درگاه:دانش - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

صفحه اصلی   رده‌ها و موضوعات   درگاه‌ها و پروژه‌ها

درگاه دانش


دانش ساختاری برای تولید و ساماندهی داده‌ها دربارهٔ جهان پیرامون در قالب توضیحات و پیش‌بینی‌های آزمایش‌شدنی است. دانش‌شناسی به بحث و بررسی پیرامون دانش و عناصر سازنده آن، یعنی داده‌های موجود می‌پردازد. دانش در وسیعترین مفهوم به هر سامانه قابل اثبات و در مفهوم محدودتر، به یک سامانه دریافت دانش مبتنی بر تجربه‌گرایی، آزمایش، و روش طبیعت‌گرایی اشاره دارد. ارسطو دانش را مجموعه‌ای از آگاهی‌های قابل اتکا می‌داند که از لحاظ منطقی و عقلانی قابل توضیح باشند.
رشته‌های علوم به عنوان علوم پایه و علوم کاربردی جدا شده‌است. علوم پایه مجموعه دانش‏‌هایی است که به بررسی بنیادین پدیده‏ها یا بررسی ماهیت‏، قوانین و روابط حاکم بین آنها می‏‌پردازد. از بارزترین این دانش‏ها می‏توان به ریاضیات، شیمی، فیزیک، فلسفه، منطق، زیست‌شناسی و زبان‌شناسی اشاره نمود. دانش‌های پایه، زیربنای اصلی سایر دانش‌ها به شمار می‌آیند و به همین دلیل در مواقعی به کل علوم یا دانش تعمیم داده می‏‌شوند. علوم کاربردی به کاربردن آگاهی‌های علمی در یک محیط فیزیکی است. رشته‌های مهندسی نزدیک‌ترین رابطه را با علوم کاربردی دارند. علوم کاربردی در پیشرفت فناوری نقش مهمی دارد. کاربرد آن در محیط‌های صنعتی معمولا تحقیق و توسعه خوانده می‌شود.
بیشتر...

نوشتار برگزیده

رنگرزی به فرایندی گفته می‌شود که در طی آن کالای نساجی مثل الیاف، نخ، پارچه یا پوشاک در محلولی که شامل مواد رنگزا و مواد شیمیایی می‌باشد، رنگ آمیزی گردد و مولکول‌های رنگ، با دوامی نسبی با مولکول‌های کالای نساجی، پیوند محکمی برقرار نمایند. به عبارت دیگر رنگرزی مهارتی‌است که طی آن مادهٔ رنگزا در درجهٔ حرارت هدایت شده و زمان مشخص، داخل الیاف یا کالای منسوج (بافته شده) نفوذ کرده و آن را رنگ می‌کند. در رنگرزی، مادهٔ رنگزا به طور کلی، به همه مواد طبیعی یا شیمیایی که قابلیت رنگرزی الیاف یا منسوجات را دارند اطلاق می‌شود. رنگ کالای رنگرزی شده نباید به آسانی در اثر شستشو یا در برابر نور از بین برود. رنگرزی و چاپ دو روش رنگ کردن پارچه هستند که البته تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. رنگرزی سنتی و رنگرزی صنعتی دو روش متداول رنگرزی می‌باشند. کاربری رنگرزی سنتی با نوین شدن صنعت نساجی، رفته رفته کاهش پیدا کرده‌است. از نقاشی‌های روی دیواره‌های مقبره‌ها چنین استنتاج می‌شود که از بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مصری‌ها حصیرهای رنگی می‌ساخته‌اند. رنگرزی در ایران سابقهٔ کهنی دارد. کارگاه قالی‌بافی شاهان هخامنشی در شهر سارد و نوشته‌هایی دربارهٔ قالی ارغوانی رنگ، روی آرامگاه کوروش گواه این مدعا می‌باشد.
در فرایند رنگرزی چهار عامل نقش اصلی را بازی می‌کنند که عبارتند از: مواد رنگزا، کالای رنگرزی، مواد شیمیایی کمکی و ماشین‌های رنگرزی. مواد رنگزایی که در رنگرزی استفاده می‌شوند ممکن است منبع طبیعی یا مصنوعی داشته باشند. رنگرزی یا چاپ کلاقه‌ای، گره‌ای و کاتازوم سه سبک مختلف رنگرزی از لحاظ نحوهٔ ایجاد نقوش گوناگون برروی پارچه، می‌باشند.
در رنگرزی سنتی ابزاری نظیر ظرف (پاتیل)، دماسنج، همزن و ظروف شیشه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین نمک‌های فلزی مثل انواع زاج، مواد قلیایی مثل آمونیاک و ماده اصلی یعنی آب که محیط رنگرزی را تشکیل می‌دهد، در فرایند رنگرزی سنتی کاربرد گسترده‌ای دارند.
ماشین‌های رنگرزی نخستین از وسایل بسیار ساده‌ای تشکیل می‌شدند ولی به مرور زمان پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در این صنعت به وجود آمد و برای رنگرزی، ماشین‌های مدرن و خودکار ساخته شدند.
رنگرزی شیوه‌های متفاوتی دارد که می‌توان از رنگرزی گره‌ای، کاتازوم و چاپ کلاقه‌ای نام برد. بررسی تأثیرات فرایند رنگرزی برروی محیط زیست در همهٔ کشورها و کل کرهٔ زمین بسیار حائز اهمیت است. بسیاری از کشورهای در حال توسعه مقررات خاصی در زمینه نوع رنگ‌های مصرفی، روش‌های گوناگون آن و دفع پساب‌های حاصل، تدوین نکرده‌اند.
بیشتر...

