انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

انتخابات سیزدهمین دورهٔ ریاست‌جمهوری ایران
ایران
→ ۱۳۹۶
اعضا 		۲۸ خرداد ۱۴۰۰
هیئت دولت 		۱۴۰۴ ←
نظرسنجی‌ها
مشارکت ۴۸٫۸۸٪ کاهش
۲۸٬۹۸۹٬۵۲۹ رأی گرفته
 
نامزد سید ابراهیم رئیسی محسن رضایی
حزب روحانیت مبارز –
اتحاد شانا
شورای وحدت
پایداری 		ایستادگی
رأی‌های مردمی ۱۸٬۰۲۱٬۹۴۵ افزایش ۳٬۴۴۰٬۸۳۵ کاهش
درصد رأی ۶۲٫۱۷٪ افزایش ۱۱٫۸۷٪ افزایش
درصد واجدان ۳۰٫۳۹٪ ۵٫۸۰٪
گرایش اصول‌گرا اصول‌گرا
 
نامزد عبدالناصر همتی سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
حزب کارگزاران قانون
اتحاد جمهور –
رأی‌های مردمی ۲٬۴۴۳٬۳۸۷ ۱٬۰۰۳٬۶۵۰
درصد رأی ۸٫۴۳٪ ۳٫۴۶٪
درصد واجدان ۴٫۱۲٪ ۱٫۶۹٪
گرایش اصلاح‌طلب اصول‌گرا
رئیس‌جمهور پیش از انتخابات

حسن روحانی
اعتدال و توسعه

رئیس‌جمهور برگزیده

سید ابراهیم رئیسی
روحانیت مبارز

انتخابات ریاست‌جمهوری ایران ۱۴۰۰ سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران ۲۸ خرداد برگزار[۱] و در آن سید ابراهیم رئیسی به عنوان هشتمین رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد. این انتخابات همزمان با انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و میان‌دوره‌ای دوم مجلس خبرگان رهبری برگزار شد

۵۹۲ داوطلب برای حضور در این انتخابات به عنوان نامزد ثبت نام کردند که شورای نگهبان صلاحیت هفت نفر را برای نامزدی در انتخابات سیزدهم ریاست‌جمهوری تأیید کرد: محسن رضایی، سید ابراهیم رئیسی، سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عبدالناصر همتی، محسن مهرعلیزاده، علیرضا زاکانی و سعید جلیلی. جلیلی و زاکانی به نفع رئیسی و مهرعلیزاده به نفع همتی کناره‌گیری کردند. پیش از انتخابات، بسیاری از نظرسنجی‌ها حاکی از آن بود که سید ابراهیم رئیسی با کسب اکثریت آراء پیروز انتخابات خواهد شد.[۲]

مشارکت مردم در این انتخابات ۴۸٪ و رای‌های باطله ۱۳٪ بود که پایین‌ترین میزان مشارکت و بالاترین میزان رای‌های باطله در تاریخ انتخابات‌های ریاست‌جمهوری ایران بوده‌است.[۳][۴]

تحلیلگران برای کاهش مشارکت عواملی برشمرده‌اند همچون: بحران اقتصادی، ناامیدی معترضان از پیگیری مطالبات‌شان در چارچوب جمهوری اسلامی، فساد گستردهٔ مالی و اداری، زندانیان سیاسی، اعتراضات سراسری دی ۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸، تحریم‌های آمریکا، نبود آزادی‌های سیاسی همچون آزادی بیان و نقض حقوق بشر، عدم شفافیت امور و پنهان‌کاری‌های گسترده از جمله در ماجرای شلیک به هواپیمای اوکراینی، عدم مقبولیت و مشروعیت گفتار حکومت، اصلاح‌ناپذیری ساختار سیاسی و انتخابات نمایشی و غیرآزاد، تداوم محدودیت‌های شدید سیاسی، اجتماعی و مذهبی، ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت و رد صلاحیت گسترده و حذف چهره‌های مهم و شاخص توسط شورای نگهبان.[۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

سامانه انتخاباتی[ویرایش]

همچنین ببینید: انتخابات در ایران، رئیس‌جمهور ایران، و نظارت استصوابی

طبق قانون اساسی، رئیس‌جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی با این شرایط با رأی مردم انتخاب شود: ایرانی‌الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور (شیعه).[۱۵] احراز این شرایط مطابق قانون اساسی بر عهدهٔ شورای نگهبان است.[۱۶]

شورای نگهبان بر اساس سیاست‌های کلی انتخابات (مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام که در سال ۱۳۹۵ به تأیید سید علی خامنه‌ای رهبر ایران رسیده) موظف به تعریف وا اعلام معیارها و شرایط «رجل سیاسی مذهبی» و «مدیر و مدبر بودن» گردیده‌بود[۱۷] که پس از بررسی شرایط مذکور را در ۲ دی ۱۳۹۶ تصویب کرد و پس از اصلاح تعریف‌های کمی در ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰، در ۱۱ اردیبهشت به وزارت کشور ابلاغ نمود تا در نام‌نویسی داوطلبان آن را لحاظ نماید.[۱۸] این مصوبه با مخالفت معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری مواجه شد و به دستور حسن روحانی رئیس‌جمهور، وزارت کشور اعلام کرد که قانون سابق انتخابات ملاک عمل وزارت کشور برای ثبت‌نام از داوطلبان خواهد بود.[۱۹] در واکنش به سخنان روحانی، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که «ثبت‌نام‌هایی که فاقد مدارک [گفته شده در مصوبه شورای نگهبان] باشد اعتباری ندارد و مورد بررسی قرار نمی‌گیرد».[۲۰]

هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست‌جمهوری زیرنظر شورای نگهبان، صلاحیت داوطلبان را بررسی می‌نماید.[۲۱] شورای نگهبان علل رد صلاحیت هر یک از نامزدها را به‌صورت عمومی اعلام نمی‌کند، اما به‌گفته اعضای این شورا، این دلایل در صورت تمایل به خود نامزدان ردصلاحیت‌شده توضیح داده می‌شود.

تاکنون هیچ زنی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری تأیید صلاحیت نشده‌است.[۲۲][۲۳]

بنابر مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی، از سال ۱۳۸۵ حداقل سن برای شرکت در تمامی انتخابات‌ها، به جز انتخابات شوراهای شهر و روستا -که ۱۵ سال تمام است-، ۱۸ سال تمام است.[۲۴]

روند برگزاری[ویرایش]

ثبت‌نام اولیه[ویرایش]

بر اساس اعلام وزارت کشور، زمان ثبت‌نام نامزدان، از ۲۱ تا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ بوده‌است.[۲۵] داوطلبان ریاست‌جمهوری یا نمایندگان تام‌الاختیار آن‌ها که کتباً معرفی شده بودند باید ظرف پنج روز از تاریخ انتشار دستور آغاز انتخابات به وزارت کشور مراجعه نموده و ثبت‌نام می‌کردند.

تأیید صلاحیت و معرفی نامزدها[ویرایش]

نظارت بر تأیید صلاحیت داوطلبان و انتخابات به عهدهٔ شورای نگهبان بود. شورای نگهبان از ۵ روز دوم مهلت قانونی خود نیز استفاده کرد و ظرف ۹ روز به صلاحیت داوطلبان رسیدگی کرد. این شورا در پایان، اسامی نامزدها را روز سه‌شنبه چهارم خرداد به وزارت کشور اعلام کرد.[۲۶]

رأی‌گیری و اعلام نتیجه[ویرایش]

رأی‌گیری بنابر قانون جمهوری اسلامی ایران در یک روز جمعه برگزار شد و نامزدی که اکثریت مطلق آرا را کسب کند به‌عنوان رئیس‌جمهور برگزیده می‌شود. چنانچه در مرحلهٔ نخست برای هیچ‌یک از داوطلبان اکثریت مطلق حاصل نگردد، انتخابات دو مرحله‌ای می‌شد. دو نامزدی که بیشترین آرا را در مرحلهٔ نخست داشته‌اند در انتخابات مرحلهٔ دوم شرکت می‌کنند. انتخابات مرحلهٔ دوم در جمعه هفته بعد انجام می‌گرفت.[۲۷]

مشارکت عمومی[ویرایش]

با توجه به عواملی همچون ناامیدی جامعه از پیگیری مطالبات‌شان در چارچوب امکانات جمهوری اسلامی، فساد گستردهٔ مالی و اداری، اعتراض‌های سراسری دی ۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸ و سرکوب آن به وسیله حکومت، نبود آزادی‌های سیاسی همچون آزادی بیان و نقض حقوق بشر، عدم مقبولیت و مشروعیت گفتار حکومت، اصلاح‌ناپذیری ساختار سیاسی و انتخابات نمایشی و غیرآزاد، محدودیت‌های شدید سیاسی، اجتماعی و مذهبی پیوسته، ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت (اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان)، بحران اقتصادی در نتیجهٔ سوءمدیریت و تحریم‌های آمریکا؛ مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰ با کاهش چشمگیر مواجه و به ۴۸ درصد رسید.[۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]

