دانشنامه جهان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دانشنامه جهان یک دائرةالمعارف علوم طبیعی و تشریح، یک کتاب چند دانشی است که بیشتر دربارهٔ آثار آسمانی سخن می‌گوید. مؤلف کتاب غیاث‌الدین علی بن علی امیران حسینی اصفهانی است و دانشنامه را در سال ۸۷۹ قمری در شهر بدخشان نوشته‌است. این کتاب یکی از دانشنامه‌های فارسی در سده ۹ق/۱۵م بشمارمی‌آید. چاپ این اثر در سال ۱۳۹۳ توسط انتشارات کتابخانه مجلس انجام شده‌است.^[۱][۲]

چند صفحه از این کتاب دربارهٔ کشف آب‌های زیرزمینی بحث شده‌است.

تقسیم‌بندی کتاب[ویرایش]

این کتاب دارای ده فصل، بیست اصل، چهار نتیجه و یک خاتمه است.

فصل‌های کتاب[ویرایش]

• در بیان پدید آمدن عقل کل و نفس کل به سبیل اجمال
• در بیان پدید آمدن افلاک و ترتیب ایشان
• در بیان گردش افلاک و مدت دور هر یک
• در بیان پیدا شدن عناصر و مکان هر یک
• در بیان تقسیم عناصر
• در کیفیاتی که لازم عناصر هستند
• در بیان طبقات عناصر.
• در بیان شکل افلاک و عناصر و چگونگی ایستادن زمین
• در بیان معنی و حقیقت جسم.
• در تقسیم جسم بسیط و مرکب

اصل‌ها[ویرایش]

• در استحالت عناصر
• در سبب پیدا شدن بخار و دخان
• در بیان پیدا شدن باد
• در بیان پیدا شدن ابر
• در بیان تولد باران
• در بیان پدید شدن برف
• در پیدا شدن تگرگ
• در پیداشدن شبنم
• در پیدا شدن رعد
• در پیدا شدن برف
• در پیدا شدن صاعقه
• در پیدا شدن کواکب منقصه و شهب و شهاب ثاقب
• در بیان علامات حمره
• در پیدا شدن شمسیات
• در حدوث نیازک
• در پیدا شدن قوس و قزح
• در پدید آمدن هاله
• در پیدا شدن زلزله
• در بیان برآمدن و آواز از زمین
• در پیدا شدن آب چشمه و کاریز و چاه

نتیجه‌ها[ویرایش]

• نتیجه اول در پیدا شدن معادن که اقسام آن حجریاتست
• نتیجه دوم در پیدا شدن نباتات و نفس و قوای آن
• نتیجه سوم در پیدا شدن حیوانات
• نتیجه چهارم در پیدا شدن انسان و بسیاری از نکات

خاتمه[ویرایش]

و بالاخره، خاتمه که دارای ۳۰ «وصله» است تشریح قانون ابن سینا را به اختصار ترجمه کرده‌است.

منابع[ویرایش]