French
Deutschموسی خورنی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| موسی خورنیMOVSĒS XORENAC‘I موسی خورنی | |
|---|---|
 نقاشی از هوناتانیان | |
| زادهٔ | ۱۳ ژانویه ۴۱۰ تارون، ارمنستان بزرگ |
| درگذشت | ۴۹۰ ارمنستان ساسانی |
| پیشه | تاریخ‌نگار، فیلسوف، الهیدان، مترجم و شاعر و نویسنده ارمنی |
| آثار | تاریخ ارمنستان |
| عنوان | پدر تاریخ ارمنیان |
موسی خورنی (به ارمنی: Մովսես Խորենացի، موسس خورناتسی) تاریخ‌نگار، فیلسوف، الهیدان، مترجم و شاعر و نویسنده ارمنی در سده ۵ میلادی بود.
موسی خورنی کتاب «تاریخ ارمنستان» را نگاشته که اطلاعات مفیدی راجع به جغرافیای جهان کهن و به ویژه ارمنستان و ایران می‌دهد.
زندگی‌نامه[ویرایش]
او در ناحیهٔ غربی ارمنستان، دهکدهٔ خورنگ متولد شد سال تولد او را بین سال‌های ۴۰۵ تا ۴۱۰ میلادی می‌دانند. موسی خورنی تحصیلات خود را در کلیسای افس شروع کرد و نزد استاد معروف عصر، یعنی مسروپ ماشتوتس و مخترع خط ارمنی، او علوم ریاضی، طبیعی، فلسفه، مسائل مذهبی، و زبان‌های ارمنی، سریانی و یونانی را آموخت و سرانجام در سال ۴۳۱ میلادی عازم مرکز علم آن زمان، یعنی اسکندریه شد. وی در اسکندریه به فراگیری فلسفه، حکمت و فن خطابه پرداخت و زبان یونانی را تکمیل کرد و سپس عازم روم و آتن شد و بعد از مدتی اقامت در آتن حدود سال ۴۴۰ میلادی از طریق قسطنطنیه به ارمنستان بازگشت.[۱]
آثار[ویرایش]
تألیفات و ترجمه‌های موسی خورنی را می‌توان در سه گروه تقسیم‌بندی کرد اگر چه کلیهٔ آثار وی به دست نیامده‌است.
متون فلسفی[ویرایش]
بررسی مؤسس، ده قاطیغوریاس ارسطو، مسائل یووانالا، بررسی منطقی مسائل مورد اختلاف فلاسفهٔ یونانی مکتب ملیتوس و فیلسوف ارمنی آتنی، فلسفهٔ داود شکست ناپذیر، کتاب هری شامل درس‌هایی از فن خطابه و ترجمهٔ خطابهٔ گریگور نازانزین از یونانی به ارمنی است.
متون مذهبی[ویرایش]
آفرین به گروه دوشیزگان ریپسیمه، تاریخ گروه دوشیزگان ریپسیمه، نیایش ویژهٔ خداوند.
متون تاریخی و جغرافیایی[ویرایش]
اثر شناخته شدهٔ تاریخ ارمنستان که حدود سال‌های ۴۸۲ میلادی تألیف شد، ترجمهٔ زندگی اسکندر از زبان یونانی به ارمنی و سرانجام کتاب مشهورش به نام جغرافیای موسی خورنی که بر اساس کتاب شهرستان‌های ایران و با توجه به جغرافیای بطلمیوس به زبان ارمنی تألیف شده‌است.[۲]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- بایگانی‌شده در ۶ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine [۱] at Avproduction.am
- Այվազյան, Հ. Մ. (2005 (2007)). Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով). Vol. առաջին / երկրորդ. Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատ.
{{cite book}}: Check date values in:|date=(help) - مارکوارت، یوزف (۱۳۸۳). ایرانشهر در جغرافیای بطلمیوس. تهران: انتشارات طهوری.
- دیاکونوف، ای.م. تاریخ ماد. شابک ۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۶.
- بایگانی‌شده در ۶ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Մովսես Խորենացի at Avproduction.am
- Armenian Soviet Encyclopedia. Vol. 8. Yerevan. p. 40.
- Hairapetian, Srbouhi (1995) [1986]. A History if Armenian Literature: From Ancient Times to the Nineteenth Centruy Hay hin yev mijnadarian grakanuttian patmuttiun (به ارمنی). New York: Caravan Books. p. 139, 186.
{{cite book}}: Invalid|script-title=: missing prefix (help) - Garsoïan, Nina (January 1, 2000). MOVSĒS XORENAC'I. Encyclopaedia Iranica.
- Adalian, Rouben Paul (2002). Historical Dictionary Of Armenia. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. p. 285-86. ISBN 978-0-8108-4337-0.
تاریخ‌نگاران و وقایع‌نگاران ارمنی قرون وسطی | ||
|---|---|---|
| سده ۵ام میلادی | | |
| سده ۶ام میلادی | ||
| 7ام میلادی | ||
| سده ۸ام میلادی | ||
| سده ۹ام میلادی | ||
| سده ۱۰ام میلادی | ||
| سده ۱۱ام میلادی | ||
| سده ۱۲ام میلادی | ||
| سده ۱۳ام میلادی | ||
| سده ۱۴ام میلادی | ||
| سده ۱۵ام میلادی | ||
| سده ۱۶ام میلادی | ||
| سده ۱۷ام میلادی |
| |
| سده ۱۸ام میلادی | ||
| منابع کهن |
|  | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| واژه‌نامه‌های زندگی‌نامه‌ای | |
| پایگاه‌های دادهٔ علمی | |
| سایر | |
متن آثار | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| وبگاههای موضوعی | |||||
| لغتنامهها و دایره المعارفها | |||||
| |||||