نارضایتی‌ها از عملکرد نظام جمهوری اسلامی و جناح‌های آن به اندازه‌ای گسترده‌است که به گفتهٔ رادیو فردا، تأثیر آن بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰، مقامات نظام را نگران کرده‌است؛[۲۸] برخی از مسئولان جمهوری اسلامی از جمله عبدالرضا رحمانی، حسام‌الدین آشنا، محمود صادقی و حسن غفوری‌فرد مشارکت ۲۰ درصدی در انتخابات ۱۴۰۰ را هم کافی دانسته‌اند.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲] علی خامنه‌ای دو روز پیش از انتخابات در سخنرانی تلویزیونی خود، به تردید برخی از قشرهای ضعیف و محروم جامعه برای شرکت در انتخابات اشاره کرد.[۳۳] حسن روحانی از عدم مشارکت مردم ابراز نگرانی کرد و گفت که اگر مشارکت حداکثری صورت نگیرد، «به معنای پایان تمام حرکت‌ها و انقلاب‌ها در کشور است» و «ضربه بسیار بزرگی» به جمهوری اسلامی خواهد بود.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸] عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، با اشاره به مشارکت پایین مردم در انتخابات مجلس یازدهم گفت: «یکی از دغدغه‌های ما میزان مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری است.»[۳۹] با این حال عباسعلی کدخدایی با پیش‌بینی مشارکت کم مردمی در انتخابات پیش‌رو اعلام کرد: «از نظر حقوقی و قانونی مشارکت پایین مشکل حقوقی ایجاد نخواهد کرد.»[۴۰]

محمد خاتمی، پدر معنوی اصلاح‌طلبان، اعتراف کرد که «اگر «تکرار» هم کنم، دیگر مردم رأی نمی‌دهند» که بی‌بی‌سی فارسی آن را نشانهٔ جدایی آنان از سطح اجتماع می‌داند.[۴۱] ناتوانی اصلاح‌طلبان در همراهی با اعتراضات دی ۱۳۹۶ نقطه‌عطفی در ریزش پایگاه اجتماعی آنان بود، به‌گونه‌ای که در این اعتراضات شعار اصلاح‌طلب، اصول‌گرا دیگه تمومه ماجرا سر داده شد و معترضان، همهٔ جناح‌های حاکمیت را به یک اندازه نامشروع قلمداد کردند.[۴۲] اعتراضات آبان ۱۳۹۸ نیز چون تیر خلاصی بر اعتبار باقی‌مانده آنان عمل کرد.[۴۱][۱۲]

ناتوانی کامل دولت روحانی در تحقق وعده‌های اقتصادی و اجتماعی او در زمان انتخابات، از دیگر دلایل ریزش مشارکت مردمی است.[۴۳][۴۴] مجید محمدی با اشاره به رشد ۴٫۵ درصدی شکاف طبقاتی، ۲۰ برابر شدن نرخ ارز خارجی، دو برابر شدن حاشیه‌نشینان شهری، افزایش بیکاران، تشدید فرار سرمایه و فرار مغزها از ایران، دوران دولت «تدبیر و امید» روحانی را «مرگ اصلاح‌طلبی» توصیف می‌کند.[۴۵] فریدون خاوند کارنامه اقتصادی حسن روحانی را «درخشان‌تر» از احمدی‌نژاد نمی‌داند و معتقد است که به‌جز برجام و پیامدهای اقتصادی آن، روحانی نتوانست ساختارهای پوسیده اقتصاد جمهوری اسلامی را دگرگون کند و گفتار او در دوره دوم مانند احمدی‌نژاد پوپولیستی شد.[۴۶] علی افشاری بیان می‌کند که مواضع او پس از انتخابات تغییر کرد و «مدیریت ضعیف، نظارت‌گریز، کاهلانه، ازسر شکم‌سیری، آمرانه، غیر مشارکتی و قبیله‌گرایانه حسن روحانی و ابتنای آن به گفتار درمانی در کنار نگاه امنیتی و محافظه‌کاری یک فاجعه در ساماندهی قوه مجریه پدیدآورد» به‌طوری که «این میزان از وادادگی، رهاشدگی و شلختگی در سامان دولت بی‌سابقه بوده‌است».[۴۷]

تعارض منافع نامزدان[ویرایش]

سید مصطفی محقق داماد و محمد درویش‌زاده در مقاله‌ای با عنوان "حقوق را جدی بگیریم (جای خالی قانون «مدیریت تعارض منافع» در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم)" اثبات کردند که در انتخابات دوره سیزدهم ریاست جمهوری سه مورد نقض قواعد تعارض منافع اتفاق افتاده؛ این در حالی است که قواعد تعارض منافع در منابع اسلامی، آیات قرآن و روایات و فقه اسلامی، پذیرفته شده‌است. سه مورد نقض قواعد تعارض منافع توسط نامزدان انتخابات ریاست جمهوری عبارتند از:

  1. نقض این قواعد از سوی صادق آملی لاریجانی، عضو فقهای شورای نگهبان، از آن جهت که با وجود رابطه خویشاوندی و برادری با یکی از کاندیداها به نفع وی موضع‌گیری کرده‌است.
  2. نقض این قواعد از سوی سید ابراهیم رئیسی از آن جهت که احراز صلاحیت وی با مشارکت سه نفر از اعضای حقوقدان شورای نگهبان انجام شده که قبلاً توسط وی انتخاب و به مجلس شورای اسلامی معرفی شده بودند.
  3. نقض این قواعد از سوی سید ابراهیم رئیسی از آن جهت که همزمان با کاندیداتوری در انتخابات سیزدهم ریاست جمهوری، منصب ریاست قوه قضائیه را هم در اختیار داشته و از این ناحیه مقامات قضایی رسیدگی‌کننده به جرایم و تخلفات انتخاباتی را تعیین کرده و بر تصمیمات آنان نیز نظارت قضایی داشته‌است.[۴۸]

تحریم انتخابات[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: تحریم انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

افراد و احزاب مخالف[ویرایش]

این انتخابات از سوی دامنه گسترده‌ای از افراد و احزاب مخالف نظام جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران تحریم شده‌است. از تحریم‌کنندگان همیشگی و کلاسیک انتخابات ایران که نیروها و احزاب اپوزیسیون خارج از کشورِ سلطنت‌طلب، جمهوری‌خواه و در برخی موارد چپ‌گرایان را شامل می‌شود، تا فعالان سیاسی و مدنی در داخل ایران و حتی گروهی از اصلاح‌طلبان که با رد صلاحیت‌های شورای نگهبان مخالف بوده‌اند، همگی انتخابات را تحریم کرده‌اند.[۴۹][۵۰] رضا پهلوی در نشست مجازی کارزار «نه به جمهوری اسلامی» که با حضور نمایندگانی از احزاب و گرایش‌های مختلف برگزار شد، اظهار داشت: «جمهوری اسلامی شرکت در انتخابات را پیام مشروعیت خود می‌داند و این مهم است که جهانیان بدانند مردم با تحریم انتخابات به نظام پشت کرده‌اند.»[۵۱]

۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰، جمعی از تشکل‌ها و کنشگران سیاسی ایران با انتشار فراخوانی خواستار تحریم «فعال» و «هدفمند» انتخابات در راستای «تغییر موازنه قوای اجتماعی به نفع تغییرات بزرگ و ساختاری» در سیاست ایران و «مشروعیت‌زدایی از نظام» در ریاست جمهوری ۱۴۰۰ شدند.[۵۲]

دوشنبه ۲۷ اردیبهشت، ۲۳۱ کنشگر مدنی و سیاسی از ۵۰ شهر و ۲۵ استان ایران نامه‌ای را منتشر کردند که در آن از مردم ایران خواسته‌است تا با «نمایشی خواندن انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ و تحریم آن از ادامه حکومت ضدمردمی جمهوری اسلامی جلوگیری کنند». آنان در تیتر نامه خود نوشته‌اند: «هم‌آوا برای بایکوت انتخابات خرداد ۱۴۰۰ و گذر خشونت‌پرهیز از جمهوری اسلامی به حکومت مردم، به‌وسیله مردم و برای مردم».[۵۳][۵۴][۵۵][۵۶]

خانواده‌های زندانیان، کشته‌شدگان و قربانیان پرواز[ویرایش]

پنج‌شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ خانواده‌های برخی زندانیان اعدام‌شده و کشته‌شدگان اعتراض‌های آبان ۹۸ و قربانیان پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین که توسط سپاه پاسداران سرنگون شد، بر تحریم انتخابات و نرفتن پای صندوق‌های رأی تأکید کردند و این تحریم را ناشی از نادیده‌گرفتن حق «اعتراض» و «دادخواهی» آن‌ها از سوی جمهوری اسلامی دانستند.[۵۷][۵۸]

کنشگران اصلاح‌طلب[ویرایش]

گروهی از فعالان ایرانی از جمله پروانه سلحشوری و ابوالفضل قدیانی در بیانیه‌ای تحت عنوان «نه ملی به استبداد، ارتجاع و نقض حاکمیت ملی» ، انتخابات ریاست جمهوری را «مهندسی شده» خوانده‌اند و نوشتند: «ما نیز همصدا با مردم به تنگ آمده از استبداد، ارتجاع، بی عدالتی، فساد و دروغ، نه بزرگ را فریاد می‌زنیم.»[۵۹] میرحسین موسوی از حصر خانگی انتخابات ۱۴۰۰ را 'تحقیرآمیز' خواند و تلویحاً تحریم کرد.[۶۰] فائزه هاشمی رفسنجانی نیز در این انتخابات شرکت نکرد.[۶۱]

