نیروی هوایی عراق - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نیروی هوایی عراق
  • القوات الجویة العراقیة
  • Al Quwwat al Jawwiya al Iraqiya
نشان
بنیان‌گذاری۲۲ آوریل 1931
کشور عراق
رستهنیروی هوایی
نقشرزم هوایی
اندازهحدود ۲۰٬۰۰۰[۱]
مرکز فرماندهیبغداد
رنگ‌هاخاکستری و سفید   
سالگردها۲۲ آوریل (روز نیروی هوایی)[۲]
نبردهاجنگ جهانی دوم
جنگ عراق و انگلستان
جنگ عرب‌ها و اسرائیل (۱۹۴۸)
جنگ شش‌روزه
جنگ فرسایش‌زا
جنگ یوم کیپور
جنگ ایران و عراق
حمله به کویت
جنگ خلیج فارس
خیزش شعبانیه
جنگ داخلی سوریه
جنگ عراق
شورش عراق (۲۰۱۱–۱۳)
حمله به شمال عراق (۲۰۱۴)
دومین جنگ داخلی لیبی
بحران خلیج فارس
فرماندهان
فرمانده کلژنرال شهاب جاهد علی
نشان
  • Roundel
  • (1931–2004)
  • (2019–present)
نشان شناسایی
ناوگان هوایی
جنگندهسوخو-۲۵, ال-۱۵۹ الکا، تی-۵۰ گلدن ایگل، CH-4B, آئرو ال-۳۹ آلباتروس
شکاریاف-۱۶ فایتینگ فالکن
بالگردمیل-۱۷, بل ۲۱۲, میل-۸
بالگرد جنگندهبل اواچ-۵۸ کیووا، میل -۲۴, میل-۲۸, آئروسپاسیال غزال
هواگرد شناساییسی‌اچ ۲۰۰۰, سسنا ۲۰۸آی‌اِس‌آر، KA 350 ISR, بوئینگ اسکن‌ایگل، آرکیو-۱۱
هواگرد آموزشیسسنا ۱۷۲, سسنا ۲۰۸ کاروان، تی-۶اِی، لاستا ۹۵, بوئینگ ۷۲۷, آنتونوف ۲۶
هواپیمای باریلاکهید سی-۱۳۰ هرکولس، سوپر هرکولس، آنتونوف ۳۲بی، سوپر کینگ ایر

نیروی هوایی عراق (به عربی: القوة الجویة العراقیة) نیروی هوایی کشور عراق و یکی از سه شاخهٔ اصلی نیروهای مسلح عراق است که به رزم هوایی می‌پردازد. این نیرو در سال ۱۹۳۱ تأسیس شد.[۳]

تاریخچه[ویرایش]

پیدایش[ویرایش]

نیروی هوایی عراق در سال ۱۹۲۷، یعنی ۶ سال بعد از تشکیل نیروهای مسلح عراق توسط بریتانیا و زیر نظر نیروی هوایی پادشاهی تأسیس شد. در آن زمان عراق تحت قیمومیت بریتانیا قرار داشته و بریتانیا بعد از پایان جنگ جهانی اول با تأسیس این نیرو سعی در کنترل نیروی هوایی عثمانی داشت. اولین خلبانان این نیرو را خلبانان عثمانی تشکیل می‌دادند که توسط بریتانیا گماشته شده بودند. این نیرو همزمان با ارتش عراق در سال ۱۹۳۶ مستقل شدند. اما مجدداً با آغاز جنگ جهانی دوم بریتانیا کنترل این نیرو را به‌دست گرفت و از توان رزمی آن برای منافع خود استفاده می‌کرد.[۴]

جنگ با اسرائیل[ویرایش]

جنگ ۱۹۴۸[ویرایش]

جنگ شش روزه[ویرایش]

جنگ یوم کیپور[ویرایش]

جنگ با ایران[ویرایش]

تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، نیروی هوایی شاهنشاهی ایران دارای برتری کامل هوایی نسبت به نیروی هوایی عراق بود. اما پس از انقلاب ایران، دولت عراق به رهبری صدام حسین، نیروی هوایی این کشور را به شدت تقویت کرد، به طوری که در سال اول آغاز جنگ ایران و عراق، نیروی هوایی عراق دارای ۳۳۲ فروند جنگنده بود، اما در سال پایانی جنگ ایران و عراق، تعداد جنگنده‌های عراق به بیش از پانصد رسیده بود.[۵]

نیروی هوایی عراق اولین نیرو از میان نیروهای رزمی عراق بعثی بود که اقدام به حمله به ایران و شروع جنگ ایران و عراق کرد. اولین استراتژی رسمی این نیرو برای ضربه زدن به ایران، بمباران شهرهای ایران بود.[۶] در طول ۸ سال جنگ مداوم با ایران، این نیرو هیچ‌گاه نتوانست قدرت رزمی نیروی هوایی ایران را حتی برای یک روز مختل سازد.

عملیات کمان ۹۹[ویرایش]

عملیات کمان ۹۹ دومین عملیات هوایی رسمی پس از عملیات انتقام بود که توسط نیروی هوایی ارتش ایران پس از آغاز تهاجم عراق به ایران انجام گرفت. این عملیات در تاریخ ۱ مهر ۱۳۵۹ انجام شد.[۷] در این عملیات ۱۴۰ جنگنده ایرانی وارد خاک عراق شدند و اهداف نظامی ارتش عراق از جمله فرودگاه‌ها و آشیانه‌های نظامی نیروهای مسلح عراق در مناطق کرکوک، موصل، رشید، حبانیه، ناصریه، شعیبیه، کوت و المثنی را مورد هدف قرار دادند. در این عملیات هواپیماهای اف-۵، اف-۴، اف-۱۴ و تانکرهای سوخت‌رسان شرکت داشتند.

کمان ۹۹ بزرگ‌ترین عملیات تاریخ نیروی هوایی ایران و باعث برتری هوایی ارتش ایران در ماه‌های آغازین جنگ ۸ ساله شد.

عملیات اچ-۳[ویرایش]
بمباران اندیمشک[ویرایش]
تصور بمباران ۴ آذر اندیمشک

بمباران اندیمشک توسط نیروی هوایی عراق، طولانی‌ترین بمباران یک شهر پس از جنگ جهانی دوم و جنگ ویتنام و شدیدترین بمباران هوایی مناطق مسکونی در ایران بود. در این عملیات از سوخو ۲۲ به‌عنوان سرکوب‌گر پدافند و میگ-۲۱، میگ-۲۳ و میراژ اف۱، استفاده شده‌است. در این حمله یک فروند سوخو ۲۲ پس از ایجکت خلبان، در جنوب اندیمشک سقوط کرد. بیشترین تلفات در محله مسکونی راه‌آهن اندیمشک صورت گرفت. در روزهای قبل از این حمله، انتقال گستردهٔ نیروها به منطقه، باعث تجمع نیروها در اطراف راه‌آهن و مناطق مسکونی گردید که در این حمله علاوه بر بمباران نیروهای نظامی، تلفات سنگینی به ساکنین و منازل راه‌آهن و سایر تأسیسات، وارد گردید.

جنگ با آمریکا[ویرایش]

جنگ اول خلیج فارس[ویرایش]

در طول جنگ خلیج فارس حداقل ۱۱۵ هواپیمای جنگنده و ترابری عراقی از جمله ۷ فروند سوخو سو-۲۵[۸] به ایران پناهنده شدند تا از گزند بمباران نیروهای ائتلاف درامان بمانند.[۹]

برخی کارشناسان نظامی این حرکت را سازماندهی‌شده توسط حکومت بعثی عراق در جهت اقتاع ایران به عدم پیگیری مسئله دریافت خسارت جنگ ایران و عراق از حکومت عراق دانسته‌اند.[۱۰] در سال ۱۳۸۳ و طی سفر حازم الشعلان، وزیر دفاع عراق، موضوع بازگرداندن این هواپیماها به‌طور رسمی مطرح شد.[۱۱] ایران از تصاحب این هواپیماها، کسب بخشی از غرامت جنگی جنگ ۸ ساله را منظور دارد.

