French
Deutschفهرست رؤسای کشور ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
این فهرست شامل رؤسای کشور ایران از زمان بنیانگذاری دولت ملی مستقل ایران در سال ۱۵۰۱ میلادی[۱] است.
فهرست رؤسای کشور[ویرایش]
فرمانروایان دوژور
فرمانروایان دفاکتو
ایران (۱۵۰۱–۱۷۳۶)[ویرایش] | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ر | نام | تولد–مرگ | آغاز حکومت | پایان حکومت | دودمان | ||
| شاه | |||||||
| ۱ | شاه اسماعیل یکم |  | ۱۴۸۷–۱۵۲۴ | پاییز ۱۵۰۱ | ۲۳ مه ۱۵۲۴ | صفوی | |
| تاج‌گذاری: اواخر ۱۵۰۱ یا اوایل ۱۵۰۲ در تبریز. | |||||||
| ۲ | شاه تهماسب یکم |  | ۱۵۱۴–۱۵۷۶ | ۲۳ مه ۱۵۲۴ | ۱۴ مه ۱۵۷۶ | صفوی | |
| تاج‌گذاری: ۲۳ مه ۱۵۲۴ در قزوین.ر.ک. درگیری‌های جانشینی شاه طهماسب یکم. | |||||||
| ۳ | شاه اسماعیل دوم |  | ۱۵۳۷–۱۵۷۷ | ۲۲ اوت ۱۵۷۶ | ۲۵ نوامبر ۱۵۷۷ | صفوی | |
| . | |||||||
| ۴ | شاه محمد خدابنده |  | ۱۵۳۲–۱۵۹۵/۹۶ | ۱۱ فوریه ۱۵۷۸ | ۹ سپتامبر ۱۵۸۸ | صفوی | |
| . | |||||||
| ۵ | شاه عباس یکم |  | ۱۵۷۱–۱۶۲۹ | ۹ سپتامبر ۱۵۸۸ | ۱۹ ژانویه ۱۶۲۹ | صفوی | |
| تاج‌گذاری: ۱ اکتبر ۱۵۸۸. | |||||||
| ۶ | شاه صفی یکم |  | ۱۶۱۱–۱۶۴۲ | ۱۹ ژانویه ۱۶۲۹ | ۱۲ مه ۱۶۴۲ | صفوی | |
| تاج‌گذاری: ۲۹ ژانویه ۱۶۲۹ در اصفهان. | |||||||
| ۷ | شاه عباس دوم | .jpg) | ۱۶۳۲–۱۶۶۶ | ۱۲ مه ۱۶۴۲ | ۲۵ سپتامبر ۱۶۶۶ | صفوی | |
| تاج‌گذاری: ۱۶ مه ۱۶۴۲ در کاشان. | |||||||
| ۸ | شاه سلیمان یکم |  | ۱۶۴۸–۱۶۹۴ | ۱ اکتبر ۱۶۶۶ | ۲۹ ژوئیه ۱۶۹۴ | صفوی | |
| تاج‌گذاری اول با نام شاه صفی دوم: ۱ اکتبر ۱۶۶۶ در اصفهان.تاج‌گذاری دوم با نام شاه سلیمان: ۲۰ مارس ۱۶۶۸ در اصفهان | |||||||
| ۹ | شاه حسین یکم |  | ۱۶۶۸–۱۷۲۶ | ۷ اوت ۱۶۹۴ | ۲۳ اکتبر ۱۷۲۲ | صفوی | |
| . | |||||||
| ۱۰ | شاه تهماسب دوم |  | ۱۷۰۴–۱۷۴۰ | ۱۰ نوامبر ۱۷۲۲ | ۲ سپتامبر ۱۷۳۲ | صفوی | |
| تاج‌گذاری: ۸ نوامبر ۱۷۲۶ در کرمان. | |||||||
| ۱۱ | شاه عباس سوم |  | ۱۷۳۲–۱۷۴۰ | ۲ سپتامبر ۱۷۳۲ | ۸ مارس ۱۷۳۶ | صفوی | |
تاج‌گذاری: ۷ سپتامبر ۱۷۳۲نایب‌السلطنه:
| |||||||
ایران (۱۷۳۶–۱۷۹۶)[ویرایش] | |||||||
| ۱۲ | نادرشاه |  | ۱۶۸۸–۱۷۴۷ | ۸ مارس ۱۷۳۶ | ۲۰ ژوئن ۱۷۴۷ | افشار | |
| تاج‌گذاری: ۸ مارس ۱۷۳۶ در شورای کبیر مغان. | |||||||
| ۱۳ | عادل‌شاه |  | ۱۷۱۹–۱۷۴۹ | ۶ ژوئیه ۱۷۴۷ | ژوئن ۱۷۴۸ | افشار | |
| . | |||||||
| ۱۴ | ابراهیم‌شاه | | ۱۷۲۴–۱۷۴۹ | ژوئن ۱۷۴۸ | مه ۱۷۴۹ | افشار | |