محمود احمدی‌نژاد[ویرایش]

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین ایران که توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد، روز چهارشنبه پنجم خرداد اعلام کرد که در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت نمی‌کند و از هیچ نامزدی هم حمایت نخواهد کرد.[۶۲]

پس از انتخابات، حمیدرضا ترقی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، گفت که حدود دو میلیون و ۷۰۰ هزار رای از آرای باطله در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران به اسم محمود احمدی‌نژاد بوده‌است. این ادعا توسط روح‌الله جمعه‌ای مشاور وزیر کشور تکذیب شد.[۶۳][۶۴]

داوطلب‌ها[ویرایش]

در مدت ۵ روزهٔ ثبت‌نام از ۲۱ تا ۲۵ اردیبهشت، ۵۹۲ نفر با حضور در وزارت کشور داوطلب سیزدهمین دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری شدند که از این شمار ۴۰ نفر زن و ۵۵۲ نفر مرد بودند.[۶۵]

از ۵۹۲ نامزد ثبت‌نام‌شده، شمار ۴۶ نفر از افراد شناخته‌شده بودند که نام آن‌ها به تفکیک وضعیت و با ذکر آخرین و بالاترین منصب در قوهٔ مجریه (یا آخرین و بالاترین منصب در دیگر نهادها به همراه آخرین و بالاترین منصب در قوهٔ مجریه) به شرح زیر است:

پیش از انتخابات[ویرایش]

رد صلاحیت شدگان[ویرایش]

بیش از ۶۰۰ نامزد رد صلاحیت شدند از جمله:

تهدید فعالان رسانه‌ای[ویرایش]

بر پایه‌گزارش شماری از خبرنگاران ایرانی و فعالان مدنی، قوه قضاییه ایران دربارهٔ اظهارنظرهای انتخاباتی به آن‌ها هشدار داده‌است. همچنین پلیس امنیت، پلیس فتا و اطلاعات سپاه نهادهای دیگری هستند که گفته شده در این زمینه هشدار داده‌اند.[۱۲۷]

سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با شماری از فعالان رسانه‌ای تماس گرفته و از آن‌ها خواسته‌است که مطلبی در نقد سید ابراهیم رئیسی (که از اعضای «هیئت مرگ» در اعدام‌های ۱۳۶۷ بود) منتشر نکنند وگرنه برایشان مشکل‌ساز خواهد شد.[۱۲۸] تهدیدها از روز ۲۵ اردیبهشت همان روز ثبت‌نام رئیسی برای کاندیداتوری در انتخابات شروع شده‌است.[۱۲۹]

در روز جمعه ۷ خرداد ۱۴۰۰ حسین اشتری در جلسه ویژه مسئولان هیئت‌های مذهبی و مداحان، «هنجارشکنان انتخاباتی و کسانی که مردم را به عدم شرکت در انتخابات دعوت می‌کنند» را به برخورد پلیس و دستگاه قضائی تهدید کرد. روز چهارشنبه ۵ خرداد ۱۴۰۰ سخنگوی سپاه پاسداران، رمضان شریف، فعالان رسانه‌ها را هشدار داد و تهدید کرد که با گزارش مشکلات کشور «تیشه به ریشه نظام» نزنند.[۱۳۰]

اعلام فهرست تأیید صلاحیت‌شدگان از سوی خبرگزاری فارس[ویرایش]

خبرگزاری فارس سوم خردادماه با انتشار خبری، نام تأیید صلاحیت و ردصلاحیت‌شدگان انتخابات را منتشر کرد و گفت فهرست اسامی از سوی شورای نگهبان به وزارت کشور ارسال شده‌است.[۱۳۱][۱۳۲] روح‌الله جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور این خبر را رد کرد و گفت هیچ نامه‌ای از سوی شورای نگهبان مبنی بر اعلام اسامی نامزدها به وزارت کشور ارسال نشده و گمانه‌زنی رسانه‌ها تأیید نمی‌شود.[۱۳۳][۱۳۴][۱۳۵] عباسعلی کدخدایی صبح سه‌شنبه طی مصاحبه‌ای این گفته وزارت کشور را رد کرد و گفت دیروز اسامی به وزارت کشور ارسال شده‌است.[۱۳۶][۱۳۷][۱۳۸] دوباره جمعه‌ای دربارهٔ درز اطلاعات و منتشر شدن اسامی توسط خبرگزاری فارس گفت سخنگوی شورای نگهبان گفته اسامی روز سه‌شنبه به وزارت کشور ارسال می‌شود؛ به روشنی مشخص است نامه‌ای به وزارت کشور ارسال نشده بود که از وزارت کشور درز اطلاعاتی صورت گرفته باشد. همچنان نه شورای نگهبان و نه وزارت کشور مسئولیت درز اطلاعات زودهنگام منتشرشده از سوی خبرگزاری فارس را نپذیرفته‌اند.[۱۳۹][۱۴۰]

نامزدهای تأیید صلاحیت‌شده[ویرایش]

نام[۱۴۱] نگاره جناح سیاسی تشکل سیاسی حامیان سوابق وضعیت توضیح
سعید جلیلی
(کارزار)
 اصول‌گرایان مستقل – انصراف داد. به نفع سید ابراهیم رئیسی انصراف داد.
محسن رضایی
(کارزار)
 اصول‌گرایان انتخاب نشد شکست با کسب حدود ۳ میلیون رای
سید ابراهیم رئیسی
(کارزار)
 اصول‌گرایان روحانیت مبارز انتخاب شد پیروزی با کسب ۱۸ میلیون رای
علیرضا زاکانی
(کارزار)
 اصول‌گرایان رهپویان – انصراف داد به نفع سید ابراهیم رئیسی انصراف داد.
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
(کارزار)
 اصول‌گرایان قانون انتخاب نشد شکست با کسب بیش از ۱ میلیون رای
محسن مهرعلیزاده
(کارزار)
 اصلاح‌طلبان مدیران انصراف داد به نفع عبدالناصر همتی انصراف داد.
عبدالناصر همتی
(کارزار)
 اعتدال‌گرایان
اصلاح‌طلبان 		کارگزاران انتخاب نشد شکست با کسب حدود ۲/۵ میلیون رای

رقابت‌های انتخاباتی[ویرایش]

رقابت‌های انتخاباتی قانونی، همچون دوره‌های پیشتر رسماً از هنگام اعلام صلاحیت‌ها تا دو روز پیش از انتخابات بود. هرگونه تبلیغات در روز پیش از انتخابات ممنوع است.

سعید جلیلی[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: سعید جلیلی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

سعید جلیلی نامزد نزدیک به جبهه پایداری انقلاب اسلامی برای دومین بار وارد رقابت انتخاباتی ریاست جمهوری شد اما این حزب سیاسی ترجیح داد از او حمایت نکند و دست به حمایت از سید ابراهیم رئیسی بزند.[۱۴۵] او پیش از انتخابات آخرین نامزدی بود که انصراف خود را اعلام کرد و به نفع رئیسی از انتخابات کنار کشید.[۱۴۶]

محسن رضایی[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: محسن رضایی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

محسن رضایی یکی دیگر از نامزدان اصول‌گرا است. وی در دوره‌های نهم، دهم و یازدهم هم نیز کاندید بود که در هر سه دوره متوالی شکست خورده‌است. او نخست اعلام کرده بود که در صورت شرکت سید ابراهیم رئیسی در انتخابات، کناره‌گیری خواهد کرد اما پس از ثبت‌نام رئیسی، در انتخابات ثبت‌نام کرد و اعلام کرد که قصد کناره‌گیری ندارد.[۱۴۷]

سید ابراهیم رئیسی[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

سید ابراهیم رئیسی برای دومین دوره پیاپی ثبت‌نام کرد. رقابت و تبلیغات انتخاباتی وی پرحاشیه‌ترین نسبت به باقی نامزدان بود. وی در زمان ثبت‌نام و در طول انتخابات رئیس قوه قضائیه بوده‌است. از جنجال‌های وی بنرهای تبلیغاتی که در ساختمان‌های اداری مانند پست قرار می‌گرفت تا اشتباهات نوشتاری که وجود داشت، می‌توان اشاره کرد.[۱۴۸][۱۴۹]

تجمع بزرگ انتخاباتی در خوزستان علی‌رغم شیوع کرونا[ویرایش]

در شبانگاه ۲۰ خرداد ۱۴۰۰، تجمع انتخاباتی بزرگ رییسی در ورزشگاه تختی اهواز برگزار شد. ویدئویی از حضور فشرده مردم در ورزشگاه تختی اهواز برای سخنرانی رئیسی در فضای مجازی بازتاب گسترده داشت. با توجه به شیوع کرونا در ایران و به خصوص وضعیت کرونایی استان خوزستان، انتقادات فراوانی دربارهٔ این اجتماع صورت گرفت.[۱۵۰]رئیسی در پاسخ به این ادعا اعلام کرد که سفر به خوزستان براساس پروتکل‌های بهداشتی و مجوز ستاد ملی کرونا و ستاد کرونای استان بوده‌است. همچنین دانشگاه علوم پزشکی اهواز دستورالعملی نوشته بود که به آن هم عمل شد.[۱۵۱]

