French
Deutschتصدیر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| بخشی از سلسله مقالات در مورد |
| آرایه‌های ادبی |
|---|
 درگاه ادبیات فارسی |
تصدیریا رَدُّ الصَّدر عَلَی العَجُزِدر اصطلاح بدیع، آن است که کلمه ای که در ابتدای بیت آمده است یعنی صدر در انتهای بیت تکرار شود و عَجُز یا ضرب (شعر) گردد، مانند این بیت سعدی
| سخن را سر است ای خداوند و بن | میاور سخن در میان سخن |
که «سخن» در مصراع اول صدر است و در مصراع دوم عجز. برای این صنعت معنی وسیع تری هم قائل شده‌اند و آن اینست که دو کلمهٔ یگانه در لفظ و معنی یا یگانه در لفظ و دوگانه در معنی، یا همانند اشتقاق یا شبه اشتقاق را یکی در صدر یا عروض یا ابتدا یا حشو اول، و دیگری در عجز بیاورند، مانند این بیت از امیر خسرو دهلوی
| از دل هزار ناله برآرم به وقت صبح | بر شاخ گل چو گوش کنم نالهٔ هزار |
که «هزار» با دو معنی متفاوت، ابتدا در جای حشو اول آمده و سپس در جای عجز. این صنعت در نثر هم کاربرد دارد.[۱]
پانویس[ویرایش]
- ↑ شریفی، فرهنگ ادبیات فارسی، ۶۸۷.
منابع[ویرایش]
- شریفی، محمد (۱۳۸۷). محمدرضا جعفری، ویراستار. فرهنگ ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۴۴۳-۴۱-۸.