| تاج‌گذاری: ۸ دسامبر ۱۷۴۸ در تبریز. | |||||||
| ۱۵ | شاهرخ‌شاه | .jpg) | ۱۷۳۴–۱۷۹۶ | ۳۰ سپتامبر ۱۷۴۸ | ۱۷ دسامبر ۱۷۴۹ | افشار | |
| تاج‌گذاری: ۱ اکتبر ۱۷۴۸ در مشهد توسط خونتای نظامی. | |||||||
| ۱۶ | شاه سلیمان دوم | | ۱۷۱۴–۱۷۶۳ | ۱۷ دسامبر ۱۷۴۹ | ۲۰ مارس ۱۷۵۰ | مرعشی-صفوی | |
| تاج‌گذاری: ۱۴ ژانویه ۱۷۵۰ در مشهد. | |||||||
| (۱۵) | شاهرخ‌شاه | | ۱۷۳۴–۱۷۹۶ | ۲۰ مارس ۱۷۵۰ | ۱۴ مه ۱۷۹۶ | افشار | |
| . | |||||||
| ۱۷ | شاه اسماعیل سوم | | ۱۷۳۳–۱۷۷۳ | ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ | ۱۷۷۳ | مرعشی-صفوی | |
تاج‌گذاری: ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ در اصفهان.نیابت سلطنت با عنوان وکیل‌الدوله:
| |||||||
| وکیل | |||||||
| ۱۸ | کریم‌خان |  | ۱۷۰۵–۱۷۷۹ | ۱۷۷۳ | ۲ مارس ۱۷۷۹ | زند | |
| . | |||||||
| ۱۹ | زکی‌خان | | ?–۱۷۱۹ | ۱۳ صفر ۱۱۹۳ | ۲۱ جمادی‌الاول ۱۱۹۳ | زند | |
| . | |||||||
| ۲۰ | ابوالفتح‌خان | | ۱۷۵۶–۱۷۸۷ | ۱۹ ژوئن ۱۷۷۹ | ۲۲ اوت ۱۷۷۹ | زند | |
| حاکم مشترک با برادر کوچک‌ترش محمدعلی‌خان از مارس تا اوایل ژوئن ۱۷۷۹. | |||||||
| ۲۰ | محمدعلی‌خان | | ۱۷۶۰–۱۷۷۹ | مارس ۱۷۷۹ | ۱۹ ژوئن ۱۷۷۹ | زند | |
| حاکم مشترک با برادر بزرگ‌ترش ابوالفتح‌خان از مارس تا اوایل ژوئن ۱۷۷۹. | |||||||
| ۲۱ | صادق‌خان |  | ?–۱۷۸۱ | ۲۲ اوت ۱۷۷۹ | ۳ مارس ۱۷۸۱ | زند | |
| . | |||||||
| ۲۲ | علیمرادخان |  | ۱۷۴۰ –۱۷۸۵ | ۳ مارس ۱۷۸۱ | ۱۱ فوریه ۱۷۸۵ | زند | |
| تاج‌گذاری: ۱۲ فوریه ۱۷۸۵ در تالار طویلهٔ اصفهان.[۳] | |||||||
| ۲۳ | جعفرخان |  | ۱۷۶۶–۱۷۹۴ | ۱۸ فوریه ۱۷۸۵ | ۲۲ ژانویه ۱۷۸۹ | زند | |
| . | |||||||
| ۲۴ | صیدمرادخان |  | ۱۷۶۶–۱۷۹۴ | ۲۲ ژانویه ۱۷۸۹ | ۹ مه ۱۷۸۹ | زند | |
| . | |||||||
| ۲۵ | لطفعلی‌شاه |  | ۱۷۶۶–۱۷۹۴ | ۹ مه ۱۷۸۹ | ۲۶ اکتبر ۱۷۹۴[۴] | زند | |
| تاج‌گذاری: ۱۷۹۴ در کرمان.[۵] | |||||||
ممالک محروسه ایران (۱۷۹۶–۱۹۲۵)[ویرایش] | |||||||
| شاه | |||||||
| ۲۶ | آقامحمدخان |  | ۱۷۴۲–۱۷۹۷ | ۲۰ مارس ۱۷۹۶ | ۱۸ ژوئن ۱۷۹۷[۶] | قاجار | |
| . | |||||||
| ۲۷ | فتحعلی‌شاه |  | ۱۷۷۲–۱۸۳۴ | ۱۸ ژوئن ۱۷۹۷ | ۲۳ اکتبر ۱۸۳۴ | قاجار | |
| تاج‌گذاری: ۵ دسامبر ۱۸۳۴ در شیراز.ر.ک. بحران جانشینی فتحعلی‌شاه. | |||||||
| ۲۸ | محمدشاه |  | ۱۸۰۸–۱۸۴۸ | ۲۳ اکتبر ۱۸۳۴ | ۵ سپتامبر ۱۸۴۸ | قاجار | |
| تاج‌گذاری اول: ۹ نوامبر ۱۸۳۴ در تبریزتاجگذاری دوم: ۲۴ دسامبر ۱۸۴۸ در تهران. | |||||||
