عربی خوزستانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

عربی خوزستانی
عربی خوزستانی
زبان بومی در	ایران
شمار گویشوران	حدود ۲/۸میلیون نفر[نیازمند منبع] (تخمینی ) (بدون تاریخ)
تبار	آفروآسیایی سامی سامی کانونی عربی عربی عراقی عربی خوزستانی; ; ; ; ;
سامانه نوشتاری	الفبای عربی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹	–
گلاتولوگ	هیچ کدام

عربی خوزستانی گویشی از زبان عربی و زیر مجموعه اکسان عربی میانرودانی است که مشابه عربی عراقی و عربی خلیجی می‌باشد؛ که در جنوب غربی ایران به ویژه استان خوزستان و بخشهای جنوبی استان ایلام توسط مردم عرب‌زبان بدان تکلم می‌شود.

پراکندگی جغرافیایی و لهجه‌ها[ویرایش]

زبان عربی در میان عرب‌‌زبان‌های خوزستان رایج است. بخش‌هایی از استان خوزستان شامل سوسنگرد، هویزه، شادگان^[۱]،باوی، خرمشهر، آبادان، اهواز و شوش بخش‌هایی هستند که جمعیت قابل توجهی عرب‌زبان در خود جای داده‌اند.^{^{[نیازمند منبع]}} همچنین در دیگر شهرهای استان خوزستان مانند امیدیه، رامهرمز، ماهشهر، هندیجان و شوشتر و... نیز زبان عربی در میان مردم عرب‌زبان به کار می‌رود. همچنین جنوب استان ایلام در مناطق دهلران، موسیان و دشت عباس زبان عربی بین مردم عرب‌زبان رواج دارد.
گویش عربی مردم خوزستان تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارد و لهجه عربی خرمشهر را فصیح‌ترین و اصلی‌ترین لهجه این گویش می‌دانند.^[۲]

ویژگی‌های زبانی[ویرایش]

زبان عربی خوزستان به‌دلیل شفاهی بودن و نیز افزایش سواد و تحصیلات میان مردم عرب و نیز گسترش استفاده از رسانه و مدارس فارسی‌زبان تفاوت‌های زیادی با گویش عربی رایج در منطقه عراق یافته‌است.^[۳] مهم‌ترین این تأثیرات در ساختار جمله است که ترتیب فاعل(s)فعل(v) و مفعول(o) در زبان عربی خوزستانی متفاوت با سایر لهجه‌ها و گویش‌های این زبان است؛ و دو سبک (SVO) و (VSO) در تمام لهجه‌های عربی رایج است اما عربی خوزستانی بر خلاف این‌ها یک الگوی (SOV) هم دارد که به‌جز عربی ازبکستانی در سایر لهجه‌های عربی دیده نمی‌شود و این تحت تأثیر زبان لری در ایران و تاجیکی در ازبکستان رقم خورده‌است.

آواشناسی[ویرایش]

از نظر آواشناسی لهجه عربی خوزستان سریع بوده و تمایل به حذف همخوان‌ها در آن وجود دارد.^[۴] در این لهجه برای مثال واژه أنتَ ('ant-a) در گفتار به صورت إتِّ(e-tt-e) یا در دیگر نمونه قلت لی به معنی (به من گفتی) در میان مردم خوزستان به صورت گلت‌لی (GI-T-LI) تلفظ می‌شود. در لهجه عربی این منطقه صامت «ق» به صورت «گ» و صامت «ک» گاهی به صورت «چ» تلفظ می‌شود که در عربی به آن (الكشكشة) میگویند. همچنین حرف «ج» نیز بیشتر اوقات به صورت «ی» ادا می‌شود که در عربی به آن (اليأيأة) میگویند. این تفاوت‌ها یا نظایر آن در تمام لهجه‌های عربی مانند مصری و لبنانی نیز موجود است.

نمونه زبانی[ویرایش]

نمونه‌ای از تفاوت‌های آوایی عربی خوزستانی و عربی فصیح:

گویش عربی خوزستان	عربی فصیح	فارسی
عَیِم	عجم	غیر تازی
دیایه	دجاجه	مرغ
إگعَد	إقعد	بنشین
اُبوچ	أباکِ	پدر تو^(مؤنث)
ییگولون	یَقولون	می‌گویند
چِبیر	کبیر	بزرگ
ماعِدّی	ما عندی	ندارم، نزد من نیست
چنت	کنتُ	بودم

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

↑ «نگاهی به میراث معنوی مردم شادگان». به نقل از ایسنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئن ۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
↑ کتاب خوزستان، عبدالنبی قیم. صفحهٔ ۵۰
↑ "Khuzestani Arabic: a case of convergence". Maryam Shabibi (به انگلیسی). Retrieved 31-07-2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
↑ "Khuzestani Arabic: Definiteness marking". Maryam Shabibi (به انگلیسی). Retrieved 31 June 2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)

منابع[ویرایش]

About Spoken Arabic of Khoramshahr
عبدالنبی قیم (۱۳۸۳)، «نگاهی جامعه‌شناختی به زندگی و فرهنگ مردم عرب خوزستان»، کتاب خوزستان، به کوشش بنیاد خوزستان‌شناسی. محمد جواهر کلام، محمد جعفری قنواتی، تهران: شادگان

[1] «نگاهی به میراث معنوی مردم شادگان». به نقل از ایسنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئن ۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)

[2] کتاب خوزستان، عبدالنبی قیم. صفحهٔ ۵۰

[3] "Khuzestani Arabic: a case of convergence". Maryam Shabibi (به انگلیسی). Retrieved 31-07-2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)

[4] "Khuzestani Arabic: Definiteness marking". Maryam Shabibi (به انگلیسی). Retrieved 31 June 2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]