علیرضا زاکانی[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: علیرضا زاکانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

زاکانی برای سومین بار در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرد و برای اولین بار تأیید صلاحیت شد. اگرچه او نقش حمایتی خود برای سید ابراهیم رئیسی را رد کرد و گفت خودم می‌خواهم رئیس‌جمهور شوم، اما برخی رسانه‌ها و عبدالناصر همتی در مناظرات بر پوششی بودن وی تأکید داشتند.[۱۵۲] در پایان وی در ۲۶ خرداد ماه به نفع ابراهیم رئیسی کناره‌گیری کرد.[۱۵۳]

سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

قاضی‌زادٔه هاشمی که در زمان ثبت نام در انتخابات نائب رئیس اول مجلس بود، برای اولین بار وارد رقابت انتخابات ریاست جمهوری شد. او به دلیل همزمانی انتخابات هیئت‌رئیسهٔ مجلس با رقابت‌های انتخاباتی خرداد ۱۴۰۰ در آن شرکت نکرد.[۱۵۴]

محسن مهرعلیزاده[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: محسن مهرعلیزاده در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

مهرعلیزاده دومین نامزد اصلاح‌طلب این دوره است، وی در مناظرهٔ نخست خطاب به رئیسی با بیان «تنها شش کلاس سواد کلاسیک دارد» بسیار جنجالی شد.[۱۵۵] او در ۲۶ خرداد از شرکت در انتخابات انصراف داد.[۱۵۳]

عبدالناصر همتی[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: عبدالناصر همتی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی، برای این دوره از انتخابات تأیید صلاحیت شد. وی خود را اصلاح‌طلب می‌داند، اگرچه جبههٔ اصلاح‌طلب از وی به‌صورت رسمی حمایت نکرده‌است. وی نسبت بر عملکرد شورای نگهبان برای احراز صلاحیت‌ها اعتراض خود را بیان کرده‌است، وی بارها هم در مناظرات و هم در تبلیغات انتخاباتی خود را در برابر پنج رقیب می‌بیند، و رقیب اصلی او رئیسی است و دیگر نامزدها پوششی هستند.[۱۵۶]

روز انتخابات[ویرایش]

برگ رأی انتخابات سیزدهمین دورهٔ ریاست جمهوری ایران
برگ رأی انتخابات

انتخابات این دوره یک ساعت زودتر از زمان مرسوم یعنی ساعت ۷ صبح شروع و مهلت آن به علت وجود مراجعه کننده سه بار تا ساعت ۲ بامداد روز بعد تمدید شد. مقامات ایرانی میزان استقبال مردم از انتخابات را رضایتبخش اعلام کردند.[۱۵۷]

نیویورک تایمز از حضور مردم در انتخابات اخیر برغم مشکلات شدید اقتصادی و گلایه مندی‌ها اظهار تعجب کرده و نوشته جمهوری اسلامی باید با این همه فشار اقتصادی و تحریم و بحران بارها دچار فروپاشی می‌شد اما برخلاف همه چارچوب‌ها و اصول سیاسی و اجتماعی، جمهوری اسلامی قدرتمندتر شده‌است.[۱۵۸]

رأی‌دهندگان سرشناس[ویرایش]

سید علی خامنه‌ای همچون روال همیشگی در اولین ساعت رای‌گیری در حسینیه امام خمینی رای خود را به صندوق شماره ۱۱۰ ریخت.[۱۵۹]

محمود صادقی، نماینده پیشین مجلس در توییتی پروژه تحریم انتخابات را شکست خورده تلقی کرده و نوشته‌است: «طبق گزارشی که از بعضی از استان‌ها دارم، برخلاف آنچه تصور می‌شد، مشارکت پایین نیست و پروژه تحریم انتخابات شکست خورده‌است. در این میان باید بیشتر همت کنیم تا رأی نامزدی که نماد اعتراض به وضع موجود است، از رأی نامزدی که از بانیان وضع موجود است بالاتر باشد.»[۱۵۷]

مهدی کروبی ملقب به «شیخ اصلاحات» که هم‌چنان در حبس خانگی است، از عبدالناصر همتی حمایت کرده، در خانه‌اش رای داد.[۱۵۷]

محمد خاتمی در حالی که چند نفر او را مشایعت می‌کردند، در حسینیه جماران رای داد.[۱۶۰] او به روشنی در انتخابات ریاست جمهوری از کسی حمایت نکرد اما با اعضای لیست «جمهور» شورای شهر که همزمان با انتخابات ریاست جمهوری برگزار می‌شد، دیدار کرد.

سید حسن خمینی ظهر روز رأی‌گیری با حضور در حسینیه جماران رأی خود را به صندوق انداخت.[۱۶۱]

نتایج[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: آمار انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)
و • ب نتیجهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)
نامزد گرایش تشکل سیاسی حامیان رأی ٪
سید ابراهیم رئیسی اصولگرا روحانیت مبارز شانا، شورای وحدت، پایداری، جامعتین ۱۸٬۰۲۱٬۹۴۵ ۶۲٫۹۰٪
محسن رضایی اصولگرا ایستادگی - ۳٬۴۴۰٬۸۳۵ ۱۲٫۰۱٪
عبدالناصر همتی اصلاحطلب کارگزاران ائتلاف جمهور ۲٬۴۴۳٬۳۸۷ ۸٫۵۳٪
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی اصولگرا قانون - ۱٬۰۰۳٬۶۵۰ ۳٫۵۰٪
رأی‌های سفید و باطله ۳٬۷۴۰٬۶۸۸ ۱۳٫۰۶٪
مجموع رأی‌های گرفته ۲۸٬۶۵۰٬۵۰۵
تعرفه‌های اضافی درون صندوق ۱۰۰٬۲۳۱
تعرفه‌های خارج‌شده از شعبه ۲۳۸٬۷۹۳
مجموع کل تعرفه‌ها ۲۸٬۹۸۹٬۵۲۹ ۱۰۱٫۱۸٪
رأی‌های داخلی
رأی‌های خارجی
واجدان شرایط رأی‌دهی/درصد مشارکت داخلی ۵۹٬۳۱۰٬۳۰۷ ~۴۸٪
رأی‌ندادگان داخلی/درصد عدم مشارکت داخلی ~۲۹٫۵ میلیون ‍~۵۲٪
واجدان شرایط رأی‌دهی/درصد مشارکت خارجی ~ ۲٫۵ میلیون
منبع: نتیجهٔ انتخابات[۱۶۲]، نتیجهٔ تکمیلی انتخابات[۱۶۳]
نمودار میله‌ای
رئیسی
 
 ۶۲٫۹۰٪
رضایی
 
 ۱۲٫۰۱٪
همتی
 
 ۸٫۵۳٪
قاضی‌زاده
 
 ۳٫۵۰٪
باطله
 
 ۱۳٫۰۶٪
  • نمودار دایره‌ای از نتیجهٔ انتخابات
    نمودار دایره‌ای از نتیجهٔ انتخابات

در ۲۹ خرداد ۱۴۰۰، محسن رضایی و عبدالناصر همتی و سید امیر حسین قاضی زاده هاشمی رقبای سید ابراهیم رئیسی پیروزی او را در انتخابات تبریک گفتند.[۱۶۴]

به تفکیک استان[ویرایش]

در جدول زیر نتایج انتخابات به تفکیک استان ارائه شده‌است.[۱۶۵][۱۶۶]