| ۲۹ | ناصرالدین‌شاه |  | ۱۸۳۱–۱۸۹۶ | ۵ سپتامبر ۱۸۴۸ | ۱ مه ۱۸۹۶ | قاجار | |
| تاج‌گذاری اول: ۱۳ سپتامبر ۱۸۴۸ در تبریز[۷]تاج‌گذاری دوم: ۲۰ اکتبر ۱۸۴۸ در تهران.[۸] | |||||||
| ۳۰ | مظفرالدین‌شاه |  | ۱۸۵۳–۱۹۰۷ | ۱ مه ۱۸۹۶ | ۶ اوت ۱۹۰۶ | قاجار | |
| تاج‌گذاری: اوت ۱۸۹۶ در تهران.[۹] | |||||||
| ۳۱ | محمدعلی‌شاه |  | ۱۸۷۲–۱۹۲۵ | ۸ ژانویه ۱۹۰۷ | ۱۶ ژوئیه ۱۹۰۹ | قاجار | |
| تاج‌گذاری: ۱۹ ژانویه ۱۹۰۷ | |||||||
| ۳۲ | احمدشاه |  | ۱۸۹۸–۱۹۳۰ | ۱۶ ژوئیه ۱۹۰۹ | ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵ | قاجار | |
تاج‌گذاری: ۲۱ ژوئیه ۱۹۱۴حکومت در تبعید: از ۲ دسامبر ۱۹۲۳.نایب‌السلطنه:
| |||||||
کشور شاهنشاهی ایران (۱۹۲۵–۱۹۷۹)[ویرایش] | |||||||
| ر | نام | تولد–مرگ | آغاز حکومت | پایان حکومت | دودمان | ||
| شاه | |||||||
| ۳۳ | رضاشاه |  | ۱۸۷۸–۱۹۴۴ | ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵ | ۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱ | پهلوی | |
| |||||||
| ۳۴ | محمدرضاشاه |  | ۱۹۱۹–۱۹۸۰ | ۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱ | ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ | پهلوی | |
حکومت در تبعید:
| |||||||
جمهوری اسلامی ایران (۱۹۷۹ تاکنون)[ویرایش] | |||||||
| ر | نام | تولد–مرگ | آغاز تصدی | پایان تصدی | وابستگی | ||
| رهبر | |||||||
| (۳۵) | روح‌الله خمینی |  | ۱۹۰۲–۱۹۸۹ | ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ | ۱ آوریل ۱۹۷۹ | مستقل | |
| . | |||||||
| (۳۵) | ۱ آوریل ۱۹۷۹ | ۳ دسامبر ۱۹۷۹ | مستقل | ||||
| . | |||||||
| ۳۵ | ۳ دسامبر ۱۹۷۹ | ۳ ژوئن ۱۹۸۹ | مستقل | ||||
| . | |||||||
| ۳۶ | علی خامنه‌ای |  | ۱۹۳۹–اکنون | ۴ ژوئن ۱۹۸۹ | اکنون | مستقل[الف] | |
| . | |||||||
جستارهای وابسته[ویرایش]
پی‌نوشت‌ها[ویرایش]
یادداشت[ویرایش]
- ↑ او تا ژوئن ۱۹۸۹ عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود اما پس از انتخاب به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، از فعالیت حزبی کناره‌گیری کرد.[۱۶]
پانویس[ویرایش]
- ↑ Mikaberidze, Conflict and Conquest…, 432.
- ↑ Savory, “ʿABBĀS III”, Encyclopædia Iranica.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ۱۴.
- ↑ سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۰.
- ↑ سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۰.
- ↑ سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۴.
