Cohors IV Gallorum , la enciclopedia libre

Cohors IV Gallorum equitata civium romanorum
Activa Desde el c 30 a. C. hasta la segunda mitad del siglo III.
País Imperio romano
Tipo Cohors quinquagenaria peditata, c. 75 Cohors quinquagenaria equitata
Función Infantería y caballería.
Tamaño Variable. 480 infantes, c. 75 aprox. 600 infantes y jinetes
Parte de 6 centuriones y, desde c. 75, 4 decuriones a las órdenes de un Praefectus cohortis ecuestre.
Acuartelamiento Hispania Tarraconensis (c. 27 a. C.-41), ¿Petavonium?
Mauretania Tingitana, Sidi Kacem (41-c. 270)
Insignias
Símbolo de
identificación
¿Aprunculi?
Cultura e historia
Mote Civium romanorum, bajo Domiciano

La Cohors IV Gallorum fue una unidad del ejército auxiliar romano del tipo cohors quinquagenaria peditata reclutada a comienzos del imperio de Augusto en la Galia.

Historia[editar]

Bajo los Julio-Claudios hasta 41 d. C.[editar]

Terminus Augustalis que delimitaba los prata de la Cohors IV Gallorum con el territorium de la ciudad de Bedunia, realizado en 41-42 bajo Claudio I. Castrocalbón (León).

En 27 a. C. se encontraba adscrita al éjército romano en Hispania a las órdenes del legado de Lusitania Publio Carisio, para participar en las guerras cántabras.

Terminada la guerra en 19 a. C., fue asignada a la Legio X Gemina y acuartelada cerca de ella, en el entorno de la localidad de Castrocalbón (León), sobre la vía romana de Asturica Augusta a Bracara Augusta por Petavonium. En dicha localidad leonesa se han encontrado varios hitos terminales, algunos de ellos sin terminar, de época del emperador Claudio, que señalaban los límites entre los prata de la cohorte y el territorium de las ciudades de Bedunia y Luggonum.[1]

Traslado al Norte de África y siglos II y III[editar]

Los termini augustalis mencionados no fueron utilizados porque la unidad fue destina a Mauritania Tingitana, participando en la incorporación del reino de Mauretania al Imperio, ordenada por Claudio I.

En algún momento, bajo los Flavios, la unidad fue transformada en cohors equitata, y bajo Domiciano, después de 88,[2]​ recibió los epítetos de civium romanorum, tal y como atestigúan los diplomas de 104,[3]​ 109,[4]​ 116,[5]​ 122, 131, 153, 156-7, 159 y 161.[6]

Su acuartelamiento fue colocado en Sidi Kacen (Marruecos), en el valle del Ouadi Rdom, sobre la vía que comunicaba Tingis (Tánger) con Volubilis; de allí procede un epitafio que nos informa sobre el jinete Germano y su decurión Optato.[7]​ En algún momento entre los imperios de Adriano y Marco Aurelio fue dirigida por el prefecto Sexto Pulfenio Salutaris Marco Lucio Valerio Severo, natrual de Venafrum en la regio I de Italia.[8]

El último testimonio conservado es una dedicatoria a Julia Mamea, madre de Alejandro Severo realizada por el prefecto de la cohorte Valerio Salviano en el campamento de la unidad,[9]​ prefecto que también dedicó otro voto similar en la cercana Thamusida.[10]​ La unidad desapareció a lo largo de la segunda mitad del siglo III.

