Yulaf — Vikipediya

Yulaf
Yulaf
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Klad: Commelinids Dəstə: Qırtıcçiçəklilər Klad: Graminid clade Fəsilə: Qırtıckimilər Klad: BOP clade Yarımfəsilə: Pooideae Tribaüstü: Poodae Triba: Poeae Yarımtriba: Aveninae Cins: Yulaf
Beynəlxalq elmi adı
	Avena L., 1753;
ITIS	41455
NCBI	4496
EOL	108054

Yulaf (lat. Avena) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu bitki buğda və arpa ilə müqayisədə daha gəncdir. Onu bizim eramızdan əvvəl ikinci minillikdə becərməyə başlamışlar. Uzun illər ərzində yulaf alaq otu sayılırdı, yalnız şimal bölgələrdə daha davamlı olaraq həmin əkin sahələrində becərilməyə başlamışdır.

Xarakteristikası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yulaf dəyərli ərzaq və yem bitkisidir. Onun qida və yem keyfiyyəti dənin yüksək biolojidəyərilə müəyyənləşdirilir. Yulafın zülalında buğdanın zülalından 10 faiz artıq əvəzedilməz amin turşusu olan lizin (384 mq/100 q) mövcuddur. Yulafın dənində yağın miqdarı 6,2 faizə bərabərdir, bu da digər dənli bitkilərdəki yağın miqdarından artıqdır (çovdar – 2,2 faiz, buğda – 2,5 faiz). İstifadə istiqamətlərinə uyğun olaraq yulafın dəninə spesifik texnoloji tələblər irəli sürülür. Belə ki, uşaq qida məhsullarının istehsalına yönəldilmiş dənin turşuluğu 5 qraddan artıq olmamalıdır. Yarmaya emal zamanı əhəmiyyətli tələblər irəli sürülür: özəyin çəki payı (63 faizdən az), digər mədəni bitkilərin dənlərinin tərkibi və xırda dənlərin payı (5 faizdən artıq) olmamalıdır. Spirt istehsalında yulafın mayaya emal zamanı əsas göstəricilər kimi dənin naturası və onun 5-ci günündə cücərmə qabiliyyəti (90 faizdən az olmayaraq) nəzərə alınır. Yemlik taxıla natura üzrə yüksək tələblər irəli sürülür.

Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 34. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 79.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

[_f3ffe2d01cf8dc38-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 34. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_2181082fab8da8f6-2] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 79.

[1]

[2]