زندگی‌نامه برگزیده

خیام (زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷، درگذشتهٔ ۵۱۰ خورشیدی) معروف به خیامی و خیام نیشابوری، از ریاضی‌دانان، ستاره‌شناسان و شاعران بنام ایران در دورهٔ سلجوقی است. گرچه پایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و دارای لقب حجةالحق بوده‌است ولی آوازهٔ وی بیشتر به واسطهٔ نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آنکه رباعیات خیام را به اغلب زبان‌های زنده ترجمه نموده‌اند، فیتزجرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌است که مایهٔ شهرت بیشتر وی در مغرب‌زمین گردیده‌است.

یکی از برجسته‌ترین کارهای وی را می‌توان اصلاح گاهشماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک، که در دورهٔ سلطنت ملک‌شاه سلجوقی (۴۲۶ - ۴۹۰ هجری قمری) بود، دانست. وی در ریاضیات، علوم ادبی، دینی و تاریخی استاد بود. نقش خیام در حل معادلات درجه سوم و مطالعات‌اش دربارهٔ اصل پنجم اقلیدس نام او را به عنوان ریاضی‌دانی برجسته در تاریخ علم ثبت کرده‌است. ابداع نظریه‌ای دربارهٔ نسبت‌های هم‌ارز با نظریهٔ اقلیدس نیز از مهم‌ترین کارهای اوست.[نیازمند منبع]

شماری از تذکره‌نویسان، خیام را شاگرد ابن سینا و شماری نیز وی را شاگرد امام موفق نیشابوری خوانده‌اندهرچند صحت این فرضیه که خیام شاگرد ابن سینا بوده‌است، بسیار بعید می‌نماید، زیرا از لحاظ زمانی با هم تفاوت زیادی داشته‌اند. خیام در جایی ابن سینا را استاد خود می‌داند اما این استادی ابن سینا، جنبهٔ معنوی دارد.

نوشتارهای برگزیده

نوشتارهای برگزیده: خیامیوری گاگارینالکسی لئونوفنهنگ قاتلفیزیک پزشکینیروگاه هسته‌ایفرانسیمسامانه هشدار زمین‌لرزهسم شناسیسندرم روده تحریک‌پذیررنگرزیماکیان ایکس یککاوشگر فینیکسپروژه آزمایشی آپولو–سایوزایستگاه فضایی بین‌المللیتوالت در ژاپنکوه دماوندعکاسیروش مک‌کیب–تیلشیطان تاسمانیپنگوئن امپراتورقوشیرلالهرادرفوردیمساکورا

نوشتارهای خوب: محمد زکریای رازییوهان سباستیان باخهنر گرافیککرکس سیاهتاریخ شیمیگوگلتمدن مایامخزن خارجی شاتل فضاییآمیزش جنسی در انسانشیردهیواقعه آملصفویاننهان‌سازی در برگردانرده‌بندی ستارگان

نگارهٔ برگزیده

بلور مصنوعی طلا ساخته شده به روش واکنش جابجایی شیمایی در گاز کلر، خلوص بلور بیشتر از ۹۹.۹۹٪ است.

گفتار برگزیده

دانش طلب و بزرگی آموزتا، به نگرند روزت از روز

نظامی

آیا می‌دانید

آیا می‌دانید...

  • ... که ملکه موریانه پنجاه بار بزرگتر از جفت مذکر خود می‌باشد؟
  • ... زرافه می‌تواند با زبانش گوشهایش را تمیز کند؟
  • ... که پشه‌ها دندان دارند؟
  • ... قدرت بینایی جغد ۸۲ برابر قدرت دید انسان است؟
  • ... اگر تمام رگهای خونی را در یک خط بگذاریم تقریبا ۹۷۰۰۰ کیلومتر می‌شود؟
  • ... سریعترین پرنده، شاهین (درنگاره)است و می‌تواند با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند؟
  • ... کرم‌های ابریشم در پنجاه و شش روز، هشتاد و شش هزار برابر خود غذا می‌خورند؟
  • ... انسان در طول زندگیش ۱۸ کیلو پوست می‏اندازد؟
  • ... در هر ثانیه تقریبا سه میلیون گلبول قرمز در بدن می‌میرد؟
  • ... عطسه یک شخص بیمار ۵ هزار قطره ریز که حاوی ویروس است در فضا پخش می‌کند؟
  • ... استرس تا ۵ برابر، سیستم ایمنی بدن انسان را پایین می‌آورد؟
  • ... حلزون‌ها می‌توانند تا سه سال بخوابند؟
  • ... اعصابی که در بدن شما وجود دارند، به اندازه فاصله زمین تا ماه است؟
  • ... که طول قد هر انسان سالم، برابر هشت وجب دست خود اوست؟

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا

حافظهٔ نهان سرور را پاکسازی کنید