استان رأی‌مندان مشارکت[الف][۱۶۷] آرای صحیح ماخوذه آرای نامزدها
سید ابراهیم رئیسی محسن رضایی عبدالناصر همتی امیرحسین قاضی‌زاده
آذربایجان شرقی ۳٬۰۰۰٬۰۴۳ ۴۴٫۲۵٪ ۱٬۱۳۲٬۴۸۱ ۶۶/۷۰٪ ۷۵۵٬۳۵۸ ۱۳/۵۴٪ ۱۵۳٬۳۵۹ ۱۵/۳۶٪ ۱۷۴٬۰۰۴ ۴/۳۹٪ ۴۹٬۷۶۰
آذربایجان غربی ۲٬۴۲۷٬۷۷۲ ۴۶٫۷۸٪ ۹۲۵٬۶۵۶ ۶۲/۵۸٪ ۵۷۹٬۲۳۱ ۱۳/۲۹٪ ۱۲۲٬۹۹۰ ۲۰/۳۲٪ ۱۸۸٬۱۲۰ ۳/۸۲٪ ۳۵٬۳۱۵
اردبیل ۱٬۰۰۱٬۰۴۷ ۵۴٫۹۳٪ ۴۷۱٬۰۱۰ ۶۵/۴۰٪ ۳۰۸٬۰۳۴ ۱۱/۵۲٪ ۵۴٬۲۷۷ ۱۸/۷۵٪ ۸۸٬۳۳۶ ۴/۳۲٪ ۲۰٬۳۶۳
اصفهان ۳٬۶۳۴٬۱۱۴ ۴۳٫۸۱٪ ۱٬۴۱۲٬۰۰۶ ۷۷/۱۰٪ ۱٬۰۸۸٬۷۲۴ ۱۱/۴۴٪ ۱۶۱٬۵۳۳ ۶/۹۸٪ ۹۸٬۵۵۹ ۴/۴۸٪ ۶۳٬۱۹۰
البرز ۱٬۷۸۰٬۰۰۰ ۴۱٫۳۵٪ ۶۳۶٬۹۹۳ ۷۳/۰۹٪ ۴۶۵٬۵۹۹ ۱۱/۹۴٪ ۷۶٬۰۵۴ ۹/۲۲٪ ۵۸٬۷۳۹ ۵/۷۵٪ ۳۶٬۶۰۱
ایلام ۴۵۹٬۵۷۳ ۶۳٫۱۱٪ ۲۷۷٬۳۳۹ ۶۸/۸۹٪ ۱۵۶٬۶۲۵ ۱۷/۸۶٪ ۴۰٬۶۰۰ ۹/۹۲٪ ۲۲٬۵۴۴ ۳/۳۳٪ ۷٬۵۶۰
بوشهر ۷۹۷٬۹۵۱ ۵۸٫۷۳٪ ۳۹۶٬۰۰۷ ۷۸/۴۰٪ ۳۱۰٬۴۵۹ ۱۰/۸۸٪ ۴۳٬۰۶۹ ۸/۰۸٪ ۳۲٬۰۰۸ ۲/۶۴٪ ۱۰٬۴۷۱
تهران ۹٬۸۱۵٬۰۰۰ ۳۴٫۳۹٪ ۳٬۰۴۷٬۷۳۹ ۷۰/۸۶٪ ۲٬۱۵۹٬۵۰۴ ۱۰/۳۳٪ ۳۱۴٬۷۷۲ ۱۲/۹۷٪ ۳۹۵٬۲۱۱ ۵/۸۵٪ ۱۷۸٬۲۵۲
چهارمحال و بختیاری ۷۴۱٬۳۲۲ ۵۴٫۳۸٪ ۳۶۴٬۵۴۱ ۵۱/۵۴٪ ۱۸۷٬۸۸۷ ۴۲/۵۷٪ ۱۵۵٬۱۸۷ ۳/۸۶٪ ۱۴٬۰۶۹ ۲/۰۳٪ ۷٬۳۹۸
خراسان جنوبی ۵۶۹٬۶۲۷ ۷۴٫۳۸٪ ۳۹۶٬۳۸۵ ۸۶/۶۷٪ ۳۴۳٬۵۵۶ ۴/۳۵٪ ۱۷٬۲۶۰ ۵/۸۶٪ ۲۳٬۲۲۰ ۳/۱۲٪ ۱۲٬۳۴۹
خراسان رضوی ۴٬۶۱۶٬۰۰۰ ۵۵٫۰۹٪ ۲٬۲۹۱٬۷۷۵ ۸۳/۱۷٪ ۱٬۹۰۶٬۰۸۴ ۶/۰۵٪ ۱۳۸٬۵۹۷ ۶/۰۷٪ ۱۳۹٬۰۷۹ ۴/۷۱٪ ۱۰۸٬۰۱۵
خراسان شمالی ۶۷۲٬۰۰۰ ۶۳٫۹۷٪ ۳۷۸٬۲۶۴ ۷۴/۴۸٪ ۲۸۱٬۷۳۲ ۱۰/۸۱٪ ۴۰٬۸۷۶ ۹/۹۱٪ ۳۷٬۴۹۶ ۶/۴۵٪ ۱۸٬۱۶۰
خوزستان ۳٬۶۳۵٬۶۳۵ ۴۹٫۹۸٪ ۱٬۵۸۵٬۱۹۰ ۵۵/۲۱٪ ۸۷۵٬۲۳۰ ۳۸/۴۹٪ ۶۱۰٬۱۴۳ ۴/۱۸٪ ۶۶٬۲۹۲ ۲/۱۱٪ ۳۳٬۵۲۵
زنجان ۸۲۰٬۰۰۰ ۵۳٫۶۵٪ ۳۸۱٬۰۷۰ ۷۳/۳۶٪ ۲۷۹٬۵۷۲ ۱۱/۹۹٪ ۴۵٬۶۸۱ ۱۰/۰۷٪ ۳۸٬۳۶۴ ۴/۵۸٪ ۱۷٬۴۵۳
سمنان ۵۱۹٬۵۴۰ ۵۴٫۲۴٪ ۲۴۷٬۱۳۴ ۸۲/۵۴٪ ۲۰۳٬۹۹۴ ۶/۱۸٪ ۱۵٬۲۸۰ ۶/۶۶٪ ۱۶٬۴۶۶ ۴/۶۱٪ ۱۱٬۳۹۴
سیستان و بلوچستان ۱٬۶۸۰٬۵۰۷ ۶۲٫۷۵٪ ۸۹۱٬۷۳۵ ۶۰/۶۹٪ ۵۴۱٬۲۱۲ ۲۴/۵۵٪ ۲۱۸٬۹۱۲ ۱۲/۳۳٪ ۱۰۹٬۹۰۸ ۲/۴۳٪ ۲۱٬۷۰۳
فارس ۳٬۵۸۴٬۰۰۰ ۴۸٫۷۳٪ ۱٬۵۰۱٬۷۲۰ ۸۰/۴۴٪ ۱٬۲۰۷٬۹۳۰ ۹/۴۸٪ ۱۴۲٬۳۳۵ ۷/۲۰٪ ۱۰۸٬۰۹۹ ۲/۸۹٪ ۴۳٬۳۳۶
قزوین ۹۴۵٬۰۰۳ ۵۲٫۳۰٪ ۴۱۵٬۶۶۲ ۷۶/۰۰٪ ۳۱۵٬۸۸۳ ۱۰/۴۹٪ ۴۳٬۶۰۱ ۹/۰۰٪ ۳۷٬۴۲۱ ۴/۵۱٪ ۱۸٬۷۵۸
قم ۸۴۶٬۰۴۳ ۵۳٫۱۷٪ ۴۰۹٬۹۶۵ ۸۴/۴۰٪ ۳۴۶٬۰۱۰ ۵/۸۴٪ ۲۳٬۹۳۱ ۵/۴۶٪ ۲۲٬۹۳۵ ۴/۳۰٪ ۱۷٬۶۲۹
کردستان ۱٬۲۱۹٬۱۲۶ ۳۷٫۳۷٪ ۳۳۳٬۷۳۴ ۵۵/۶۸٪ ۱۸۵٬۸۲۴ ۲۰/۰۴٪ ۶۶٬۸۹۵ ۱۹/۸۵٪ ۶۶٬۲۴۰ ۴/۴۳٪ ۱۴٬۷۷۵
کرمان ۲٬۱۹۷٬۵۷۲ ۶۰٫۵۸٪ ۱٬۱۹۶٬۹۳۹ ۸۴/۳۰٪ ۱٬۰۰۹٬۰۲۱ ۶/۰۱٪ ۷۱٬۸۸۶ ۷/۱۶٪ ۸۵٬۷۲۸ ۲/۵۳٪ ۳۰٬۳۰۴
کرمانشاه ۱٬۵۷۷٬۰۰۰ ۴۶٫۰۴٪ ۵۷۷٬۵۲۷ ۶۶/۸۹٪ ۳۸۶٬۲۷۹ ۱۷/۱۳٪ ۹۸٬۹۱۰ ۱۲/۰۱٪ ۶۹٬۳۳۹ ۳/۹۸٪ ۲۲٬۹۹۹
کهگیلویه و بویراحمد ۵۵۰٬۶۴۲ ۶۲٫۵۹٪ ۳۱۴٬۲۵۴ ۴۸/۰۸٪ ۱۵۱٬۰۸۷ ۴۷/۲۳٪ ۱۴۸٬۴۳۴ ۳/۹۵٪ ۱۲٬۴۲۱ ۰/۷۴٪ ۲٬۳۱۲
گلستان ۱٬۳۵۴٬۰۰۰ ۶۱٫۰۰٪ ۷۱۰٬۸۱۶ ۶۵/۰۶٪ ۴۶۲٬۴۷۸ ۱۱/۸۶٪ ۸۴٬۳۳۷ ۱۹/۵۵٪ ۱۳۸٬۹۷۲ ۳/۵۲٪ ۲۵٬۰۲۹
گیلان ۱٬۸۸۹٬۵۳۴ ۵۷٫۳۵٪ ۸۸۵٬۷۶۵ ۶۹/۴۶٪ ۶۱۵٬۲۰۸ ۱۱/۵۱٪ ۱۰۱٬۹۳۴ ۱۳/۸۹٪ ۱۲۳٬۰۵۴ ۵/۱۴٪ ۴۵٬۵۵۴
لرستان ۱٬۵۰۱٬۹۶۴ ۴۸٫۱۶٪ ۶۳۵٬۵۵۱ ۶۵/۶۱٪ ۴۱۶٬۳۳۷ ۲۵/۲۲٪ ۱۶۰٬۲۶۵ ۷/۲۳٪ ۴۵٬۹۷۱ ۲/۰۴٪ ۱۲٬۹۷۸
مازندران ۲٬۴۷۴٬۲۰۵ ۶۰٫۷۵٪ ۱٬۱۸۳٬۰۶۸ ۷۵/۳۳٪ ۸۹۱٬۲۲۵ ۸/۷۶٪ ۱۰۳٬۵۸۰ ۱۱/۱۷٪ ۱۳۲٬۱۸۰ ۴/۷۴٪ ۵۶٬۰۸۳
مرکزی ۱٬۰۹۸٬۳۶۶ ۴۸٫۹۴٪ ۴۶۳٬۲۹۹ ۷۹/۱۹٪ ۳۶۶٬۸۹۹ ۹/۴۰٪ ۴۳٬۵۴۲ ۶/۷۰٪ ۳۱٬۰۳۵ ۴/۷۱٪ ۲۱٬۸۲۳
هرمزگان ۱٬۱۸۹٬۰۰۰ ۵۸٫۷۰٪ ۶۰۱٬۳۰۲ ۷۶/۵۴٪ ۴۶۰٬۲۲۹ ۱۰/۷۵٪ ۶۴٬۶۳۷ ۹/۱۵٪ ۵۵٬۰۳۷ ۳/۵۶٪ ۲۱٬۳۹۹
همدان ۱٬۴۲۵٬۹۷۰ ۴۶٫۴۸٪ ۵۷۷٬۸۳۰ ۷۶/۳۲٪ ۴۴۰٬۹۸۶ ۹/۲۲٪ ۵۳٬۲۶۳ ۱۰/۹۰٪ ۶۲٬۹۶۷ ۳/۵۷٪ ۲۰٬۶۱۴
یزد ۷۳۳٬۷۲۱ ۵۸٫۴۵٪ ۳۸۱٬۶۱۰ ۸۰/۲۳٪ ۳۰۶٬۱۷۱ ۶/۰۲٪ ۲۲٬۹۵۹ ۹/۱۴٪ ۳۴٬۸۸۷ ۴/۶۱٪ ۱۷٬۵۹۳

