شام (سرزمین) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

شام
Levant
Levant
  کشورها و مناطق شام در معنای وسیع و تاریخی (معادل با مدیترانه شرقی)
[۱][۲][۳]
  کشورهای شام: استفاده‌شده در قرن ۲۰
[۱]
  کشورها و مناطقی که گاهی در تعریف‌های جدید هم آمده‌اند
عراق
کشورها و مناطق قبرس
 اردن
 لبنان
 اسرائیل
 دولت فلسطین
 سوریه
 ترکیه
(استان ختای)

تعریف گسترده‌تر
جمعیت۴۴٬۵۵۰٬۹۲۶[۴]
نام اهلیتشامی
زبان‌هالهجه شامی، عبری، آرامی, عربی، ارمنی، چرکسی، یونانی، کردی، لادینو، ترکی
محدوده‌های زمانییوتی‌سی ۲:۰۰+ (EET) (ترکیه و قبرس)
قرمز: سرزمین شام (شرق طالع).
خاور نزدیک باستان
Portal:Ancient Near East
مناطق و ایالات
میان‌رودانسومریاناکدآشوریهتمدن بابلامپراتوری آشوری نوامپراتوری بابل نو

مصرمصر باستان
ایرانشاهنشاهی هخامنشیایلام (تمدن)ماد
آناتولیهیتی‌هاهوری‌هاممالک سوری-هیتیاورارتو
شام (سرزمین)تاریخ قوم اسرائیلفنیقی‌ها

دوره‌های باستان‌شناسی
گاه‌شناسیعصر برنزفروپاشی عصر برنزعصر آهن
زبان‌ها
زبان اکدیزبان آرامیآشورشناسیخط میخیزبان عیلامیعبری توراتیزبان هیتیزبان هوریزبان فنیقیزبان سومریزبان اورارتویی
ادبیات
ادبیات اکدیمتون هیتیادبیات سومری
اسطوره شناسی
اساطیر بابلیاساطیر هیتیاساطیر بین‌النهریناساطیر مصر
مباحث دیگر
قانون آشورینجوم بابلیقانون بابلیریاضیات بابلیانقانون به خط میخی

شام یا شامات اصطلاحی تاریخی جغرافیایی است که به منطقه‌ای کمابیش گسترده گفته می‌شود در جنوب غرب آسیا که از شمال به رشته کوه‌های توروس، از جنوب به صحرای عرب، از خاور به میانرودان و از باختر به دریای مدیترانه محدود است. در هزاره دوم پیش از میلاد به این مکان به ویژه نواحی جنوبی آن، کنعان می‌گفتند.

این منطقه دربرگیرنده سرزمین‌هایی است که امروزه کشورهای سوریه، اردن، لبنان، اسرائیل، فلسطین، قبرس، بخش‌هایی از جنوب ترکیه و شرق مصر در آن جای دارند. گاهی بخش‌هایی از غرب عراق را نیز جزو سرزمین شام به‌شمار می‌آورند.

از شهرهای مهم سرزمین شام می‌توان به دمشق، انطاکیه، حلب اشاره کرد.

این سرزمین در زمان ابوبکر ضمیمه قلمرو اسلام گشت و پس از خلفای راشدین تا روزگار عباسیان جزئی از قلمرو اسلامی بوده، در زمان خلافت امویان (۷۵۰–۶۶۱ میلادی) شهر دمشقِ آن مرکز خلافت اسلامی نیز بود.[۵]

سال‌شمار در دوران سلوکیان و اشکانیان[ویرایش]

پیشینه[ویرایش]

سرزمین شام از سپیده دم تاریخ گهواره تمدن بوده‌است. تمدن‌هایی چون تمدن آرامیان، سریانیان، کنعانیان، فنیقیان، هوریان، اموریان و بسیاری دیگر در این سرزمین پدید آمده‌اند و کتاب تاریخ را ستبرتر کرده‌اند.

روزگار محمد[ویرایش]

محمد، پیامبر اسلام، برای منطقهٔ شام اهمیت قائل بود چنان‌که یک بار سپاهی سه هزار نفری به فرماندهی جعفر بن ابی‌طالب و زید بن حارثه و عبدالله بن رواحه به‌سوی موته در جنوب شام فرستاد (غزوه مؤته). مسلمانان راه به جایی نبرده و تنها توانستند پس از کشته‌شدن فرماندهان خود به مدینه بازگردند. اقدام بعدی محمد نسبت‌به این منطقه، عملیات تبوک بود که به‌جز بستن چند قرارداد با برخی قبایل عربی، درگیری خاصی با رومیان دربرنداشت. محمد در آخرین روزهای حیات خویش سپاه دیگری به فرماندهی اسامة بن زید سامان داد که تنها پس از مرگ او عازم شام شد و بدون نتیجهٔ خاصی بازگشت. همهٔ این رخدادها نشانگر اهمیت شام در نگاه محمد است که طبیعی هم بود، چرا که منطقهٔ شامات به مدینه (مرکز حکومت محمد و سپس راشدین) نزدیک‌تر بوده، مسلمانان با آن آشنایی داشتند. بعدها معلوم شد که شام برای خلفا هم اهمیتی بیش از عراق دارد.[۷]

روزگار امویان[ویرایش]

در روزگار امویان دمشق مرکز حکومت امویان بود

روزگار ایوبیان و جنگ‌های صلیبی[ویرایش]

روزگار عثمانیان[ویرایش]

روزگار قیمومت[ویرایش]

همچنین قیمومت بریتانیا بر فلسطین را ببینید.

جستارهای وابسته[ویرایش]

یادداشت[ویرایش]

  1. ^  رومیان از دست دادن درفش خود را ننگی شوم و شکستی سنگین می‌دانستند.

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, Volume 1, p247, "Levant"
  2. Microsoft Encarta (2009) "Levant"
  3. Oxford Dictionaries Online. "Levant". Oxford University Press. Retrieved 4 April 2015.
  4. Population found by adding all the countries' populations (Cyprus, Israel, Jordan, Lebanon, Syria, Palestine and Hatay Province)
  5. کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، بین‌النهرین، ایران و آسیای مرکزی از زمان فتوحات مسلمین تا ایام تیمور، ۱۳۳۷ خورشیدی، گای لسترنج ترجمه: محمود عرفان، ناشر فارسی: بنگاه ترجمه و نشر کتاب صفحهٔ ۲.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
  7. تاریخ خلفا. ج. جلد دوم، چاپ پانزدهم. به کوشش رسول جعفریان. ص. ۵۳.

پیوند به بیرون[ویرایش]