سکستان (استان ساسانی) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سکاستان
استان ساسانی
۶۵۰/۶۵۱ تا ۲۴۰ میلادی
درفش کاویانی
نقشه سکاستان
مرکز	زرنگ
تاریخچه
دوران تاریخی	دوران باستان پسین
• تأسیس	۲۴۰ میلادی
• ضمیمه قلمرو خلفای راشدین شد.	۶۵۰ یا ۶۵۱ میلادی
پیشین پسین پادشاهی هندوپارتی خلفای راشدین
امروزه بخشی از	ایران  افغانستان  پاکستان

سکاستان یا سک‌ستان(که به صورت، سیستان، سجستان هم نوشته‌اند) یکی از استان‌های ساسانی در دوران باستان پسین بود که در کوست نیمروز قرار داشت.این استان امروزه در بخشی از ایران ، افغانستان و پاکستان قرار دارد. این استان در غرب با کرمان، در شمال غرب با اسپهان، در شمال شرق با کوشانشهر و در جنوب شرق با توران هم‌مرز بود. فرمان‌دار این استان را مرزبان می‌نامیدند، و اعضای خاندان شاهی در آنجا را «سکان‌شاه» می‌گفتند.

ریشه‌شناسی[ویرایش]

واژه «سک‌ستان» به معنی «سرزمین مردم سکا» است^[۱] که دسته از سکاها بودند که از قرن سوم پیش از میلاد تا یکم میلادی به فلات ایران و هند مهاجرت کردند و پادشاهی‌ای را بنیان نهادند که با نام پادشاهی هندوسکایی شناخته می‌شود.^[۲] در دوران هخامنشی، سک‌ستان با نام زرنکه شناخته می‌شود و جمعیت آن را ایرانیانی تشکیل می‌دادند که به آنها «سک‌ستانی» می‌گفتند.

تاریخ[ویرایش]

کهن ترین اسنادی که حاوی نام سکا می باشند تاریخ هرودوت و متون خط میخی داریوش بزرگ است.

سکاها با قبیله یوئه‌چی که در همسایگی با چین بودند ارتباط داشتند. آن‌ها در یک کوچ اجباری توسط یوئه‌چی‌ها رانده می شوند و بعدها توسط هندوپارتی‌ها و هندویونانی‌ها در سیستان امروزی متوقف می شوند. در ازمنه بعدی به نیرویی مهاجم تبدیل می شوند که برخی از ملوک اشکانی را شکست می دهند اما در زمان اردوان یکم اشکانی دست نشانده وی می شوند.^[۳]

سیستان، پس از اشکانیان، به بخشی از شاهنشاهی ساسانی تبدیل می‌شود. در زمان شاپور یکم، این منطقه که تا کرانه‌های دریای مکران ادامه داشت، یک استان (به پارسی میانه: شَهر) شاهنشاهی بوده و با نام سَکِستان و هند شناخته می‌شد. گاهی اداره این استان را به فرزند شاهنشاه واگذار می‌کردند. در یک‌چهارم (کوست) جنوب شرقی کشور، این استان، اداره هر دو منطقه Zranka/Dragiana و Haraxwat/Arachosia را به پایتخت اداری خود در Zarangas دربرداشت. آتشکده ایالتی زرتشتیان، طبق معمول، وجود داشت و در آنجا پابرجا بود. هنگامی که در قرن یکم هجری/هفتم میلادی، پای اعراب بدین منطقه رسید، مهاجمان با موبد موبدان و رئیس هیربد مواجه شدند. آتشکده کرکویه بعد حمله اعراب دست‌نخورده باقی ماند. با این حال، در گزارش‌های تاریخی، وجود کلیسایی نسطوری با اسقف آن، مکتوب شده‌است.^[۴]

فرمانداران[ویرایش]

• نرسی (تا ۲۷۱ میلادی)
• هرمزد سکستانی (۲۷۱ تا ۲۸۳ میلادی)
• بهرام سوم (۲۸۳ تا ۲۹۳ میلادی)
• شاپور سگانشاه (سده چهارم میلادی)
• هرمزد سوم (؟ تا ۴۵۷ میلادی)
• یک نجیب‌زاده ناشناس از خاندان کارن (میانه سده پنجم میلادی)
• بختیار سکستانی
• اپرویز سکستانی (؟ تا ۶۵۰/۱)
• خاندان سورن

جستارهای وابسته[ویرایش]

• حمله اعراب به سکستان

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

• Sakastan. (2015, December 25). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 04:37, December 26, 2015, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sakastan&oldid=696789182
• Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part II, 363–630 AD). New York, New York and London, United Kingdom: Routledge (Taylor & Francis). ISBN 0-415-14687-9.
• BOSWORTH, C.E (1997). "SlSTAN". THE ENCYCLOPAEDIA OF ISLAM (به انگلیسی). Vol. ۹ (2nd ed.). p. ۶۸۱–۶۸۵.
• Brunner, Christopher (1983). "Geographical and Administrative divisions: Settlements and Economy". In Yarshater, Ehsan (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 747–778. ISBN 0-521-24693-8.