Евреинът с монета – Уикипедия

Джобна версия на „Евреин с монети“

Евреинът с монета (на полски: Żyd z pieniążkiem)[1][2][3], още малък евреин (на полски: Żydki),[4] или късметлия евреин (на полски: „Żyd na szczęście“)[1]) е противоречив амулет в Полша, където се казва, че изображения или фигурки на героя, обикновено придружени от поговорка, носят късмет, особено финансов.[1] Мотивът е описан за първи път в статии от 2000 г. и вероятно датира от прехода на полското правителство през 1989 г.[1] От началото на 21-ви век фигурките те се намират в магазини и домове в Полша.[2][5][6]

Статистика[редактиране | редактиране на кода]

Според проучване от 2015 г. 65% от анкетираните са разпознали мотива, 55% са видели артикул с мотива в дома на член на семейството или приятел, а 18% от анкетираните са имали такъв.[1]

Тълкувания и произход[редактиране | редактиране на кода]

Учените предлагат различни тълкувания на естеството и произхода на мотива, въпреки че обикновено са съгласни, че той се използва като талисман за късмет,[7][8] и по-специално финансов късмет.[1][9][10] Изображенията се основават на традиционен антисемитски канард (клеветнически доклади спрямо юдаизма) на еврейския лихвар.[11][12] Мненията за мотива са различни; някои учени по културология смятат, че той насърчава полско-еврейския диалог или го разглежда като безобиден фолклор или носталгия, докато други смятат, че това е антисемитски и обиден стереотип.[4][5][9][13][14] Lehrer отбелязва, че тези туристически сувенири предизвикват амбивалентна реакция сред еврейските туристи; и реакциите на купувачите варират от отвращение до учудване.[15]

Източници[редактиране | редактиране на кода]

  1. а б в г д е Tartakowsky, Ewa (2017). "Le Juif à la pièce d'argent". La vie des idées Шаблон:In lang. "The Jew with the Gold Coin". English translation by Dorval, Arianne. 24 April 2017
  2. а б Tokarska-Bakir, Joanna. Żyd z pieniążkiem podbija Polskę // Gazeta Wyborcza. 18 February 2012. Посетен на 25 August 2019.
  3. Tokarska-Bakir, Joanna. The Jew with a Coin: Analysis of a contemporary folkloric emblem // The American Association for Polish-Jewish Studies. 2019.
  4. а б Mer, Benny. Why Are the Poles Amassing Jewish Figurines? // Haaretz. 20 November 2014. Посетен на 25 August 2019.
  5. а б Belfer, Ilana. Hey Poland, What's Up with Those Lucky Jew Statues? // VICE. 9 October 2013. Посетен на 25 August 2019.
  6. Gruber, Ruth Ellen. Beyond Virtually Jewish: New Authenticities and Real Imaginary Spaces in Europe // The Jewish Quarterly Review 99 (4). Fall 2009. DOI:10.1353/jqr.0.0064. с. 487 – 504. My experience at Anatewka was my first with that particular line of money-clutching Jewish figurine, but identical figures are now for sale by the score in certain venues in Krakow and Warsaw. Jews and their supposed special association with money are a long-standing, often negative, stereotype and the frequent subject of paintings and other imagery. Poles have explained that there is a 'tradition of Polish people placing pictures of Jews with money in their hands near the entrance doors of their homes as a good luck omen.'
  7. Poland's mantelpiece Jews, The JC, 4 December 2014
  8. Driving to Treblinka: A Long Search for a Lost Father, Diana Wichtel, 2018, Awa Press, page 144. link to extract from book in Nzherald, published 16 May 2018
  9. а б Zawadzka, Anna. Drinking vodka with anti-Semites. A case study of 'Polish-Jewish relations' today. Adeptus 11 (2018): 1 – 23. quote: 'A Jew with a coin' is an anti-Semitic picture people hang at home as a lucky charm bringing financial success, which can be bought across Poland in souvenir shops, newspaper stands, florists, art galleries and bazaars. The figure depicted in such pictures wears a hat or kippah. Putting a kippah on may therefore be interpreted as a gesture of self-exotization. It is putting a mask on, and taking part in a masquerade in the role of a Jew, designed to meet the needs of the Christian audience.
  10. Luck Jews? Pictures + Essay by Erica Lehrer in Jewish Museum London]]'s 2019 Jews, Money, Myth exhibition catalog, page 77
  11. Cała, Alina. Pamiątka, Zabawka, Talizman / Souvenir, Talisman, Toy (wystawa w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, 2013 rok, kuratorka: Erica Lehrer // Studia Litteraria et Historica 3 (4). 2015. с. 265 – 271.
  12. Luck Jews? Pictures + Essay by Erica Lehrer in Jewish Museum London's 2019 Jews, Money, Myth exhibition catalog, page 79
  13. Liphshiz, Cnaan. Why 'Lucky Jew' imagery is so popular in Poland // The Times of Israel. 18 August 2018. Посетен на 25 August 2019.
  14. Voices on Antisemitism Podcast, USHMM, 1 October 2015
  15. Klezmer's Afterlife: An Ethnography of the Jewish Music Revival in Poland and Germany Magdalena Waligorska page 144 Oxford University Press 2013