در خارج از کشور[ویرایش]

ممانعت کانادا از برگزاری انتخابات[ویرایش]

براساس برآوردهای غیررسمی حدود سه و نیم میلیون نفر واجد شرایط برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری در خارج از کشور وجود داشت. سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ۱۳۳ نمایندگی ایران در خارج از کشور با ۲۳۴ شعبه اخذ رای برگزار شد.

خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران روز ۲۵ خرداد در نشست خبری خود اعلام کرد در سه کشور کانادا، سنگاپور و یمن امکان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران فراهم نشده‌است.[۱۶۸] در ادامه سخنگوی ستاد انتخابات ایران اعلام کرد که با هماهنگی دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران در واشینگتن، در یکی از شهرهای مرزی آمریکا نزدیک به مرز کانادا امکان رای‌گیری از ایرانیان مقیم کانادا فراهم خواهد شد.[۱۶۹]

ستاد حقوق بشر ایران توییتر
@humanrights_ir

امروز ایرانیان مقیم انگلیس، استرالیا و نیوزیلند که برای حق تعیین سرنوشت خویش به محل برگزاری انتخابات رفتند، به رغم حضور پلیس مورد آزار و ضرب و شتم قرار گرفتند. این کشورها و کانادا که نیم میلیون ایرانی را از انتخابات محروم کرد، همگی از دفتر «سلطنتی» خط می‌گیرند.
#نقض_سیستماتیک

۱۸ ژوئن ۲۰۲۱[۱۷۰][۱۷۱][۱۷۲][۱۷۳]

اعتراض مخالفان جمهوری اسلامی[ویرایش]

شماری از ایرانیان در برخی کشورها از جمله، بریتانیا، استرالیا، نیوزیلند، فرانسه، ترکیه و آلمان در روز رأی‌گیری با حضور مقابل شعبه‌های رأی‌گیری، به افرادی که برای رای دادن به داخل ساختمان اخذ رای می‌رفتند اعتراض کردند و خواستار تحریم انتخابات شدند.[۱۷۴][۱۷۵]

در روز رأی‌گیری تصاویری در رسانه‌های اجتماعی بازنشر داده شد که نشان می‌دهد مخالفان جمهوری اسلامی یک زن ایرانی که قصد شرکت در انتخابات داشته را در شهر بیرمنگام، مورد ضرب و شتم قرار داده‌اند.[۱۷۶]

بیانیه عفو بین‌الملل[ویرایش]

روز شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای در واکنش به رئیس‌جمهور شدن ابراهیم رئیسی اعلام کرد، ابراهیم رئیسی باید «به خاطر جرائم بین‌المللی» تحت تعقیب کیفری قرار گیرد.[۱۷۷][۱۷۸]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پی‌نوشت[ویرایش]

  1. ↑ بر پایهٔ تعرفهٔ مصرفی (شامل: رأی‌های گرفته + تعرفه‌های اضافی درون صندوق + تعرفه‌های خارج‌شده از شعبه)

منابع[ویرایش]

