بحران ۲۰۲۱–۲۰۲۲ روسیه و اوکراین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

بحران ۲۰۲۱–۲۰۲۳ روسیه-اوکراین
بخشی از مداخله نظامی روسیه در اوکراین

بالا: نقشه سرزمینی اوکراین، ۲۲ فوریه ۲۰۲۲
پایین: نقشه ارزیابی اطلاعاتی آمریکا از فعالیت‌های روسیه
تاریخآغاز: ۳ مارس ۲۰۲۱ (۲۰۲۱-03-۰۳) – ۳۰ آوریل ۲۰۲۱ (۲۰۲۱-04-۳۰)
(۱ ماه، ۳ هفته و ۶ روز)
مجدد: ۲۶ اکتبر ۲۰۲۱ (۲۰۲۱-10-۲۶) – ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ (۲۰۲۲-02-۲۴)
(۳ ماه، ۴ هفته و ۱ روز)
موقعیت
وضعیت در جریانحمله نظامی روسیه به اوکراین
طرف‌های درگیر

اوکراین اوکراین

روسیه روسیه
جمهوری خلق دونتسک جمهوری خلق دونتسک
جمهوری خلق لوهانسک جمهوری خلق لوهانسک

فرماندهان و رهبران

اوکراین ولودیمیر زلنسکی
اوکراین دیمیترو کولبا
اوکراین الکسی رزنیکوف
اوکراین والری زالوژنی

روسیه ولادیمیر پوتین
جمهوری خلق دونتسک دنیس پوشیلین
جمهوری خلق لوهانسک لئونید پاسچنیک
روسیه سرگئی لاوروف
روسیه سرگئی شویگو
روسیه والری گراسیموف

مورد حمایت:
قوا

اوکراین 209,000 نیروی مسلح
اوکراین 102,000 شبه نظامی
اوکراین 900,000 نیروی ذخیره[۲]


مأموریت آموزشی:
کانادا 200 ([|Operation Unifier])[۲]
ایالات متحده آمریکا 165 (JMTG-U)[۴]
بریتانیا 53 (نیروهای مسلح اوکراین)[۲]
لهستان 40 (JMTG-U)[۲]

لیتوانی 26 (JMTG-U)[۲]
روسیه 900,000 نیروی مسلح
روسیه 554,000 شبه نظامی
روسیه 2,000,000نیروی ذخیره[۲]
جمهوری خلق دونتسک ≈ 20,000[۲]
جمهوری خلق لوهانسک ≈ 14,000[۲]

بحران ۲۰۲۱–۲۰۲۲ روسیه-اوکراین یک رویارویی نظامی و بحران بین‌المللی در جریان بین روسیه و اوکراین است که در آخر اکتبر ۲۰۲۱ آغاز شد. این بحران باعث تنش بین‌المللی شده‌است و ناتو، اتحادیه اروپا، مثلث لوبلین،[۵] اتحادیه روسیه و بلاروس، اتحادیه کشورهای مستقل همسود و سازمان پیمان امنیت جمعی را نیز درگیر کرده‌است.

در مارس و آوریل ۲۰۲۱، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، به نیروهای مسلح روسیه دستور داد که اعزام هزاران نفر از پرسنل و تجهیزات نظامی را به نزدیکی مرز روسیه و اوکراین و در شبه‌جزیره کریمه شروع کند. این بزرگ‌ترین بسیج نیرو از زمان الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ بود.[۶][۷] این دستور، باعث ایجاد نگرانی بر سر حملهٔ بالقوه روسیه به اوکراین و آغازگر یک بحران بین‌المللی شد. تصویربرداری ماهواره‌ای نشان می‌داد که تعداد زیادی زره‌پوش، موشک و تسلیحات سنگین در حال جابه‌جایی در این منطقه است.[۸][۹] بخشی از سربازان روسیه تا ژوئن ۲۰۲۱ عقب کشیده شدند[۱۰] اما بحران در اکتبر و نوامبر ۲۰۲۱ بالا گرفت و تا ماه دسامبر، صدهزار نفر سرباز روس از سه جهت در نزدیکی مرز اوکراین جمع شده بودند.[۱۱] علیرغم تجمع نظامی روسیه، مقامات این کشور از نوامبر ۲۰۲۱ تا ۲۰ فوریه ۲۰۲۲ بارها قصد روسیه برای حمله به اوکراین را انکار کردند.[۱۲][۱۳]

