، ایرادهای بی‌مورد، حمله‌های شخصی مستمر یا ارسال اطلاعات شخصی از بین نبرید.
عدم تهدید قانونی
به جای استفاده از تهدیدات قانونی از صفحات حل اختلاف استفاده کنید. ما به سرعت به تمامی شکایت‌های مربوط به بدنام‌سازی یا تخلف از قانون حق تکثیر پاسخ می‌دهیم. خواهشمندیم اگر در این مورد اقدام قانونی کرده‌اید، کمی صبر کنید تا قضیه حل شود.
فرض حسن نیت
قبول کنید که انسان‌هایی که در ویکی‌پدیا کار می‌کنند قصد کمک دارند و نمی‌خواهند آسیبی به این دانشنامه برسانند.
قانون «سه برگردان»
هیچگاه یک صفحه را بیش از سه بار در ۲۴ ساعت به صورت کلی یا جزئی برنگردانید. در غیر این صورت شاید مدیران حق دسترسی شما را به حالت تعلیق درآورند.
مالکیت مقاله‌ها
شما با ورود به ویکی‌پدیا قبول کرده‌اید که دیگران در مقالهٔ شما دست ببرند. پس این اجازه را به آنها بدهید و ایراد نگیرید.
نام کاربری
نام کاربری برگزینید که جانبدارانه نباشد و بتوانید تا ابد با آن سر کنید. هر چند می‌توانید با دادن تقاضا به مدیران نام کاربری خود را عوض کنید ولی نمی‌توانید آن را پاک کنید.
نزاکت
بی‌ادبی، غیرمنطقی یا بدجنس بودن باعث می‌شوند تا مردم سرخورده شوند و در نتیجه ویکی‌پدیا از حرکت باز ایستد. همیشه بکوشید تا به دیگران تذکر دهید که بی‌ادب نباشند. خودتان هم تلاش کنید تا ناآگاهانه به دیگران توهین نکنید. فراموش نکنید که میانجیگری هم در ویکی‌پدیا وجود دارد.

محتوایی[ویرایش]

اثبات‌پذیری
ما نمی‌توانیم صحت ادعاها را اثبات کنیم ولی می‌توانیم نشان بدهیم که آیا یک ادعا از منبعی موثق اظهار شده‌است یا خیر. بنابراین مقاله‌ها باید تا حد ممکن منابع خود را شرح دهند. هرگونه مطلب بدون سند و منبع در معرض حذف قرار خواهد گرفت.
تحقیق دست‌اول ممنوع
مقاله‌ها نباید شامل نظریه‌ها، داده‌ها، عبارت‌ها، مفاهیم، استدلال‌ها یا عقایدی باشند که تا به حال در هیچ جا منتشر نشده‌اند. همچنین هیچ کدام از مقاله‌ها نباید شامل تفسیر، تحلیل یا ترکیب داده‌ها، عبارت‌ها، مفاهیم، استدلال‌ها یا عقاید منتشر شده‌ای باشند که به گفتهٔ جیمبو ولز، بنیانگذار ویکی‌پدیا «روایت یا تفسیر تاریخی جدیدی» را شکل بدهند.
دیدگاه بی‌طرف
مقاله‌ها، الگوها، رده‌ها و ورودی‌ها باید از دیدگاهی بی‌طرف نوشته شوند.
سیاست استفاده از تصاویر
به طور کلی از بارگذاری هر گونه تصویر دارای حق تکثیر خودداری فرمایید. توضیحات کامل مربوط به هر تصویر اعم از منبع و حق تکثیر را در صفحهٔ توضیحات آن بنویسید و بکوشید تا می‌توانید استفادهٔ مجدد از تصاویر را ساده‌تر سازید.
قواعد نام‌گذاری
به طور کلی نامگذاری مقاله‌ها باید با کمترین میزان ابهام و به شکلی باشد که بیشینهٔ فارسی‌زبانان دنیا متوجه معنای آن بشوند. همچنین در هنگام نامگذاری باید آسانی پیوندهی به مقاله‌ها را نیز در نظر گرفت.
ویکی‌پدیا چه چیزی نیست
ویکی‌پدیا در درجهٔ نخست یک دانشنامه‌ی برخط است و به تبع آن جامعه‌ای از افراد علاقه‌مند به ساخت دانشنامه‌ای باکیفیت در فضایی دوستانه و احترام متقابل را تشکیل می‌دهد. خواهش می‌کنیم وسوسهٔ استفاده از ویکی‌پدیا برای اهداف دیگر را از خود دور کنید.
ویکی‌پدیا واژه‌نامه نیست
یک مقاله باید با تعریفی خوب یا توصیفی روشن از موضوع مقاله آغاز شود. مقاله‌هایی که تنها به توضیح یک واژه می‌پردازند به ویکی‌واژه مربوط می‌شوند.