- ↑ مصحفی، «دورهٔ ناصرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۱۴۱.
- ↑ مصحفی، «دورهٔ ناصرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۱۴۲.
- ↑ تاره، «دورهٔ مظفرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۳۰۴.
- ↑ Mahbubi Ardakani, “ʿAŻOD-AL-MOLK”, Encyclopædia Iranica.
- ↑ Bakhash, “NĀṢER-AL-MOLK”, Encyclopædia Iranica.
- ↑ Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
- ↑ Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
- ↑ Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
- ↑ Ronald Koven (23 January 1979). "Head of Iranian Regency Council Resigns in Paris". Washington Post. Retrieved 23 January 2019.
- ↑ احقاقی، اکرم (۱۸ تیر ۱۳۹۱). «جامعه روحانیت مبارز جوان می‌شود». ایسنا. ۹۱۰۴۱۸۱۰۲۳۳.
منابع[ویرایش]
- پری، جان (۱۳۹۳). «ایران در عصر خاندان زند». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۶۷۵–۷۲۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
- تاره، مسعود (۱۳۹۳). «ایران در دورهٔ مظفرالدین شاه». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۲۹۷–۳۷۶. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۶-۷.
- رحیم‌لو، یوسف (۱۳۹۳). «ایران در عصر صفویه (بخش اول)». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۰. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۶۸۵–۷۸۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۴-۳.
- رحیم‌لو، یوسف (۱۳۹۳). «ایران در عصر صفویه (بخش دوم)». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۱–۵۵۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
- سجادی، صادق؛ تقوی، علیرضا (۱۳۹۳). «از ظهور قاجاریان تا قتل آقامحمد خان». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۷۲۵–۷۵۵. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
- طباطبایی، سید جواد (۱۳۹۳). «ایران در دورهٔ فتحعلی شاه». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۱–۸۹. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۶-۷.
- کیوانی، مهدی (۱۳۹۳). «ایران در عصر افشاریان». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۱. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۵۵۳–۶۷۳. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۵-۰.
- مصحفی، احسان (۱۳۹۳). «ایران در دورهٔ ناصرالدین شاه». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۱۳۳–۲۳۴. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۴۶-۷.
- مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۴). دانشمندان و بزرگان اصفهان. ج. ۱. اصفهان: گلدسته. شابک ۹۶۴-۹۳۱۴۳-۴-۲.
- Axworthy, Michael (2008). Iran: Empire of the Mind: A History from Zoroaster to the Present Day (به انگلیسی). Penguin Books.
- Bakhash, Shaul (2016) [2015]. "NĀṢER-AL-MOLK, ABU'L-QĀSEM". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). New York City: Bibliotheca Persica Press.
- Gharipour, Mohammad (2012). The Bazaar in the Islamic City: Design, Culture, and History (به انگلیسی). Cairo: American University in Cairo Press.
- Hambly, Gavin R. G. (1991). "The Pahlavī Autocracy: Riżā Shāh, 1921–41". In Avery, Peter; Hambly, Gavin R. G.; Melville, Charles P. (eds.). The Cambridge History of Iran (به انگلیسی). Vol. 7. Cambridge University Press. pp. 213–243.
- Mahbubi Ardakani, H. (2011) [1988]. "ʿAŻOD-AL-MOLK, ʿALĪ REŻĀ KHAN". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 3 (به انگلیسی). Vol. III. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 271–272.
- Mikaberidze, Alexander (2011). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia (به انگلیسی). ABC-CLIO.
- Mitchell, Colin P. (2009). "ṬAHMĀSP I". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). New York City: Bibliotheca Persica Press.
- Perry, John R. (2012) [1998]. "ESMĀʿĪL III ṢAFAWĪ". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 6 (به انگلیسی). Vol. VIII. New York City: Bibliotheca Persica Press. p. 636.
- Potts, Daniel T. (2014). Nomadism in Iran: From Antiquity to the Modern Era (به انگلیسی). Oxford University Press.
- Savory, Roger M. (2011) [1982]. "ʿABBĀS III". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 1 (به انگلیسی). Vol. I. New York City: Bibliotheca Persica Press. p. 76.
- Savory, Roger M. (2011) [1995]. "DĪV SOLṬĀN". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 4 (به انگلیسی). Vol. VII. New York City: Bibliotheca Persica Press. p. 431.
- Savory, Roger M. (2012) [2004]. "ḤOSAYN KHAN ŠĀMLU". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 5 (به انگلیسی). Vol. XII. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 514–515.
- Zabir, Sepehr (2011). The Iranian Military in Revolution and War (RLE Iran D) (به انگلیسی). Routledge.