این بحران، بخشی از ادامهٔ جنگ در دونباس (از سال ۲۰۱۴ تا کنون) است که آن جنگ هم به نوبهٔ خود بخشی از جنگ بین روسیه و اوکراین است. در دسامبر ۲۰۲۱، روسیه پیش‌نویس دو معاهده را ارائه کرد که در آن درخواست‌هایی موسوم به «تضمین امنیتی» را مطرح کرده بود، از جمله دریافت یک قول الزام‌آور حقوقی مبنی بر اینکه اوکراین به عضویت پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در نخواهد آمد و اینکه تعداد سربازها و تجهیزات ناتو که در اروپای شرقی مستقر شده‌اند کاهش پیدا خواهد کرد. روسیه تهدید کرد که اگر این خواسته‌ها به‌طور کامل برآورده نشوند، این کشور پاسخ نظامی خواهد داد. ناتو این خواسته‌ها را رد کرد و ایالات متحده آمریکا نیز به روسیه هشدار داد که اگر دست به حملهٔ نظامی علیه اوکراین بزند، تحریم‌های اقتصادی «سریع و شدید» علیه روسیه وضع خواهد شد.[۱۴] این بحران از سوی بسیاری از صاحب‌نظران سیاسی به عنوان یکی از شدیدترین بحران‌ها در اروپا از زمان جنگ سرد به بعد توصیف شده است.[۱۵][۱۶]

در ۲۱ فوریه ۲۰۲۲، روسیه رسماً دو منطقهٔ جدایی‌طلب اوکراین یعنی جمهوری خلق دونتسک و جمهوری خلق لوهانسک را به عنوان کشورهای مستقل به رسمیت شناخت و روسیه در حرکتی که به خروج عملی این کشور از پروتکل مینسک تفسیر شد، به دونباس سرباز اعزام کرد.[۱۷][۱۸] در ۲۲ فوریه، پوتین اعلام کرد که پروتکل مینسک دیگر اعتبار ندارد[۱۹] و در همان روز شورای فدراسیون روسیه با اتفاق رأی به او اجازه داد که از نیروهای مسلح روسیه در این مناطق استفاده کند.[۲۰]

در صبح ۲۴ فوریه، پوتین اعلام کرد که روسیه یک «عملیات نظامی ویژه» را در دونباس شروع می‌کند و یک حمله تمام عیار به اوکراین را کلید زد.[۲۱][۲۲]

پیشینهٔ تاریخی[ویرایش]

پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، اوکراین و روسیه روابط نزدیک خود را حفظ کردند. در سال ۱۹۹۴، اوکراین پذیرفت که تسلیحات هسته‌ای خود را رها کند و تفاهم‌نامه بوداپست در مورد تضمین‌های امنیتی را امضا کرد، با این شرط که روسیه، بریتانیا و ایالات متحده، تضمینی علیه تهدید به توسل به زور یا توسل به زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی اوکراین ارائه بدهند. پنج سال بعد، روسیه «منشور امنیت اروپا» را امضا کرد و طبق مفاد آن تایید نمود که هریک از کشورهای امضاکنندهٔ منشور، دارای حق ذاتی و آزادی برای انتخاب یا تغییر ترتیبات امنیتی خود هستند، از جمله پیوستن به معاهدات ائتلافی.[۲۳]

علیرغم آنکه اوکراین (به‌عنوان یکی از اعضای سابق اتحاد جماهیر شوروی) از سال ۱۹۹۱ رسماً به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شده، رهبران روسیه این کشور را همچنان بخشی از منطقه نفوذ خود می‌دانند. در سال ۲۰۰۸، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه علیه عضویت اوکراین در ناتو سخن گفت.[۲۴][۲۵]