حذفی[ویرایش]

اقدامات رسمی
دفتر بنیاد ویکی‌مدیا این حق را دارد که در مواردی که اختلافات بسیار بالا می‌گیرد مقالهٔ مورد جدل را به طور موقت حذف کند.
حذف مقاله‌های ستایشگر
مقاله‌هایی که در آن‌ها از کسانی که هیچ دستاورد قابل توجهی در زندگی خود به دست نیاورده‌اند تعریف و تمجید شده‌است به سرعت حذف می‌شوند. در این گونه موارد بسیار مواظب باشید زیرا ممکن است دستاوردهای فرد مورد نظر به درستی بیان نشده باشند.
سیاست حذف

حذف یک مقاله نیاز به یک مدیر دارد و به طور کلی روندی مبتنی بر اجماع عام را طی می‌کند. بحث‌برانگیزترین مقاله‌ها به روندی سه مرحله‌ای و مهلت تقریباً یک هفته‌ای نیاز دارند.

سیاست بازگردانی مقاله‌های حذف شده
مدیران می‌توانند مقاله‌های حذف‌شده را باز گردانند. همچنین اگر مقاله‌ای بحث‌برانگیز باشد (یا یک کاربر غیر مدیر تقاضای آن را داده باشد) باید دربارهٔ آن بحث کرد. قابل ذکر است که به دلایل فنی نمی‌توان تصاویر را پس از حذف دوباره بازگرداند.
سیاست حذف رده‌ها
روند حذف رده‌ها درست مانند روند حذف مقالات است با این تفاوت که روی صفحهٔ دیگری است. رده‌هایی که مطابق قواعد نام‌گذاری رده‌ها نیستند به سرعت تغییر نام داده می‌شوند.
معیارهای حذف سریع
اگر مقاله‌ها، تصاویر یا رده‌ها به طور واضح جزو ردهٔ صفحات فاقد محتوا یا از هم گسیخته باشند به سرعت حذف می‌شوند. اما اگر حذف یک مقاله یا تصویر بحث برانگیز باشد باید مراحل حذف را طی کند.
نامزدی حذف
یک مقاله را می‌توان تنها یک بار نامزد حذف کرد. اگر در عرض پنج روز کسی با حذف آن مقاله مخالفت نکرد مدیران می‌توانند آن را حذف کنند.


اجرایی[ویرایش]

حل اختلاف
نخستین گام برای رفع هرگونه اختلاف، گفتگو با کسانی است که با شما مخالفت می‌ورزند. اگر این کار نتیجه نداد شیوه‌های گفتگوی سازمان‌یافته‌تری وجود دارند که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
سیاست حفاظت
می‌توان صفحه‌ها را در برابر خرابکارها یا هنگام مشاجرات خشن محتوایی از ویرایش همگان محافظت کرد. مدیران توانایی ویرایش صفحه‌های محافظت‌شده را دارند هر چند به طور کلی نباید این کار را انجام دهند.
سیاست حفاظت جزئی
صفحه‌هایی که زیر حمله‌های متناوب خرابکاران قرار می‌گیرند را می‌توان به طور جزئی حفاظت کرد تا کاربران جدید یا ثبت‌نام نکرده نتوانند روی آنها ویرایشی انجام دهند.
سیاست داوری
قوانینی برای تصمیم‌گیری داوران در دعاوی مختلف.
سیاست عدم الزام‌آوری تصمیمات
همهٔ تصمیم‌ها، از جمله نتایج نظرسنجی‌ها را می‌توان برای زمانی که ویکی‌پدیا توسعه یافت، استفاده کرد.
سیاست منع دسترسی
حساب کاربرانی که مزاحمت‌های به شدت زیادی به وجود می‌آورند بسته می‌شود. خواهش می‌کنیم به این تحریم‌ها احترام بگذارید، به کاربران مسدود شده خدمات ندهید و به آنها کمک نکنید. تقاضای منع دسترسی را می‌توان از جیمبو ولز کرد.
سیاست منع ویرایش
کاربران مزاحم را می‌توان برای مدت زمان کوتاه یا بلند از ویرایش مقاله‌ها منع کرد.
سیاست تحریم
تحریم در ویکی‌پدیا، گزینه‌ای رسمی برای جلوگیری از ویرایش کاربر(ان) در یک یا چند مقاله‌است. تحریم در ویکی‌پدیا ممکن است شامل قدغن کردن کاربر از ویرایش در یک مقاله، یک موضوع به‌خصوص یا تحریم از کل پروژه شود. تحریم کاربران در ویکی‌پدیا، ممکن است به دو شکل موقت یا دائمی صورت گیرد.
کمیتهٔ داوری
کمیتهٔ داوری به منظور اعلام و اجرای حکم برای مشاجره‌هایی است که گاهی بین ویرایش‌گران در می‌گیرد. این کمیته آخرین راه حل اختلافات است.
ممنوعیت استفاده از پروکسی باز
تمام سرورهای پروکسی عمومی که کاربران می‌توانند توسط آنها IP واقعی خود را پنهان کنند از ویرایش ویکی‌پدیا منع می‌شوند. پس از اینکه چنین کاربری یافت شد، دسترسی وی قطع می‌گردد. (البته هیچ نوع منعی برای خواندن ویکی‌پدیا از طریق پروکسی‌های باز وجود ندارد.)
منع دائم
منع دائم باید تنها در زمانی صورت بگیرد که آسیب‌های جدی از سوی کاربر خطاکار بر ویکی‌پدیا وارد شود. یکی از مصادیق این مورد، استفاده از پروکسی‌های باز است.