  1. ↑ «انتخابات ریاست جمهوری، ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ برگزار می‌شود». انتخاب. ۳ شهریور ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  2. ↑ "Iran Official Poll Shows Lower Turnout After Elimination Of Key Candidates". Iran International (به انگلیسی). 2021-05-28. Retrieved 2021-06-08.
  3. ↑ «آمارهای ۱۳ دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۹.
  4. ↑ ایران، عصر (۳۰ خرداد ۱۴۰۰). «اندر حکایت ۱۳ درصد آرای باطله». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۰.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «اصلاح‌طلبان درانتخابات ۱۴۰۰؛ محمد خاتمی هم ناامید از 'تکرار' ؟». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۷.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «انتخابات و «دولت بی‌مصرف» حسن روحانی». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۸.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «صادقی: اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ شاید از علی لاریجانی حمایت کنند». رادیو فردا. ۲۴ مهر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ شهریور ۱۳۹۹.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «زنگ خطر برای ۱۴۰۰/ نتایج غیرمنتظره از آمار مشارکت در انتخابات». ۱۲ اسفند ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ شهریور ۱۳۹۹.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «اعتراض‌ها در ایران؛ 'پایان اخلاقی اصلاح‌طلبان'». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۴ نوامبر ۲۰۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ فتح‌الله‌نژاد، علی. «"اعتراض مردم ایران ادامه دارد و باید به گوش مردم دنیا برسد" | DW | 29.11.2019». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۵.
  11. ↑ یوسفی اشکوری، حسن (۷ ژوئیه ۲۰۱۸). «شخص رهبر و مقام رهبری؛ علت ناکارآمدی و دلیل ناکامی». دویچه وله فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۰.
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «اصلاح‌طلبان از نظر خودشان هم تمام شده‌اند». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۳-۰۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸.
  13. ↑ «چند درصد قدرت کشور در اختیار رئیس‌جمهور است؟ / پاسخ یک نماینده پیشین مجلس». پایگاه خبری جماران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۴.
  14. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰ - هشدار مقامات ارشد جمهوری اسلامی نسبت به پیامدهای ردصلاحیت‌ها و کاهش مشارکت مردم | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۹.
  15. ↑ اصل ۱۱۵ قانون‌اساسی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۸)
  16. ↑ بند ۹ اصل ۱۱۰ قانون‌اساسی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۸)
  17. ↑ «ابلاغ سیاست‌های کلی «انتخابات»: بخش ۱۰ جزء ۵». دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۴ مهر ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۲۱.
  18. ↑ «متن کامل مصوبه شورای نگهبان دربارهٔ شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری». خبرگزاری اختبار. ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  19. ↑ «رئیس‌جمهور مصوبه انتخاباتی شورای نگهبان را رد کرد / دستور روحانی به وزارت کشور: در ثبت نام از کاندیداها، قوانین موجود ملاک عمل باشد». خبرگزاری انتخاب. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  20. ↑ «کدخدایی: مدارک ناقص را از داوطلبان تحویل نمی‌گیریم». خبرگزاری تسنیم. ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  21. ↑ «اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری انتخاب شدند». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۲-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۰.
  22. ↑ Karimov, F (8 May 2013). "First female candidate registered for Iranian presidential elections". Trend. Archived from the original on 7 June 2013. Retrieved 18 June 2013.
  23. ↑ "Iran's ban on female presidential candidates contradicts Constitution". Amnesty International. 17 مه 2013. Archived from the original on 8 June 2013. Retrieved 18 June 2013.
  24. ↑ «قانون اصلاح بند(۲) ماده(۲۷) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و بند(۲) ماده(۳۶) قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران». سامانهٔ قوانین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  25. ↑ 1327 (۲۰۲۱-۰۲-۰۹). «زمان نام‌نویسی داوطلبان انتخابات ۱۴۰۰ مشخص شد». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۷.
  26. ↑ «زمان بررسی صلاحیت کاندیداها 5 روز تمدید شد- اخبار سیاست ایران - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  27. ↑ «مروری گذرا به نظام انتخاباتی ایران». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  28. ↑ «گشایش در حصر؛ مهدی کروبی «خواستار حضور پرشور» در انتخابات ۱۴۰۰ شد». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۲.
  29. ↑ «نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰». رادیو زمانه. ۲۰۲۰-۰۸-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۲.
  30. ↑ «مطهری: در ۱۴۰۰ یکی از خودشان را سر کار می‌آورند». رادیو زمانه. ۲۸ آگوست ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ آگوست ۲۰۲۰.
  31. ↑ «اگر اوضاع بهتر نشود، در انتخابات ۱۴۰۰ شاهد پایین‌ترین میزان رأی ممکن خواهیم بود». اعتماد آنلاین. ۲۷ مرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ شهریور ۱۳۹۹.
  32. ↑ «غفوری‌فرد: احتمال ریزش شرکت‌کنندگان در انتخابات سال ۱۴۰۰ وجود دارد». رادیو زمانه. ۱۷ اکتبر ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۰.
  33. ↑ «سخنرانی تلویزیونی رهبر انقلاب در آستانه برگزاری انتخابات». دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۶ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰.
  34. ↑ «روحانی: اگر مشارکت در انتخابات حداکثری نباشد ضربه بسیار بزرگی خواهد بود». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۱.
  35. ↑ «رئیس‌جمهور ایران دربارهٔ بی‌اعتبار شدن مفهوم انتخابات و همه‌پرسی در کشور هشدار داد». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۱.
  36. ↑ «خبرگزاری فارس - روحانی: عدم مشارکت حداکثری در انتخابات ضربه بزرگ به راه و روش ۱۲ فروردین ۵۸ است». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۱-۰۳-۳۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۱.
  37. ↑ «روحانی: اگر روزی انتخابات از نظر مردم بیفتد، به معنای پایان انقلاب است». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۳-۳۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۱.
  38. ↑ «روحانی: همه مردم باید احساس کنند نماینده ای در انتخابات ۱۴۰۰ دارند». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۳-۳۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۱.
  39. ↑ «نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰». رادیو زمانه. ۴ شهریور ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۳ شهریور ۱۳۹۹.
  40. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ کدخدایی می‌گوید انتخابات با مشارکت پایین هم مشروعیت خواهد داشت». BBC News فارسی. ۲۰۲۱-۰۵-۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۶.
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ «اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰؛ محمد خاتمی هم ناامید از 'تکرار'؟». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۲.
  42. ↑ «اعتراض‌ها در ایران؛ 'پایان اخلاقی اصلاح‌طلبان'». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۲.
  43. ↑ "Iran presidential election: Reformists face an uphill battle". Middle East Eye (به انگلیسی). Archived from the original on 20 October 2020. Retrieved 2020-10-22.
  44. ↑ «انتخابات و «دولت بی‌مصرف» حسن روحانی». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۸.
  45. ↑ «مجید محمدی | دهه‌ای که از دست رفت؛ خوشحالیم که ونزوئلا نشده‌ایم». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۳-۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۸.
  46. ↑ «سالی که گذشت، سال بد بود». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۴.
  47. ↑ «چرا روحانی بدترین رئیس‌جمهور تاریخ جمهوری اسلامی است؟». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۵.
  48. ↑ محقق داماد, سیدمصطفی; درویش زاده, محمد (2021-03-21). "حقوق را جدی بگیریم (جای خالی قانون «مدیریت تعارض منافع» در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم)". فصلنامه علمی تخصصی دانشنامه‌های حقوقی. 4 (10): 130–158. doi:10.22034/law.2021.532467.1085. ISSN 2717-2074.
  49. ↑ سالاری، مسعود (۲۰۲۱-۰۶-۰۳). «صداهای تازه تحریم انتخابات در ایران؛ واکنش جمهوری اسلامی به فراخوان‌ها چیست؟». euronews. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  50. ↑ «چه گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی انتخابات را تحریم کردند». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  51. ↑ «تاکید مخالفان جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران بر تحریم انتخابات». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۶-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  52. ↑ «کارزار «رای نمی‌دهم» با هدف تحریم «فعال و گسترده» انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ایران راه‌اندازی شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  53. ↑ «۲۳۱ فعال مدنی و سیاسی از مردم خواستند در تحریم انتخابات ریاست‌جمهوری «هم‌آوا» شوند». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  54. ↑ «ده‌ها فعال سیاسی از ۵۰ شهر ایران خواستار تحریم انتخابات شدند؛ کوروش زعیم: نفعی برای مردم در رای‌دادن نیست | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  55. ↑ «فراخوان ۲۳۱ کنشگر ایرانی برای «تحریم انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰» و «برکناری علی خامنه‌ای»». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۱-۰۵-۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  56. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «کارزار "رأی بی رأی" و فراخوان کنشگران مدنی برای تحریم انتخابات | DW | 18.05.2021». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  57. ↑ «دفاع خانواده زندانیان اعدام‌شده و کشته‌شدگان آبان ۹۸ از تحریم انتخابات». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۱.
  58. ↑ «تحریم انتخابات از سوی خانواده‌های دادخواه جان‌باختگان و اعدام‌شدگان چهار دهه گذشته در ایران | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۲.
  59. ↑ «بیانیه گروهی از فعالان ایرانی علیه انتخابات 'مهندسی شده'». BBC News فارسی. ۲۰۲۱-۰۶-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۶.
  60. ↑ «میرحسین موسوی از حصر خانگی انتخابات ۱۴۰۰ را 'تحقیرآمیز' خواند و تحریم کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۷ تیر ۱۴۰۰.
  61. ↑ «فائزه هاشمی: در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ رای نمی‌دهم‎». رادیو فردا. ۲۵ فروردین ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۷ تیر ۱۴۰۰.
  62. ↑ «محمود احمدی‌نژاد انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ را تحریم کرد». رادیو فردا. ۵ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۸ خرداد ۱۴۰۰.
  63. ↑ «ترقی: ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار رای از آرای باطله به اسم احمدی‌نژاد بود». رادیو فردا. ۸ تیر ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۰.
  64. ↑ «واکنش وزارت کشور به ادعای عضو موتلفه دربارهٔ آراء محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۴۰۰». آفتاب. ۸ تیر ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۰.
  65. ↑ «۵۹۲ نفر داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شدند». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  66. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰ – ثبت نام داوطلبان نامزدی ریاست جمهوری آغاز شد؛ نظامیان، چهره‌های شاخص روز نخست». صدای آمریکا فارسی.
  67. ↑ «سردار سعید محمد در انتخابات ۱۴۰۰ ثبت نام کرد». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  68. ↑ «استاندار دولت خاتمی و روحانی نامزد ریاست جمهوری شد». جماران. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  69. ↑ «عکس/ حسین دهقان و همسرش در ستاد انتخابات». مشرق نیوز. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  70. ↑ حسینی، سید مهدی (۲۰۲۱-۰۵-۲۵). ««حسین دهقان» به نفع آیت‌الله رئیسی انصراف داد». خبرگزاری مهر.‏