در پی هفته‌ها اعتراض در قالب جنبش یورومیدان، در ۲۱ فوریه ۲۰۱۴ ویکتور یانوکویچ (رئیس‌جمهور اوکراین که گرایش به روسیه داشت) و رهبران اپوزیسیون در پارلمان اوکراین، توافقنامه‌ای امضا کردند که انتخابات زودرس را اعلام می‌کرد. روز بعد، یانوکویچ از کی‌یف گریخت و پارلمان رأی به استیضاح و برکناری او داد.[۲۶] رهبران روس‌زبان مناطق شرقی اوکراین اعلام کردند که همچنان به یانوکویچ وفادارند[۲۷] و ناآرامی ۲۰۱۴ به هواداری روسیه را آغاز کردند.[۲۸] در پی این ناآرامی، روسیه در مارس ۲۰۱۴ دست به الحاق کریمه به خاک خود زد و در آوریل ۲۰۱۴ با اعلام موجودیت جمهوری‌های خودخواندهٔ دونتسک و لوهانسک، جنگ در دونباس آغاز شد.[۲۹][۳۰]

در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۰، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، استراتژی جدید امنیت ملی اوکراین را تایید کرد که به موجب آن، اوکراین باید در پی ایجاد شراکت مشخص با ناتو، با هدف عضویت در این سازمان، برمی‌آمد.[۳۱][۳۲][۳۳] در ۲۴ مارس ۲۰۲۱، زلنسکی فرمان شمارهٔ ۱۱۷/۲۰۲۱ را امضا و تایید کرد که استراتژی اوکراین باید معطوف به رفع اشغال و ادغام مجدد منطقهٔ جمهوری خودمختار کریمه و شهر سواستوپول به خاک اوکراین باشد.[۳۴]

در ژوئیه ۲۰۲۱، پوتین مقاله‌ای به نام «دربارهٔ اتحاد تاریخی روس‌ها و اوکراینی‌ها» منتشر کرد و در آن یکبار دیگر تکرار کرد که از دیدگاه او روس‌ها و اوکراینی‌ها یک ملت هستند.[۳۵]

روسیه ادعا کرده است که عضویت احتمالی اوکراین در ناتو و به طور کلی گسترش ناتو، تهدیدکنندهٔ امنیت ملی روسیه است.[۳۶][۳۷][۳۸] از سوی دیگر، اوکراین و دیگر کشورهای اروپایی همسایهٔ روسیه، پوتین را به تلاش برای احیای امپراتوری روسیه یا اتحاد جماهیر شوروی و پیگیری سیاست‌های متجاوزانه و نظامی‌گرایانه متهم کرده‌اند.[۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳]

زمینه[ویرایش]

در اواخر مارس تا اوایل آوریل ۲۰۲۱، ارتش روسیه مقادیر زیادی تسلیحات و تجهیزات را از غرب و مرکز روسیه و تا سیبری به کریمه اشغالی و تأسیسات آموزشی پوگونوو در ۱۷ کیلومتری جنوب ورونژ منتقل کرد.[۴۴][۴۵]

تشدید روابط روسیه و اوکراین در اواخر اکتبر - اوایل نوامبر رخ داد و با اولین استفاده رزمی اوکراین از پهپاد بیرق دار TB2 علیه تشکیلات جمهوری خلق دونتسک (DPR) تحریک شد. پیام استفاده از پهپادها تقریباً همزمان با اخبار مربوط به اشغال روستای استاروماریفکا در خط تماس طرفین، که در آن زمان ۳۷ شهروند روسی که تحت برنامه ساده شده گذرنامه دریافت کردند، زندگی می‌کردند، منتشر شد.[۴۶][۴۷]