حقوقی و حق تکثیر[ویرایش]

استفاده از مطالب ویکی‌پدیا
مطالب ویکی‌پدیا را می‌توان با آزادی کامل تحت مجوز GFDL استفاده کرد. این مجوز به این معنا است که شما می‌توانید از مطالب به شرطی استفاده کنید که به نویسندگان احترام گذاشته، مطلب برگرفته شده را دوباره تحت مجوز GFDL بگذارید و اجازهٔ دسترسی آزاد به آن را بدهید.
ویکی‌پدیا:پنهان‌گری
پنهان‌گری نوعی حذف پیشرفته است که برخلاف حذف معمولی، اطلاعات را حتی از دسترسی مدیران نیز پنهان می‌کند. این دسترسی تحت محدودیت‌های قاطع و تنها برای حذف کردن اطلاعات تخریب‌کننده، حفاظت از محرمانگی افراد، و گاهی برای زدودن موارد جدی نقض حق تکثیر از صفحه‌ها و سیاهه‌ها به کار می‌رود.
حق تکثیر
مطالبی که باعث تعدی به حق تکثیر دیگران بشوند نباید اضافه شوند. رعایت قانون حق تکثیر و «استفادهٔ منصفانه» بسیار پیچیده‌است.
متن مجوز مستندات آزاد گنو
این مجوز همان مجوزی است که تمامی مشارکت‌های موجود در ویکی‌پدیا تحت آن عرضه می‌شوند. هر گونه استفادهٔ دوباره از مطالب ویکی‌پدیا باید مجدداً تحت GFDL قرار بگیرد.
معیارهای استفادهٔ منصفانه
مواردی که بتوان در مورد یک تصویر از مجوز «استفادهٔ منصفانه» سود برد بسیار اندک هستند. کاربر باید موردِ استفادهٔ دقیقِ تصویر را اعلام کند و از آن تصویر تنها در همان موقعیت استفاده کند.
نقض حق تکثیر
ویکی‌پدیا به هیچ وجه نقض حق تکثیر را تحمل نمی‌کند. ما با جدیت می‌کوشیم تا موارد عدم رعایت حق تکثیر را حذف کنیم.

جستارهای وابسته[ویرایش]

فهرست رهنمودها[ویرایش]

فهرست رهنمودهای ویکی‌پدیا خلاصهٔ جامعی از تمام رهنمودهای مورداستفاده است که در حال حاضر ویرایشگران ویکی‌پدیا در مورد آن‌ها اجماع نظر دارند. برخلاف سیاست‌ها، رهنمودها انعطاف‌ پذیرتر هستند، احتمال وجود استثنا در مورد آن بیشتر است و تغییر و بهبود در آن‌ها ساده‌تر است.

این صفحه تلاش می‌کند رهنمودهای ویکی‌پدیا را به صورت خلاصه در یک فهرست ارائه کند. با مراجعه به رده:رهنمودهای ویکی‌پدیا می‌توانید به همهٔ رهنمودهای ویکی‌پدیای فارسی دست یابید.

