شمس پهلوی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

شَمس پهلوی
زاده	۶ آبان ۱۲۹۶[۱] تهران، ایران
درگذشته	۱۰ اسفند ۱۳۷۴ (۷۸ سال) سنتا باربارا، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا
آرامگاه	سنتا باربارا، کالیفرنیا
همسران	فریدون جم (۱۳۱۶ تا ۱۳۲۳) مهرداد پهلبد (۱۳۲۴ تا هنگام مرگ در ۱۳۷۴)
فرزند(ان)	شهباز پهلبد، شهیار پهلبد، شهرآزاد پهلبد
نام کامل شَمس پهلوی
دودمان	دودمان پهلوی
پدر	رضاشاه
مادر	تاج‌الملوک آیرملو

عناوین شاه‌دُخت شمس پهلوی
عنوان مرجع	والاحضرت شاه‌دُخت شمس پهلوی
عنوان گفتاری	شاهدخت شمس والاحضرت شمس

شَمس پهلوی (زاده ۶ آبان ۱۲۹۶ – درگذشته ۱۰ اسفند ۱۳۷۴)، اولین و بزرگ‌ترین فرزند رضاشاه از دومین همسرش، ملکه تاج‌الملوک آیرملو و خواهر بزرگتر محمدرضا شاه پهلوی بود. او تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ با عنوان سلطنتی والاحضرت شاه‌دُخت شمس پهلوی خوانده می‌شد.

نوجوانی و ازدواج[ویرایش]

او پس از سپری کردن تحصیلات رایج در آن زمان، در سال ۱۳۱۶ (خورشیدی) با فریدون جم فرزند محمود جم (وزیر و نخست‌وزیر دودمان‌های قاجاریان و پهلوی) ازدواج کرد. اما پس از استعفای رضاشاه از پادشاهی، در سال ۱۳۲۳ (خورشیدی) از فریدون جم جدا شد. چندی بعد با عزت‌الله مین‌باشیان آشنا شد و در سال ۱۳۲۴ (خورشیدی) در قاهره مصر با او ازدواج کرد. همسر جدید او نام و نام خانوادگی خود را به «پَهْلبُد» تغییر داد. مهرداد پهلبد در سال ۱۳۴۳ (خورشیدی) به وزارت فرهنگ و هنر رسید و به مدت ۱۵ سال تا هنگام انقلاب ۱۳۵۷ ایران در این سمت باقی‌ماند.

فعالیت‌ها[ویرایش]

شمس در زمان سلطنت برادرش ریاست جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران را بر عهده داشت. او سی سال برای تبدیل این سازمان به بزرگ‌ترین سازمان خیریه در ایران تلاش کرد. در طول دوره رهبری او، این جمعیت از صدها بیمارستان و یتیم خانه، فعالیت‌های جوانان و پاسخ به حوادث غیرمترقبه حمایت کرد. شمس همچنین ریاست افتخاری جامعه پیشگیری از ظلم به حیوانات و بیمارستان حفاظت از کودکان محروم در ایران را بر عهده داشت و از کمک کننده‌های مالی عمده به آنها بود.^[۳]

وی ریاست کانون بانوان ایران را بر عهده داشت که در اردیبهشت سال ۱۳۱۴ (خورشیدی) توسط رضاشاه برای پیشبرد و اجرای اهداف خود در خصوص کشف حجاب ایجاد شده بود.^[۴]

خروج از ایران[ویرایش]

با بالا گرفتن انقلاب ۱۳۵۷ ایران به همراه همسر و مادر سالخورده و بیمار خود از ایران خارج شد.^[۵] آنان مدتی را در کشور ترینیداد و توباگو گذراندند^[۶] و سپس وارد آمریکا شدند.^[۵] شمس و خانواده اش از سال ۱۹۸۴ تا زمان مرگ در سانتا باربارا، کالیفرنیا زندگی کرد.^[۷]

درگذشت[ویرایش]

شمس پهلوی در ۱۰ اسفند ۱۳۷۴ (خورشیدی) در سن ۷۸ سالگی درگذشت. وی در شهر سنتا باربارا، کالیفرنیا به خاک سپرده شد.^[۸]

زندگی شخصی[ویرایش]

ثمره ازدواج شمس و مهرداد پهلبد سه فرزند به نام‌های شهباز، شهیار و شهرآزاد پهلبد بودند

گرایش به مسیحیت[ویرایش]

شمس پهلوی در اواخر دهه ۱۹۴۰ (میلادی)، در مصر در دهه پنجاه تغییر دین داد و به مسیحیت گروید^{[۹][۱۰][۱۱]}و در سال ۱۳۵۲ (خورشیدی) یک کلیسای اختصاصی در کاخ خود (کاخ مروارید) ساخت و به آیین مسیحیت کاتولیک درآمد. پس از وی همسر و فرزندانش نیز کاتولیک شدند. او بارها به ایتالیا و واتیکان سفر کرد و با رهبران مسیحی دیدار نمود. او کاتولیکی با ایمان شده بود، در تجمل می‌زیست و در سیاست دخالتی نمی‌کرد.^[۲]

کاخ مروارید[ویرایش]

او در کاخی در مهرشهر کرج به نام کاخ مروارید زندگی می‌کرد. این کاخ یکی از نمونه‌های برتر هنر معماری در ایران است. این ساختمان به دست وسلی پیترز طراحی و بنیاد فرانک لوید رایت به هزینه یک میلیون دلار آمریکا و ساخته شد.^[۱۲][۱۳]

نگارخانه[ویرایش]

• 
  از راست رضاشاه، شمس و علی‌رضا پهلوی در تبعید در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی، احتمالاً ۱۳۲۳ (خورشیدی)
• 
  کاخ شمس در مهرشهر کرج
• 
  شمس پهلوی در وسط، محمد ظاهرشاه، پادشاه وقت افغانستان (دودمان برکزی) و همسرش ملکه حمیرا در راست. ۲۸ شهریور ۱۳۴۲ (خورشیدی) تهران
• 
  در روز ۱۷ دی ۱۳۱۴ تاج‌الملوک آیرُملو، همسر رضاشاه و دخترانشان شمس و اشرف بدون حجاب به دانشسرای تربیت معلم رفتند. این نخستین‌بار بود که خانواده شاه بدون حجاب و روبنده در مجمعی عمومی ظاهر می‌شدند.
  از نزدیکان رضاشاه نقل شده‌است که فرمان کشف حجاب برای رضاشاه دردآور بود، اما برای اعتلای زنان ایرانی این فرمان را ضروری می‌دانست.^[۱۴]
• 
  شمس پهلوی به همراه همسر خود مهرداد پَهْلبُد

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شمس پهلوی موجود است.