Véase también[editar]

Notas[editar]

  1. Termini Agustalis de Soto de la Vega (León, España):
    • IRPLeon 305 = ERPLeon 307 = = AE 1935, 13 = AE 1961, 345 = AE 2013, 860: Ex auctori[tat]/e Ti(beri) Claudi Ca<e=I>s/aris Aug(usti) Ger/manici Imp(eratoris) ter/minus prato/rum coh(ortis) IIII Ga/ll(orum) inter coh(ortem) IIII / Gall(orum) et civitate/m Bedunien/sium
    • IRPLeon 306 = ERPLeon 308 = = AE 1961, 345 = AE 2013, 883: Ex auctori[tate Ti(beri) Cl]/audi Caesaris [Aug(usti)] / Germanici Im[p(eratoris) te]/rminus prator[um] / coh(ortis) IIII Gal(lorum) inter c[oh(ortem)] / IIII Gal(lorum) et civitatem / Beduniensium / p(assus) [3]
    • IRPLeon 307 = ERPLeon 309 = EAstorga 139 = AE 1961, 345 = AE 2013, 884: [Ex auct]oritate [Ti(beri)] / [Claudi] Caesaris Au[g(usti)] / [Ger]manici Imp(eratoris) term[i]/nus pratorum coh(ortis) IIII / [G]all(orum) inter coh(ortem) IIII et civi/tatem Beduniensium / p(assus) L
    • IRPLeon 308 = ERPLeon 306: [Ex auctoritate] / [Ti(beri) Claudi Caesaris] / [Aug(usti) Germanici] / Imp(eratoris) terminus pra/torum coh(ortis) IIII G[a]/ll(orum) inter coh(ortem) IIII G/all(orum) et civitatem / Beduniensium
    • IRPLeon 309 = ERPLeon 312: [Ex auct]orit[ate] / [Ti(beri) C]laudi C[ae]/[sa]ris Aug(usti) G[er]/[m]anici Imp(eratoris) / [terminus pratorum] / [coh(ortis) IIII Gall(orum)] / [inter coh(ortem) IIII] / [Gall(orum) et civitatem] / [-------
    • IRPLeon 310 = ERPLeon 311 = AE 1961, 345: Ex auct/oritate / Ti(beri) Claud/i Caesari(s) / Aug(usti) / Germani/ci Imp(eratoris) te/rminus / prator/um c(o)ho(rtis) / IIII Gallo(rum) / int(e)r c(o)ho(rtem) / IIII Gallo(rum) / et inter / civitate(m) / Luggo/num
    • IRPLeon 311 = ERPLeon 310 = AE 1961, 345: Ex auc[toritate] / Ti(beri) Claudi Caesa[ri]/s Aug(usti) Germani/ci Imp(eratoris) terminus / pratorum coh(ortis) / [I]III Gal(lorum) inter coh(ortem) / [III]I Gal(lorum) et civitate/m Luggonum
  2. CIL XVI 159 = IAM 2-1, 234 = IAM-S, 234 = AE 1953, 74, Sidi Ali bou Jenoun (Marruecos): Imp(erator) Caesar divi Vespasiani f(ilius) Domitia/nus Augustus Germanicus pontifex / maximus tribunic(ia) potestat(e) VII imp(erator) / XIIII censor perpetuus co(n)s(ul) XIIII p(ater) p(atriae) / equitibus et peditibus qui militant in / alis quinque quae appellantur I Augus/ta et I Hamiorum et III Asturum et Ge/melliana et Tauriana et cohortibus / duabus II mil{l}iaria sagittariorum et V / D< a= E >lmatarum item dimissis hones/ta missione / ex iisdem alis et cohortibus / quinque I Lemavorum et I Bracaror(um) et / II mil{l}iaria sagittaria et IIII Gallorum / et V D< a= E >lmatarum quae sunt in Maure/tania Tingitana sub L(ucio) Vallio Tran//quillo qui quina et vicena plurave / stipendia meruerunt quorum nomi/na subscripta sunt ipsis liberis pos< t= I >(e)/risque eorum civitatem dedit et conu/bium cum uxoribus quas tunc habuis/sent cum est civitas iis data aut si