ولادیمیر پوتین ، رئیس‌جمهور روسیه در سخنانی در یک نشست دفاعی در ۲ نوامبر گفت که روسیه از نزدیک استفاده از پهپادها را «نزدیک مرزهای روسیه» زیر نظر دارد و باید وضعیت را در این زمینه به دقت تحلیل کند. به گفته ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا، رژیم آتش‌بس دو برابر بیشتر از سال ۲۰۲۰ نقض شد (در بازه زمانی عصر ۲۹ اکتبر تا شامگاه ۳۱ اکتبر، رژیم آتش‌بس در منطقه دونتسک ۹۸۸ بار و در لوهانسک ۴۷۱ بار نقض شد).[۴۸] ناظران مأموریت نظارتی ویژه سازمان امنیت و همکاری اروپا در اوکراین (SMM) از حرکت تجهیزات نظامی نیروهای مسلح اوکراین و همچنین تلاش‌های مکرر برای پارازیت انداختن بر پهپادهای این کشور که برای رصد زمین از آن استفاده می‌شود، گزارش دادند.[۴۹] در همان زمان، مطالبی در رسانه‌های غربی منتشر شد مبنی بر اینکه روسیه دوباره دارد نیروهای خود را به مرز اوکراین می‌کشد. عکس‌های ماهواره ای از خودروهای زرهی روسیه به عنوان مدرک ذکر شده‌است.[۵۰]

بالا گرفتن حرکات نظامی[ویرایش]

در ۲۱ نوامبر، رئیس اداره اصلی اطلاعات وزارت دفاع اوکراین، کایریلو بودانوف، گزارش داد که روسیه ظاهراً بیش از ۹۲۰۰۰ سرباز و سیستم‌های موشک بالستیک کوتاه برد اسکندر را در نزدیکی مرزهای اوکراین متمرکز کرده‌است. بودانوف گفت که روسیه پشت تظاهرات علیه واکسیناسیون کووید-۱۹ در کیف و سایر تجمعات اعتراضی در اوکراین است - این یک آماده‌سازی برای یک تهاجم نظامی در مقیاس بزرگ است. به گفته بودانوف، روسیه به اعتراضات نیاز دارد تا مردم اوکراین در جریان عملیات نظامی در برابر آن مقاومت نکنند و معتقدند که مقامات اوکراین به آن خیانت کرده‌اند: «آنها می‌خواهند تظاهرات و اعتراضات را سازماندهی کنند تا نشان دهند مردم مخالف دولت هستند.» در مصاحبه با میلیتاری تایمز گفت. آنها تلاش می‌کنند ثابت کنند که دولت ما به مردم خیانت می‌کند.» به گفته رئیس اطلاعات اوکراین، روسیه در تلاش است تا اوکراینی‌ها را وادارد خود قدرت را تغییر دهند و اگر نتیجه ندهد، «ارتش وارد عمل خواهد شد».[۵۱] به گفته بودانوف، اقدامات فعال باید در اواخر ژانویه - اوایل فوریه ۲۰۲۲ مورد انتظار باشد.[۵۲][۵۳]

آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین[ویرایش]

در حدود ساعت ۴ صبح به وقت مسکو در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، رئیس‌جمهور پوتین آغاز «عملیات نظامی ویژه» در منطقه دونباس را اعلام کرد.[۵۴][۵۵][۵۶] مدت کوتاهی پس از آن، گزارش‌هایی مبنی بر انفجارهای بزرگ از چندین شهر در مرکز و شرق اوکراین، از جمله کیف و خارکف منتشر شد، در حالی که نیروهای تهاجمی آبی خاکی روسیه در اودسا فرود آمدند.[۵۷][۵۸]

منابع[ویرایش]