در سال ۱۹۹۸ و در پی ملاقات‌های نمایندگان ایران و عراق برای پایان دادن به خصومت‌ها، عراق مسئلهٔ بازگرداندن هواپیماهای فراری را مطرح کرد که این موضوع، با مخالفت ایران روبرو شد. اطلاعاتی نیز مبنی بر فروش تعدادی از این هواپیماها از جانب ایران به چین موجود است.[۹]

جنگ عراق (۲۰۰۳)[ویرایش]

یک فروند میگ-۲۵ نیروی هوایی عراق که برای در امان ماندن از حملات نیروهای ائتلاف در شن‌های صحرایی در غرب بغداد مدفون شده بود.

در طول جنگ عراق که از ۱ مه ۲۰۰۳ میلادی آغاز شد و در پی پیروزی‌های گسترده و سریع نیروهای ائتلاف در سرنگون کردن رژیم بعث عراق[۱۲] نیروی هوایی عراق عملاً ناکام ماند و حتی نتوانست یک هواپیمای خود را برای مقابله با نیروهای ائتلاف به پرواز درآورد.

پس از اشغال عراق، تعدادی از جنگنده‌های نیروی هوایی عراق از جمله میگ-۲۳، میگ-۲۵ و سوخو سو-۲۵ توسط ارتش ایالات متحده آمریکا و ارتش استرالیا کشف شدند. این جنگنده‌ها برای در امان ماندن از حملات نیروهای ائتلاف، در شن‌های صحرایی در اطراف پایگاه‌های هوایی عراق کشف شدند.[۱۳] بیشتر جنگنده‌های نیروی هوایی عراق در طول و سپس پس از اشغال عراق نابود شدند.

هواگردها[ویرایش]

یک اف-۱۶ عراقی در ۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۹
یک سسنا ۲۰۸ عراقی در حال انجام مأموریت تمرینی
یک سی-۱۳۰ عراقی پس از برخاست
هواگرد کشور سازنده نقش نوع فعال نکته‌ها
جنگنده‌ها
ال-۱۵۹ الکا جمهوری چک تهاجمی سبک L-159A ۱۱[۱۴] یک فروند آموزشی
سوخو-۲۵ روسیه تهاجمی ۱۱[۱۴]
سسنا ۲۰۸ کاروان ایالات متحده آمریکا تهاجمی AC-208 ۱[۱۴] بهبودیافته برای حملات هوابه‌زمین
جی‌اف-۱۷ تاندر پاکستان/ چین چندمنظوره بلاک III ۱۲ فروند سفارش داده شده[۱۵]
اف-۱۶ فایتینگ فالکن ایالات متحده آمریکا چندمنظوره اف-۱۶سی/آی‌کیو ۲۶[۱۴]
هواپیماهای شناسایی
سسنا ۲۰۸ ایالات متحده آمریکا شناسایی RC-208 ۷[۱۴]
AMD Alarus ایالات متحده آمریکا شناسایی SAMA CH2000 ۷[۱۴]
سوپر کینگ ایر ایالات متحده آمریکا شناسایی 350 ۶[۱۴]
دی‌اچ‌سی-۶ توئین اوتر کانادا شناسایی ۲[۱۴] دارای قابلیتSTOL
هواپیماهای ترابری
سوپر کینگ ایر ایالات متحده آمریکا چندمنظوره/ حمل‌ونقل هوایی 350 ۱[۱۴]
سی-۱۳۰ هرکولس ایالات متحده آمریکا حمل‌ونقل هوایی C-130E ۳[۱۴]
سی-۱۳۰جی سوپر هرکولس ایالات متحده آمریکا حمل‌ونقل هوایی ۶[۱۴]
آنتونوف ای‌ان-۳۲ اوکراین ترابری ۶[۱۴]
بالگردها
میل-۸ روسیه حمل‌ونقل هوایی ۲[۱۴]
آئروسپاسیال غزال فرانسه دیده‌بانی/ ضدتانک SA342 ۶[۱۴]
هواگردهای آموزشی
بل ۲۰۶ ایالات متحده آمریکا بالگرد آموزشی [۱۴]
لاستا ۹۵ صربستان آموزشی سبک ۱۹[۱۴]
تی-۵۰ کره جنوبی آموزشی تی-۵۰آی‌کیو ۲۴[۱۴]
بیچ‌کرفت تی-۶ ایالات متحده آمریکا آموزشی ۱۵[۱۴]
اف-۱۶ فایتینگ فالکن ایالات متحده آمریکا آموزشی اف-۱۶دی/آی‌کیو ۸[۱۴]
پهپادها
سی‌اچ-۴ چین MALE UCAV سی‌اچ-۴بی ۱[۱۶]
بایراکتار تی‌بی۲ ترکیه رزمی ۸ فروند سفارش داده شده[۱۷]