qui / caelibes essent cum iis quas postea duxis/sent dumtaxat singuli singulas / a(nte) d(iem) V Id(us) Ian(uarias) / Imp(eratore) Caesare Domitiano Aug(usto) G< e =C >rm(anico) XIIII / L(ucio) Minicio Rufo co(n)s(uli) / cohort(is) II mil{l}iariae sagittar(iae) cui prae(e)st / Ti(berius) Claudius Pedo / equiti / Domitio Domiti f(ilio) Philad(elphia) / descriptum et reco< g = C >nitum ex tabula / aenea quae fixa est Romae in Capitolio // Imp(erator) Caesar divi Vespasiani f(ilius) Domitia/nus Augustus Germanicus pontifex / maximus tribunic(ia) potestat(e) VII imp(erator) XIIII / censor perpetuus co(n)s(ul) XIIII p(ater) p(atriae) / equitibus et peditibus qui militant in / alis quinque quae appellantur I Augus/ta et I Hamiorum et III Asturum et Gemel/liana et Tauriana et cohortibus duabus II / mil{l}iaria sagittariorum et V D<a=E>lmata/rum item dimissis honesta missione / ex iisdem alis et cohortibus quinque I Le/mavorum et I Bracaror(um) et II mil{l}iaria / sagittaria et IIII Gallorum et V D< a = E >lmata/rum quae sunt in Mauretania Tingitana / sub L(ucio) Vallio Tranquillo qui quina et vi/cena plurave stipendia meruerunt / quorum nomina subscripta sunt ipsis libe/ris posterisque eorum civitatem dedit et / conubium cum uxoribus quas tunc ha/buissent cum est civitas iis data aut si/qui caelibes essent cum iis quas postea du/xissent dumtaxat singuli singulas a(nte) d(iem) V Id(us) Ian(uarias) / Imp(eratore) Caesare Domitiano Aug(usto) Germ(anico) XIIII / L(ucio) Minicio Rufo co(n)s(ulibus) / cohort(is) II mil{l}iariae sagittar(iae) cui prae(e)st / Ti(berius) Claudius Pedo / equiti / Domitio Domiti f(ilio) Philad(elphia) / descriptum et recognitum ex tabula aenea / quae fixa est Romae in Capitolio in tabula/rio publico parte sinisteriore // C(ai) Curti Nigri / M(arci) Egnati Rufi / C(ai) Lucreti Modesti / L(uci) Arri Iusti / P(ubli) Petroni Pavill< i = T > / T(iti) Iuli Frontonis / L(uci) Clevani Firmi
  3. AE 2004, 01891 = AE 2009, 01798, Sidi Ali Ben Ahmed (Marruecos): [Imp(erator) Caesar divi Ne]rvae f(ilius) Nerva Traianus / [Augustus Germanic]us Dacicus pontifex max(imus) / [tribunicia pote]sta[t(e)] VIII imp(erator) (I)V co(n)s(ul) V p(ater) [p(atriae)] / [equitibus et peditib]us qui militave[run]t in / [alis quinque et coh]ortibus decem et una qu[ae] / [appellantur I Ha]miorum sagittarioru[m Syrorum et III] Asturum [c(ivium) R(omanorum) et Augusta] c(ivium) R(omanorum) et Gem[elliana c(ivium) R(omanorum) et Gallorum Ta]ur[iana Torquata Victrix [c(ivium) R(omanorum) et I Ituraeor]um c(ivium) R(omanorum) [et I Asturum et Callaecorum c(ivium) R(omanorum) et I Celtiberorum et I Lemavorum c(ivium) R(omanorum) et I Bracarorum c(ivium) R(omanorum)] et II Hisp[anorum c(ivium) R(omanorum) et II Syrorum oo(miliaria) sagittariorum c(ivium) R(omanorum) et III Asturum c(ivium) R(omanorum)] et IIII Gallo[rum c(ivium) R(omanorum) et