  1. "US small arms and ammo arrive in Ukraine as Pentagon details troops to train country's military". CNN. Retrieved 11 December 2021.
  2. ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ The Military Balance 2021//مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک
  3. "Литва передала Україні партію військової допомоги". Deutsche Welle. Retrieved 9 December 2021.
  4. https://www.wesh.com/article/florida-national-guard-in-ukraine/38488225
  5. "«Люблінський трикутник»: з Путіним треба не розмовляти, його треба стримувати". www.ukrinform.ua (به اوکراینی). Retrieved 2022-03-15.
  6. "Russian force on Ukraine border larger than any time since 2014, U.S. says" (به انگلیسی). 2021-04-08. Retrieved 2022-03-15.
  7. Kramer، Andrew E. (۲۰۲۱-۰۴-۰۹). «Russian Troop Movements and Talk of Intervention Cause Jitters in Ukraine» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۵.
  8. "Satellite images show Russian military buildup along Ukraine border | Reuters.com" (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  9. "Satellite Images Show Military Buildup In Russia, Ukraine". RadioFreeEurope/RadioLiberty (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  10. "The Russian and Ukrainian Spring 2021 War Scare". www.csis.org (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  11. Troianovski، Anton؛ Sanger، David E. (۲۰۲۲-۰۱-۱۶). «Russia Issues Subtle Threats More Far-Reaching Than a Ukraine Invasion» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۵.
  12. Kiely، Eugene؛ Farley، Robert (۲۰۲۲-۰۲-۲۴). «Russian Rhetoric Ahead of Attack Against Ukraine: Deny, Deflect, Mislead». FactCheck.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۵.
  13. «Russia's attack on Ukraine came after months of denials it would atta…». archive.ph. ۲۰۲۲-۰۲-۲۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۵.
  14. Crowley، Michael؛ Wong، Edward (۲۰۲۲-۰۱-۲۹). «U.S. Sanctions Aimed at Russia Could Take a Wide Toll» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۵.
  15. Sanger، David E. (۲۰۲۲-۰۱-۱۰). «In U.S.-Russia Talks, How Far Can Putin Turn Back the Clock?» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۵.
  16. "Putin to mull options if West refuses guarantees on Ukraine". AP NEWS (به انگلیسی). 2021-12-26. Retrieved 2022-03-15.
  17. "Putin orders troops into eastern Ukraine on 'peacekeeping duties'". the Guardian (به انگلیسی). 2022-02-21. Retrieved 2022-03-15.
  18. «Ukraine crisis: Russia orders troops into rebel-held regions» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۲۲-۰۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۵.
  19. "Минских соглашений теперь не существует, заявил Путин" (به روسی). ریانووستی. Retrieved 22 February 2022.
  20. "Совфед дал согласие на использование ВС за пределами страны" (به روسی). ریانووستی. Retrieved 22 February 2022.
  21. Kirby, Jen (2022-02-23). "Russia's war in Ukraine, explained". Vox (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  22. "Conflict in Ukraine". Global Conflict Tracker (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  23. "Istanbul Document". www.osce.org (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  24. "Bush-Putin row grows as pact pushes east". the Guardian (به انگلیسی). 2008-04-01. Retrieved 2022-03-15.
  25. "Putin warns Nato over expansion". the Guardian (به انگلیسی). 2008-04-04. Retrieved 2022-03-15.
  26. "Rada removes Yanukovych from office, schedules new elections for May 25". Interfax-Ukraine (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  27. "Ukraine parliament removes Yanukovich, who flees Kiev in "coup"" (به انگلیسی). 2014-02-22. Retrieved 2022-03-15.
  28. Fisher, Max (2014-09-03). "Everything you need to know about the 2014 Ukraine crisis". Vox (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
  29. «Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid». web.archive.org. ۲۰۱۴-۰۴-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۲.
  30. Ragozin, Leonid. "Annexation of Crimea: A masterclass in political manipulation". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-02.
  31. Duggal, Hanna. "Infographic: Military capabilities of Russia and Ukraine". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-02.