  71. ↑ «صادق خلیلیان در انتخابات ۱۴۰۰ ثبت‌نام کرد». تسنیم. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  72. ↑ «ثبت‌نام احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۴۰۰؛ تنش و درگیری هنگام ورود به وزارت کشور». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  73. ↑ رستم قاسمی ثبت نام کرد ایسنا
  74. ↑ «رستم قاسمی هم انصراف داد». پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. ۲۰۲۱-۰۵-۲۴.‏
  75. ↑ محمد عباسی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد ایسنا
  76. ↑ قاضی‌زاده هاشمی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد ایسنا
  77. ↑ حسن سبحانی داوطلب انتخابات شد ایسنا
  78. ↑ «رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در عرصه انتخابات حضور یافت». ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  79. ↑ «قدیری ابیانه برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». برنا. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  80. ↑ «قدرتعلی حشمتیان برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». برنا. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  81. ↑ «محمود صادقی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ ثبت‌نام کرد». انتخاب. ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  82. ↑ «علی مطهری در انتخابات ثبت نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۳.
  83. ↑ ««محسن مهرعلیزاده» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد». خبرگزاری مهر.
  84. ↑ «یارانه سوخت به مردم خواهم داد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۳.
  85. ↑ «شعار دولت من «با مردم و برای مردم» است». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۴.
  86. ↑ «سردار افشار از داوطلبی انتخابات ریاست جمهوری انصراف داد». ایرنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۴.‏
  87. ↑ «ثبت نام فریدون عباسی در انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۴.
  88. ↑ «مصطفی تاجزاده در انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد». ایلنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۴.
  89. ↑ «نماینده اسبق مجلس کاندیدای ریاست جمهوری شد».
  90. ↑ «ثبت نام محسن هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  91. ↑ «آخرین روز ثبت نام داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  92. ↑ «امروز کشور با قرض از مردم و سیستم بانکی اداره می‌شود». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  93. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| لاریجانی، محسن هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  94. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| لاریجانی، محسن هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  95. ↑ «فیروزآبادی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  96. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| رئیسی، لاریجانی، زاکانی، هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  97. ↑ ««علیرضا زاکانی» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  98. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| رئیسی، لاریجانی، زاکانی، هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  99. ↑ «سید عباس نبوی در انتخابات ریاست جمهوری 1400 ثبت نام کرد». خبرگزاری برنا.
  100. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| رئیسی، لاریجانی، زاکانی، هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  101. ↑ «مسعود زریبافان داوطلب کاندیداتوری انتخابات شد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  102. ↑ «ثبت نام جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  103. ↑ «خوش‌چهره در انتخابات ۱۴۰۰ ثبت‌نام کرد». خبر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  104. ↑ «رهامی داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  105. ↑ «محمد شریعتمداری در انتخابات ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  106. ↑ «عبدالناصر همتی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  107. ↑ «زهرا شجاعی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  108. ↑ ««محسن رضایی» ثبت نام کرد/ «جهانگیری» هم آمد/ رئیسی ثبت‌نام کرد/ «علی لاریجانی» آمد/ «محسن هاشمی، آخوندی، ضرغامی و شریعتمداری» ثبت‌نام کردند/ سعید جلیلی هم آمد». تابناک. ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  109. ↑ ««رسول منتجب نیا» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد». خبرگزاری. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  110. ↑ «سعید جلیلی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». صدا و سیما. ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  111. ↑ ««محمدجواد حق‌شناس» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  112. ↑ "Abbasi:I am a presidential candidate and I am independent". Khabarfoori. Archived from the original on 27 May 2021. Retrieved 16 February 2021.
  113. ↑ "محمود احمدی‌نژاد رسماً کاندیدای ریاست جمهوری شد /خادم ملت ایرانم /شناسنامه اصل اصل است". خبرآنلاین. 12 May 2021. Retrieved 12 May 2021.
  114. ↑ "گزارش| اعلام آمادگی عجیب آخوندی برای ۱۴۰۰؛ لودریسم هم به انتخابات آمد!". Archived from the original on 24 October 2020. Retrieved 27 November 2020.
  115. ↑ "Hardliners, IRGC Chop Candidates In Iran's Upcoming Local Elections" (30 April 2021). ایران اینترنشنال. Retrieved 20 June 2021.
  116. ↑ "کنایه محسن هاشمی به شورای نگهبان بعد از ردصلاحیت شدن". روزنامه دنیای اقتصاد. Retrieved 21 June 2021.
  117. ↑ "Potential Contenders in 2021 Presidential Election", Financial Tribune, 3 December 2018, archived from the original on 29 May 2019, retrieved 25 October 2019
  118. ↑ "Kvakebian became the exclusive candidate of the Democracy Party in the 2021 elections". 19 February 2021. Archived from the original on 1 March 2021. Retrieved 19 February 2021.
  119. ↑ "Why Larijani Can Be A Bipartisan Candidate For Presidency In 2021?", RFE/RL, 22 November 2018, archived from the original on 29 October 2019, retrieved 25 October 2019
  120. ↑ "رامین مهمان‌پرست برای انتخابات ریاست جمهوری رسماً اعلام کاندیداتوری کرد- اخبار مازندران - اخبار استانها تسنیم | Tasnim". خبرگزاری تسنیم | Tasnim. Archived from the original on 1 April 2021. Retrieved 9 April 2021.
  121. ↑ "سردار سعید محمد در انتخابات 1400 ثبت نام کرد". خبرآنلاین. 11 May 2021. Archived from the original on 12 May 2021. Retrieved 12 May 2021.
  122. ↑ "Ali Motahari officially became a candidate in the 2021 elections". 25 February 2021. Archived from the original on 11 May 2021. Retrieved 28 February 2021.
  123. ↑ "دلایل رد صلاحیتم را اعلام کنید/ از شورای نگهبان متشکرم". خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. 2021-05-31. Retrieved 2021-06-22.
  124. ↑ "بیانیه شریعتمداری پس از رد صلاحیت توسط شورای نگهبان". خبرآنلاین. 2021-05-26. Retrieved 2021-06-22.
  125. ↑ "واکنش تاجزاده به رد صلاحیتش /رسیدگی‌ها چنان ناموجه و امنیتی بوده که صدای اعتراض عضو ۲۰ ساله شورای نگهبان را درآورده است". خبرآنلاین. 25 May 2021.
  126. ↑ "ضرغامی ردصلاحیت شد". روزنامه دنیای اقتصاد. Retrieved 2021-06-22.
  127. ↑ «احضار و اخطار به خبرنگاران و فعالان ایرانی دربارهٔ اظهارنظرهای انتخاباتی». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰ مه ۲۰۲۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰ مه ۲۰۲۱.
  128. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ برخی نهادهای زیرنظر قوه قضائیه، خبرنگاران را برای انتقاد احتمالی از ابراهیم رئیسی، تهدید کرده‌اند». voanews. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱.
  129. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «تهدید و ارعاب فعالان رسانه برای جلوگیری از انتقاد از رئیسی | DW | 20.05.2021». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۱.
  130. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «فرمانده ناجا دعوت‌کنندگان به تحریم انتخابات را تهدید کرد | DW | 28.05.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۹.
  131. ↑ «اسامی نهایی کاندیداهای ریاست جمهوری | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  132. ↑ «دست رد شورا به بانیان وضع موجود | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  133. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ پایان بررسی صلاحیت نامزدها همزمان با اخبار غیررسمی دربارهٔ لیست نهایی». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  134. ↑ «رد خبر ارسال اسامی نامزدهای تأیید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان به وزارت کشور». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  135. ↑ «تا این لحظه نامه بررسی صلاحیت‌ها از شورای نگهبان به وزارت کشور ارسال نشده‌است». خبرگزاری ایلنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  136. ↑ «فهرست نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران، 'اعتراض' صادق لاریجانی به رد صلاحیتها». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  137. ↑ «کدخدایی: اسامی نامزدهای احراز صلاحیت شده دیشب به وزارت کشور ارسال شد». روزنامه دنیای اقتصاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  138. ↑ Entekhab.ir، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب | (۴ خرداد ۱۴۰۰). «کدخدایی: اسامی نامزدهای احراز صلاحیت‌شده دیشب به وزارت کشور ارسال شد / دیروز دربارهٔ برخی داوطلبان ابهاماتی داشتیم که با دعوت از این افراد توضیحات آن‌ها را شنیدیم». fa. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  139. ↑ Entekhab.ir، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب | (۴ خرداد ۱۴۰۰). «مشاور وزیر کشور: افشای اطلاعات مربوط به تأیید صلاحیت‌شدگان از طرف وزرات کشور نبوده / دیشب نامه ای ارسال نشده بود که درز اطلاعاتی صورت گرفته باشد». fa. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  140. ↑ «اسامی نهایی کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام شد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  141. ↑ «انتشار اسامی نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  142. ↑ ««محسن مهرعلی‌زاده» نامزد ریاست جمهوریِ حزب راه ملت». تسنیم. ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۲۱برخی رسانه‌ها به اشتباه به جای حزب راه ملت، حزب ارادهٔ ملت را حامی مهرعلیزاده معرفی کرده‌اند.
  143. ↑ حمایت اصلاح‌طلبان از مهرعلیزاده در انتخابات ۱۴۰۰
  144. ↑ «بیانیه «ائتلاف جمهور» در حمایت از نامزدی همتی». همشهری آنلاین. ۲۶ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۶ خرداد ۱۴۰۰.
  145. ↑ جبهه پایداری از رئیسی به عنوان «نامزد اصلح انتخابات»
  146. ↑ «سعید جلیلی از رقابت‌های انتخاباتی انصراف داد». مهر. ۲۶ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۶ خرداد ۱۴۰۰.
  147. ↑ «یک منبع آگاه: محسن رضایی قصد کناره‌گیری ندارد | اعتمادآنلاین». web.archive.org. ۲۰۲۱-۰۶-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  148. ↑ «بنر تبلیغاتی ستاد رئیسی خبر ساز شد + عکس». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  149. ↑ «بنر خبرساز اداره پست مسجد سلیمان تعویض شد+عکس». خبر ثریا. ۱۵ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰.
  150. ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۲۰ خرداد ۱۴۰۰). «فیلم| بازی انتخاباتی با جان مردم/ تجمع بزرگ در خوزستان برای سخنرانی رئیسی». fa. دریافت‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۲۱.
  151. ↑ «توضیحات رئیسی دربارهٔ سفر به خوزستان».
  152. ↑ «واکنش همتی به کناره‌گیری زاکانی از انتخابات ریاست جمهوری ایران». www.aa.com.tr. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۶.
  153. ↑ ۱۵۳٫۰ ۱۵۳٫۱ «انتخابات ۱۴۰۰ ایران؛ علیرضا زاکانی و محسن مهرعلیزاده انصراف دادند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱.
  154. ↑ قالیباف تنها گزینه ریاست مجلس /قاضی زاده هاشمی کرسی نایب رئیسی را از دست داد /خبری از میرسلیم نیست
  155. ↑ «سوال عجیب از رئیسی در اولین مناظره». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  156. ↑ «واکنش همتی به تهدید شدن از سوی محسن رضایی /آقای رئیسی به من امان نامه می‌دهید که حرف بزنم بعداً تعقیب نشوم؟». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۶-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  157. ↑ ۱۵۷٫۰ ۱۵۷٫۱ ۱۵۷٫۲ «انتخابات ۱۴۰۰؛ تمدید رای‌گیری تا دو بامداد».
  158. ↑ «Iran's System Keeps Its Grip, Despite the Chaos (or Because of It)».