حیات یحیی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

حیات یحیی کتابی است از یحیی دولت‌آبادی خوشنویس و فعال سیاسی دوره مشروطه که در آن به بررسی شرح‌حال خود و حوادث روزگارش می‌پردازد. این کتاب بعد از مرگ دولت‌آبادی توسط خانواده‌اش منتشر شده‌است.

بخش‌های کتاب[ویرایش]

  • جلد سوم و چهارم:

جلد سوم کتاب در ۳۹ فصل و ۳۸۱ صفحه همراه با جلد چهارم (۴۲ فصل، ۴۴۵ صفحه) در یک مجلد توسط انتشارات فردوسی برای اولین بار در سال ۱۳۳۶ چاپ شده‌است.

جلد سوم[ویرایش]

در فصول ابتدایی به شرح تبعیدش به قسطنطنیه می‌پردازد. فصل اول با عنوان مسافرت یا تبعید این‌گونه شروع می‌کند:

روز شنبه هشتم شهر شعبان یکهزار و سیصد و بیست و شش (۱۳۲۶ه) است که از طهران بعزم قسطنطنیه حرکت مینماین یا بامر دولت وقت از وطن خود تبعید می‌شوم مدت تبعید خود را نمی‌دانم و بظاهر بی‌شرط و قید روانه می‌گردم.[۱]

فصل دوم با نام تفلیس و ادسا به بیان توقف چندروزه‌اش در تفلیس می‌پردازد و می‌نویسد:

من از جدا شدن قفقاز از ایران افسوس می‌خوردم ولی زمین‌های آباد که از آن‌ها می‌گذشتم بما لبخند زده می‌گفتند اگر تاکنون ما جزء ایران بودیم کی و کجا این خوسبختی ما را حاصل می‌شد بلکه به‌صورت ویرانی مانده می‌باید باز سال‌ها لگدکوب اشتران و استران بارکش بوده باشیم در صورتی‌که اکنون خطوط آهن مانند عروق و شرائین قطعات پیکر ما را بهم پیوسته اعصاب ما را روح حیات داده‌است شما را چه بازداشته‌است که آرزوی بدبختی ما دارید.[۲]

عناوین فصول جلد سوم
  1. مسافرت یا تبعید
  2. تفلیس و ادسا
  3. قسطنطنیه و احوال آن
  4. اقدامات نگارنده
  5. میتینگ بین‌المللی و اخبار ایران
  6. مرگ پدر و حوادث ناگوار دیگر
  7. سیاست خارجی ایارن در قورن اخیر
  8. اقدامات سری و اوضاع جاری
  9. انقلاب در قسطنطنیه
  10. فتح ترکان جوان و خلع سلطان
  11. اوضاع ایران پس از انقلاب عثمانی و احوال عثمانی
  12. تجدید حیات انجمن سعادت
  13. فتح تهران و تبدیل سلطنت
  14. تهران و تاسف بی‌پایان
  15. دولت و مجلس و اختلافات
  16. زندگانی هجده‌ماهه
  17. دعوت به کنگره نژادی لندن
  18. دومین مسافرت به اروپا
  19. کنگره نژادی
  20. اخبار ایران و جلسات عمومی کنگره نژادی
  21. بقیه احوال کنگره نژادی
  22. اقامت سوئیس و قضایای ایران
  23. وقایع جانگداز تبریز و اقدامان در خارج
  24. حکومت بختیاری در ایران
  25. ناصرالملک در اویان کنار دریاچه لمان
  26. بقیه مسافرت و توقف در لوزان
  27. روح جوان و مناسبت با جوانان
  28. عاقبت احوال در اروپا و مقدمهٔ دوم کنگره نژادی
  29. احساسات من در مراجعت به ایران
  30. جنگ اروپا و تبدیل احوال
  31. امیدواری و بدبختی
  32. یک سال وقت گم‌شده
  33. انقلاب سریع و مسافرت فوری
  34. مسافرت و حوادث جنگی
  35. کنت کانتیز آلمانی و گم‌شدن او
  36. کرمانشاهان و بدبختی
  37. میدانهای جنگ و بینوایی
  38. قصر شیرین و احوال اسف‌بار
  39. اردوی سرگردان

جلد چهارم[ویرایش]

عناوین فصول جلد چهارم
  1. ترک وطن و خانقین و بغداد
  2. راه حلب، قصه ارامنه، اوضاع و احوال در قسطنطنیه
  3. احوال ایران و افکار عثمانیان
  4. بقیه شرح احوال در قسطنطنیه و اوضاع عثمانیان
  5. سفر شمال و بهبود احوال
  6. استکهلم و مأموریت
  7. دولت بلشویک در روسیه و بقیه احوال در سوئد و دانمارک
  8. برلن و سفر ایران
  9. آذربایجان و قشون عثمانی
  10. تهران پس از جنگ عمومی و قوای دولت
  11. احوال خویش و مذاکره با شاه و دولتیان
  12. سفر اصفهان
  13. یاغیان کاشان و سرانجام کار ایشان
  14. وثوق‌الدوله
  15. انقلابات بعد از عقد قرارداد
  16. بقیه کار میرزا کوچک‌خان و عاقبت ریاست وثوق‌الدوله
  17. چند ماه ریاست مشیرالدوله و جنگ با متجاسرین
  18. سیاست‌باری بیگانه و انحلال قزاقخانه
  19. شرح‌حال نگارنده و طرفداران جامعه ملل و کمیته آهن
  20. ریاست فتح‌الله خان سپهدار اعظم گیلانی و اوضاع دربار و سیاست‌بازی بیگانه
  21. مجلس عالی دربار و برهم‌خوردن آن
  22. دسیسه‌کاری و کشف حقیقت
  23. معاهده روس و ایران و احوال عمومی
  24. امرار وقت پریشان احوال دولت
  25. اجرای سیاست مخفی و مقدمات کودتا
  26. برافکندن دولت با حمله نظامی
  27. ریاست سه‌ماهه ضیائی و سیاست داخلی و خارجی سردار سپه
  28. سردار سپه و نظامیان و واقعه قتل ایمبری آمرکایی
  29. دو قهرمان لشکری و کشوری
  30. سردار سپه و میلیون و خاتمه نفوذ روحانی‌نمایان
  31. قم و مرکز روحانیت روحانیون نجف و اصفهان
  32. ریاست وزرائی سردار سپه - نمایش امتعه وطن - روحانیون اصفهان - احوال نگارنده
  33. مجلس پنجم یا دوسال میان دو محذور
  34. مجلس مشاوره خصوصی کار خزعل‌خان - قهر کردن سردار سپه و انقلابات در تهران
  35. مسافرت نابهنگام - اعطای ریاست کل قوا به سردار سپه - ملافاتها با ولیعهد
  36. زمزمه جمهوریت برای لغو کردن قانون اساسی
  37. اقدامات آخرین دودمان قجر - عملیات سردار سپه - مجروح شدن مدرس
  38. انقراض سلطنت قاجاریه و پادشاهی رضاشاه پهلوی
  39. باقی عمر مجلس پنجم و شرح‌حال نگارند و رفیقان
  40. عاقبت کار نگارنده در ایران و توقف در اروپا
  41. احوال عمومی ایران و حوادث عمدهٔ آن در این چندسال
  42. خاتمه جلد چهارم

پانویس[ویرایش]

  1. دولت‌آبادی ی، حیات یحیی، جلد۳. ص ۹
  2. دولت‌آبادی، حیات یحیی، ۱۳۶۲. جلد۳. ص ۲۱