V Dalmatarum et sunt] in [Maur(etania) Ting(itana) sub // quae appellantur I Hamiorum sagittariorum Syrorum et III Asturum c(ivium) R(omanorum) et Augusta c(ivium) R(omanorum) et] / Geme[lliana c(ivium) R(omanorum) et Gallorum Tauriana] / Torquata Victrix [c(ivium) R(omanorum) et I Itu]/r(a)eorum c(ivium) R(omanorum) et I Ast[urum et Callaecorum c(ivium) R(omanorum) et I] / Celtiberorum et [I Lemavorum c(ivium) R(omanorum) et I Bra]/carorum c(ivium) R(omanorum) et II [Hisp[anorum c(ivium) R(omanorum) et II Syror]/um |(miliaria) sagittari[orum c(ivium) R(omanorum) et] / III Asturum c(ivium) R(omanorum) e[t IIII Gallorum c(ivium) R(omanorum) et V Dalma]/tarum et [sunt in [Maur(etania) Ting(itana)] / sub L(ucio) [3 quinis et vicenis pluribusve stipendiis emeritis dimissis honesta missione quorum nomina subscripta sunt ipsis liberis posterisque eorum civitatem dedit et conubium cum uxoribus quas tunc habuissent cum est civitas iis data aut si qui caelibes] / [essent
  4. CIL XVI 161 = IAM 2-1, 235 = AE 1936, 70 = AE 1937, 25 = AE 1941, 113 = AE 1951, 270, Sidi Ali bou Jenoun (Marruecos): [Imp(erator)] Caesar divi Nervae f(ilius) Nerva Traian(us) Aug(ustus) / Germanic(us) Dacic(us) pontif(ex) maxim(us) tribunic(ia) / potest(ate) XIII imp(erator) VI co(n)s(ul) V p(ater) p(atriae) / equitibus et peditibus qui militaverunt in alis / duabus et cohortibus sex quae appellantur I / Hamiorum sagittariorum et III Asturum P(ia) F(idelis) c(ivium) R(omanorum) / et I Ituraeorum c(ivium) R(omanorum) et I Lemavorum c(ivium) R(omanorum) et II / Hispanorum c(ivium) R(omanorum) et II Hispana c(ivium) R(omanorum) et IIII / Gallorum c(ivium) R(omanorum) et V D< a = E >lmatarum et sunt in Mau/[retan]ia Tingitana sub M(arco) Clodio Catullo qui/[nis et] vicenis pluribusve stipendiis emeri/[tis di]missis honesta missione quorum nomi/[na sub]scripta sunt ipsis liberis posterisque // eorum civi[t]atem d[edit et conubium cum uxo]/ribus quas tunc [habuissent cum est civitas iis data] / aut si qui caelib[es essent cum iis quas postea du]/xissent dumtaxat [singuli singulas] / pr(idie) Id[us Oct(obres)] / [C(aio) Iul]io P[roculo] / [C(aio) Abu]rnio V[alente co(n)s(ulibus)] / [alae I H]amio[rum sagittarior(um)] cui prae(e)[st] / [C(aius) Maesius C(ai) f(ilius)] Pal(atina) Tert[ius] // [Im]p(erator) Caesar divi Nervae f(ilius) N[erva Traianus] / Augustus Germanicus Dac[icus pontifex ma]/ximus tribunic(ia) potest(ate) XIII [imp(erator) VI co(n)s(ul) V p(ater) p(atriae)] / equitibus et peditibus qui militaverunt in [alis] / duabus et cohortibus sex quae appellantur I / Hamiorum sagittariorum et III Asturum P(ia) F(idelis) c(ivium) R(omanorum) / et I Ituraeorum c(ivium) R(omanorum) et I Lemavorum c(ivium) R(omanorum) et II Hispa/norum c(ivium) R(omanorum) et II Hispana c(ivium) R(omanorum) et IIII Gallorum c(ivium) R(omanorum) et / V D< a = E >lmatarum et