رهنمودها[ویرایش]

عمومی[ویرایش]

جسور باشید
ویکی‌ها زمانی که افراد مختلف در آن‌ها به رفع اشکال و بهسازی متن بپردازند، سریع‌تر گسترش پیدا می‌کنند. به همین خاطر ما انتظار داریم که همه جسورانه به اصلاح این اشکالات بپردازند. ایرادی بر این کار وارد نیست.
ایجاد اجماع
فرض بر این است که ویرایش‌کنندگان ویکی‌پدیا با تلاش برای حصول اتفاق‌نظر در یک موضوع، در حال تلاش برای اجرایی‌کردن سیاست‌های ویکی‌پدیا، به‌خصوص سیاست دیدگاه بی‌طرف هستند.

محتوایی[ویرایش]

سرشناسی
یک موضوع باید خارج از ویکی‌پدیا مورد توجه زیادی قرار گرفته باشد، تا در ویکی‌پدیا نیاز به ذکر آن وجود داشته باشد.
ابهام‌زدایی
اگر دو یا چند مقاله نامی مشابه هم دارند، باید به روش مناسب خواننده را به سمت مقاله‌ای که موردنظرش است رهنمون ساخت.
راهنمایی برای نوشتن مقاله‌های بهتر
همان‌گونه که از نام آن پیداست، این صفحه رهنمودی است برای بهتر نوشته‌شدن مقالات در ویکی‌پدیا.
چرندیات محض
با چرندیات محض (مانند متن‌هایی که نتیجهٔ کنار هم قرارگرفتن تصادفی حروف و کلمات هستند) باید به‌درستی برخورد شود.
ارجاع به منابع
باید به‌درستی به منابع ارجاع داد.
رهنمود مربوط به صفحه بحث

طبقه‌بندی[ویرایش]

زیرصفحه‌ها
برای ایجاد زیرصفحه برای یک مقاله، این رهنمود راهنمای شما خواهد بود.
رده‌ها، فهرست‌ها و فضاهای نام ویکی‌پدیا

ویرایش[ویرایش]

خلاصه‌ویرایش
همیشه خلاصه‌ای از ویرایشی که انجام می‌دهید را در جعبهٔ خلاصه ویرایش وارد کنید. از نوشتن خلاصه‌ویرایش‌های نامربوط پرهیز کنید.

بحث[ویرایش]

رهنمودهای صفحه بحث
استفادهٔ درست از صفحه‌های بحث در ویکی‌پدیا، به رشد پروژه کمک می‌کند.
امضا کنید
آنچه در صفحه‌های بحث یا نظرخواهی می‌نویسید را امضا کنید تا دیگران بهتر بتوانند بحث را درک کنند.

رفتاری[ویرایش]

آداب معاشرت
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا در دیدگاه‌ها و اطلاعات قبلی، اختلافاتی دارند که گاهی بسیار گسترده است. برخورد محترمانه با دیگران، رمز مشارکت موفق در پیشبرد این دانشنامه است.
لطفاً با چماق به استقبال تازه‌واردها نروید
خیلی از مشارکت‌کنندگان تازه‌کار در ویکی‌پدیا، از سیاست‌های ویکی‌پدیا آگاه نیستند. همیشه به این نکته توجه کنید که مشارکت‌کنندگان تازه‌کار، با پیشرفت، تبدیل به اعضای آیندهٔ ویکی‌پدیا تبدیل می‌شوند و این ارزشمندترین منبعی است که در اختیار ویکی‌پدیاست.
صفحه کاربری
می‌توانید از صفحهٔ کاربری‌تان برای معرفی خودتان به طور خلاصه استفاده کنید یا از آن در کمک به پیشبرد ویکی‌پدیا بهره جویید. توجه کنید که ویکی‌پدیا یک ارائه‌کنندهٔ فضای رایگان در وب نیست.

نوشتاری[ویرایش]

شیوه‌نامه
هدف این شیوه‌نامه یکدست‌سازی شیوهٔ نگارشی مقاله‌ها در ویکی‌پدیاست.
سره‌نویسی
این رهنمود راهنمای شما برای تصمیم‌گیری راجع به استفاده‌کردن از یک واژهٔ فارسی سره نسبت به معادل عربی یا فرنگی آن خواهد بود.

جستارهای وابسته[ویرایش]