  32. NATO. "Relations with Ukraine". NATO (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-02.
  33. «Russia as aggressor, NATO as objective: Ukraine's new National Security Strategy». Atlantic Council (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۹-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۲.
  34. "Zelensky enacts strategy for de-occupation and reintegration of Crimea". www.ukrinform.net (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-02.
  35. «Article by Vladimir Putin "On the Historical Unity of Russians and Ukrainians" • President of Russia». web.archive.org. ۲۰۲۲-۰۱-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۲.
  36. «Ukraine: NATO's original sin». POLITICO (به انگلیسی). ۲۰۲۱-۱۱-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۲.
  37. Guyer, Jonathan (2022-01-27). "How America's NATO expansion obsession plays into the Ukraine crisis". Vox (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-02.
  38. "US, NATO rule out halt to expansion, reject Russian demands". AP NEWS (به انگلیسی). 2022-01-07. Retrieved 2022-03-02.
  39. Agencies (2014-09-13). "Putin wants to destroy Ukraine and restore Soviet Union, says Yatseniuk". the Guardian (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-02.
  40. «Vladimir Putin: The rebuilding of 'Soviet' Russia» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۱۴-۰۳-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۲.
  41. «Putin wants to reestablish the Russian empire. Can NATO stop him without war? | Trudy Rubin».[پیوند مرده]
  42. "Lithuanian president: Russia's attempts to create 'zones of influence' will not be tolerated". lrt.lt (به انگلیسی). 2021-12-20. Retrieved 2022-03-02.
  43. "In push for equal NATO status, Poland asks for flashpoint troops" (به انگلیسی). 2016-06-20. Retrieved 2022-03-02.
  44. Heather A Conley; Matthew P Funaiole (22 April 2021). "Unpacking the Russian Troop Buildup along Ukraine's Border". Center for Strategic and International Studies. Retrieved 27 December 2021.
  45. "EU and UK pledge backing to Ukraine after Russian military buildup". The Guardian. Retrieved 10 April 2021.
  46. "Донбасс становится беспилотной зоной – Газета Коммерсантъ № 197 (7159) от 28.10.2021". kommersant.ru. 27 October 2021. Retrieved 23 December 2021.
  47. "Генштаб Украины показал первое применение дрона Bayraktar в Донбассе — РБК". rbc.ru. Retrieved 23 December 2021.
  48. "OSCE Special Monitoring Mission to Ukraine (SMM) Daily Report 256/2021 issued on 1 November 2021". www.osce.org (به انگلیسی). سازمان امنیت و همکاری اروپا. Retrieved 19 January 2022.
  49. "Daily Report 256/2021" (PDF). www.osce.org. 1 November 2021. Retrieved 19 January 2022.
  50. "От беспилотников к беспредельникам – Мир – Коммерсантъ". kommersant.ru. 2 November 2021. Retrieved 23 December 2021.
  51. "Глава разведки Украины назвал протесты в Киеве подготовкой России к военному вторжению – Новости – Мир – Коммерсантъ". kommersant.ru. 21 November 2021. Retrieved 23 December 2021.
  52. "Ненормандское положение вещей – Газета Коммерсантъ № 215 (7177) от 26.11.2021". kommersant.ru. 25 November 2021. Retrieved 23 December 2021.
  53. "Украина заговорила о "вторжении" – Коммерсантъ FM – Коммерсантъ". kommersant.ru. 22 November 2021. Retrieved 23 December 2021.
  54. "Путин принял решение о проведении операции по денацификации и демилитаризации Украины". تاس (خبرگزاری) (به روسی). 2022-02-24.
  55. "Russian President Vladimir Putin authorises special military operation in Ukraine's Donbas". ABC News (به انگلیسی). 2022-02-24. Retrieved 2022-02-24.
  56. "Russia-Ukraine live updates: Russia has decided to launch military operation in Ukraine, Putin says". Washington Post (به انگلیسی). 2022-02-23. Retrieved 2022-02-24.
  57. "Українські військові об'єкти зазнали нападу, Росія перейшла у наступ". اوکرینفورم (به اوکراینی). 2022-02-24. Retrieved 2022-02-24.
  58. "Explosions in Ukraine follow Putin's declaration of a 'special military operation'". پلیتیکو. 2022-02-24. Retrieved 2022-02-24.
  1. The USA sent weapons and instructors.[۱][۲]
  2. Lithuania sent ammunitions and instructors.[۳][۲]
  3. Canada sent instructors.[۲]
  4. Poland sent instructors.[۲]