sunt in Mauretania Tingi/tana sub M(arco) Clodio Catullo quinis et vicenis / pluribusve stipendiis emeritis dimissis / honesta missione quorum nomina sub/scripta sunt ipsis liberis posterisque / eorum civitatem dedit et conubium / cum uxoribus quas tunc habuissent / cum est civitas iis data aut si qui caeli/bes essent cum iis quas postea duxissent / dumtaxat singuli singulas pr(idie) Idus Oct(obres) / C(aio) Iulio Proculo / C(aio) Aburnio Valente / co(n)s(ulibus) / alae I Hamiorum sagittarior(um) cui prae(e)st / C(aius) Maesius C(ai) f(ilius) Pal(atina) Tertius / ex gregale / Bargati Zaei f(ilio) Hamio / et Iuliae Iuli fil(iae) Deisatae ux(ori) eius Surae / et Zenae f(iliae) eius et Saturnino f(ilio) eius / descriptum et recognitum ex tabula / aenea quae fixa est Ro[m]ae in muro post / [te]mplum divi Aug(usti) ad Mi[n]ervam // [P(ubli) At]ini Amerim[ni] / [C(ai) I]ul[i Pa]rat[i] / C(ai) Tutican[i Saturnini] / M(arci) Iuli [Clementis]
  5. CIL XVI 165 = IAM 2-1, 237 = AE 1952, 47, Sidi Ali bou Jenoun (Marruecos): -----] Tingitana sub L(ucio) Seio A[vito quinis et vicenis pluri]/busve stip(endiis) emer(itis) dim[issis honesta missione quorum nomina] / subscripta sunt ipsis [liberis posterisque eorum civitatem] / ded(it) et conub(ium) [c]um ux[oribus quas tunc habuissent] / cum est civit(as) is d[at(a) aut si qui caelibes essent cum is quas postea duxissent dumtaxat singuli singulas] // [Imp(erator) Caesar divi Nervae f(ilius) Nerva] Traianus Optim(us) / [Aug(ustus) Germ(anicus) Dacic(us) pont(ifex) max(imus) tr]ibunic(ia) potest(ate) / [---] p(ater) p(atriae) / [equitib(us) et peditib(us) qui militave]runt in alis quin/[que et cohortibus decem qua]e appellantur I / [Hamior(um) Syror(um) sagit(taria) et III Astur(um) c(ivium)] R(omanorum) P(ia) F(idelis) et Aug(usta) c(ivium) R(omanorum) et Ge/[mellian(a) c(ivium) R(omanorum) et Gallor(um) Taurian(a) tor]quata Victrix c(ivium) R(omanorum) / [et I Ituraeor(um) c(ivium) R(omanorum) et I Astur(um) et Ca]llaecor(um) et I Celtibe/[ror(um) c(ivium) R(omanorum) et I Lemavor(um) c(ivium) R(omanorum) et II Hi]spana c(ivium) R(omanorum) et II oo(miliaria) sa/[gittaria et II Hispanor(um) c(ivium) R(omanorum) et III] Astur(um) c(ivium) R(omanorum) et IIII / [Gallor(um) c(ivium) R(omanorum) et V D< a = E >lmatar(um) c(ivium) R(omanorum) q]uae sunt in Mau/[retania Tingitana sub L(ucio) Sei]o Avito quinis et vi/[cenis pluribusve stip(endiis) eme]ritis dimissis / [honesta missione quorum nomina] subscripta [sunt