پایگاه‌ها[ویرایش]

آکادمی و مدارس نیروی هوایی[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. "Iraqi Air Force". Arab Aviation. Archived from the original on 26 June 2016. Retrieved 10 July 2016.
  2. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام GS وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. غسان عاشور (۲۲ سپتامبر ۲۰۱۰). «سپاه صدام؛ ساختار ارتشی که به ایران حمله کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ص. ایران. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۱۰.
  4. KENNETH M.POLLACK (۲۰۰۲)، «Iraq»، Arabs At War، Lincoln: University of Nebraska–Lincoln
  5. اکونومیست: ۱۹–۲۵ September 1987
  6. Global Security Air Force
  7. یادواره بزرگ‌ترین عملیات هوایی (آفتاب)
  8. ایران برای مبارزه با داعش «جت‌های سوخو به عراق داده‌است»، بی‌بی‌سی فارسی
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ Global Security
  10. سرگردانی پرونده خسارت ایران از جنگ تحمیلی[پیوند مرده]
  11. وزیر دفاع عراق:خواهان استرداد هواپیماهای خود از ایران هستیم[پیوند مرده] خبرگزاری مهر
  12. نمایه کشورها: عراق (بی‌بی‌سی فارسی)
  13. "Scramble on the Web - Iraqi Air Force", Scramble (به انگلیسی), archived from the original on 6 March 2003, retrieved 9 January 2009 Retrieved on 2008-09-16.
  14. ۱۴٫۰۰ ۱۴٫۰۱ ۱۴٫۰۲ ۱۴٫۰۳ ۱۴٫۰۴ ۱۴٫۰۵ ۱۴٫۰۶ ۱۴٫۰۷ ۱۴٫۰۸ ۱۴٫۰۹ ۱۴٫۱۰ ۱۴٫۱۱ ۱۴٫۱۲ ۱۴٫۱۳ ۱۴٫۱۴ ۱۴٫۱۵ ۱۴٫۱۶ ۱۴٫۱۷ ۱۴٫۱۸ "World Air Forces 2022". Flightglobal Insight. 2022. Retrieved 5 March 2022.
  15. "Iraq Signs Contract with Pakistan for Purchase of JF-17 Block III Aircraft". 2022-02-02. Retrieved 2022-03-01.
  16. Binnie, Jeremy (2019-08-07). "US-led coalition says only one Iraqi CH-4 UAV fully operable". Jane's. Retrieved 2022-03-02.
  17. "Iraq orders Bayraktar TB2S". Scramble.nl. 2021-12-23. Retrieved 2022-03-02.
  18. «تأیید» حمله سوریه به مواضع داعش در عراق؛ ادامه پیشروی شورشیان، بی‌بی‌سی فارسی
  19. Iran Sends 3 Attack Planes to Iraqi Government, The New York Times
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ عراق: واگرایی اهداف پیکارجویان، کمک روسیه و ایران، تلاش مالکی برای دفع داعش، رادیو فردا
  21. حل بحران عراق در گروی رفتن مالکی است، رادیو زمانه
  22. Iraq crisis: In Baghdad, the fear index is the price of a bullet and it has tripled, The Independent

پیوند به بیرون[ویرایش]