  6. HEp 1989, 214 = RMD II, 107 = AE 1984, 529 = AE 1987, 500 = AE 2008, 649, Tarifa (Cádiz, España): [Imp(erator) Caes(ar) divi Hadriani f(ilius) di]vi Traiani [Parthic(i) nepos divi Nervae pron(epos) T(itus) Ae]l(ius) Hadrianu[s Antoninus Aug(ustus) Pius pontif(ex)] max(imus) trib(unicia) [pot(estate) XXIV imp(erator) II co(n)s(ul)] IV [p(ater)] p(atriae) [equit(ibus) et ped(itibus) qui militaver]unt in [a]l(is) V q(uae) ap[pellantur I Aug(usta) Gallor(um) et Gemell(iana)] et Taurian(a) c(ivium) R(omanorum) [Victr(ix) et III Astur(um) et I Hamior(um) Syror(um) sag(ittariorum) et coh(ortibus) ---] I It[uraeor(um) c(ivium) R(omanorum) et V Dalmat(arum) c(ivium) R(omanorum) et II His]panor(um) et IV Ga[l]l[or(um) et I Astur(um) et Callaec(orum?) et II Syror(um) sag(ittariorum?) et III Astur(um) c(ivium) R(omanorum) et II Hispan]a c(ivium) R(omanorum) et I Lemavo[r(um) et III Gallor(um) Felix e]q(uitata?) et IV T[ungror(um) vexillationis et sunt in Mauretania Ting]itan[a sub Q(uinto) Claudio Feroce Aeronio Montano quinis et vicenis pluribusve] // [stip]end(iis) em[er(itis) dimissis ho]/[nes]t(a) mission(e) q[uor(um) nomin(a) sub]/[s]cript(a) [su]nt civi[tatem Roman(am) qui e]/or(um) non haber(ent) d[ed(it) et conub(ium) cum u]/xorib(us) quas tunc [habu]iss[ent cum est] / civit(as) is dat(a) aut cum i(i)s q[uas post(ea) du]/xiss(ent) dumtax(at) singulis a(nte) [d(iem) ---] / M(arco) Annio Libone Q(uinto) Numis[io Iuniore co(n)s(ulibus)] / coh(ortis) I Ituraeorum cu[i praeest] / Baebi[u]s H[---] / ex pedi[tibus ---] / Ze[non]i(?) G[---]ts [f(ilio)
  7. IAM 2-1, 299 = IAM-S, 299, Sidi Ali Ben Ahmed (Marruecos): D(is) s(acrum) M(anibus) / Ger(manus) q(uondam) eq(ues) / c(o)hor(tis) IIII Gal(lorum) / tur(ma) Optati / stip(endiorum) XVII an(norum) / XXXX ex pro(vincia) / Lusit(ania) Fa[u]stin(us) / Laeti civis / her(es) f(aciendum) c(uravit)
  8. CIL X 4873, Venafro (Italia]]): Sex(to) Pulfennio C(ai) f(ilio) / Ter(etina) Salutari M(arco) Luccio / Valerio Severo / praef(ecto) coh(ortis) IIII Gall(orum) equitat(ae) / trib(uno) mil(itum) coh(ortis) I mil{l}(iariae) Vindelic(orum) / praef(ecto) alae I Pannonior(um) / cur(atori) calendari(i) col(oniae) Suess(anae) / cur(atori) templi et arcae / Vitrasianae Calenor(um) / flamini divi Traiani / IIviro q(uaestori) III / patrono col(oniae)
  9. AE 1946, 37 = ILM 41, Sidi Kacem (Marruecos):----] Aug(usto?) / [-----] / [---] Alexand(ro?) / [---] cohors IIII / Gallorum devota / Numini maistati/[que eorum ---]M C(aio) Iu/lio Maximo v(iro) e(gregio) / [p]raeside prolegato / [V]alerio Salviano / [pra]efecto posuit
  10. IAM 2-1, 298 = IAM-S, 298 = AE 1989, 911 , Sidi Ali Ben Ahmed (Marruecos): [[[Iu]liae Mamaeae Augustae]] / matri Imperatoris Caes(aris) M(arci) Aure/[[[li Severi] Alexand[ri]]] / P(ii) F(elicis) Aug(usti) cohors IIII / Gallorum devota / Numini maiestati/que eorum aram(?) C(aio) Iu/lio Maximino v(iro) e(gregio) / [p]raeside pro legato / [V]alerio Salviano [pr]aefecto posuit

Bibliografía[editar]

  • J. Spaul, Cohors² The evidence for and a short history of the auxiliary infantry units of the Imperial Roman Army, British Archaeological Reports 2000, BAR International Series (Book 841), pp. 151-152, 167 y 169. ISBN 1-84171-046-6.

Enlaces externos[editar]