WebCite — Vikipediya

Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin.

WebCite
WebCite
URL	webcitation.org
Kommersiya	Yox
Tipi	arxiv
Dilləri	ingilis
Sahibi	Toronto Universiteti
Açılma tarixi	1998
Hazırkı statusu	onlayn
Alexa reytinqi	107.073 (28 noyabr 2017)[1]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

WebCite — tələb olunan veb-səhifə arxivini yerinə yetirən bir internet xidmətidir. Sonradan, arxivləşdirilmiş səhifəyə url vasitəsilə istinad edilə bilər. İstifadəçilər hər hansı bir zamanda və heç bir məhdudiyyət olmadan arxiv səhifəsini əldə edə bilərlər. Belə arxivləşmə akademik baxımdan xüsusilə vacibdir. WebCite redaktorlar tərəfindən dəstəklənən və pulsuz olaraq istəyən hər kəs tərəfindən istifadə edilə bilən qeyri-kommersiya konsorsiumudur.

"İnternet Arxivi" layihəsindən fərqli olaraq, WebCite robotları avtomatik olaraq bütün səhifələri arxivləşdirmək üçün istifadə etmir. WebCite arxivləri yalnız birbaşa istifadəçi sorğusu ilə saxlayır.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1997-ci ildə Günter Eysenbax tərəfindən qəbul edilən WebCite, İnternet xidmətinin keyfiyyətinə nəzarət məqalələri veb — səhifələrə istinadən intensivliyi ölçə biləcəyi bir məqalə olduğu zaman açıqlandı. Eyni ildə webcite.net saytında bir pilot xidmətə başlandı. Bundan çox sonra, Google və İnternet Arxivi bazara gəldi, bu da WebCite tipli bir xidmətə ehtiyacın azaldığını göstərir. WebCite ideyası 2003-cü ildə Science jurnalında dərc edilən bir tədqiqat veb səhifələrin arxivləşdirilməsi üçün kifayət qədər uyğun və düzgün bir həll olmadığını təsdiqlədi. İnternet Arxivi və Google da "tələbsiz" arxiv təmin etmir və qeyd olunan linklərin avtomatik olaraq arxivləşdirilməsinə imkan verəcək elmi jurnallar və yayıncılar üçün lazımi bir interfeys yoxdur. 2008-ci ildə 200-dən çox jurnal hər gün WebCite-dən istifadə etməyə başladı. Müəlliflik hüququ və texnologiya mövzusunu tədqiq edən Amerikalı akademik Lavrens Lessiq, WebCitedan istidafe etdi ve bu Amerika Birləşmiş Ştatlarının Ali Məhkəməsində baxılmışdır.

Maliyyələşdirmə və mümkün bağlanma problemləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

2013-cü ildə layihə maliyyə çətinlikləri yaşayırdı və fandreyzinq elan etdi. Əgər tələb olunan məbləği (22,5 min dollar) toplaya bilmirsə, WebCite 2013-cü ilin dekabrından arxivi dayandıracaq.

Biznes və model[redaktə | mənbəni redaktə et]

WebCite sözü qeydə alınmış ticarət nişanıdır. WebCite xidmətin hər hansı bir istifadəçisindən pul almır. WebCite, "nəşrlərinin təhlili və veb arxivindən alınması" istəyən redaktorlar tərəfindən edilən bağışlardan gəlir əldə edir. WebCite, işinin başında Toronto Universitetindən pul qazandı. 2013-cü ilin payızında WebCite bazasında kommersiya xidməti yaratma imkanı ilə bağlı danışıqlar aparıldı.

Arxivləşdirmə prosesi[redaktə | mənbəni redaktə et]

WebCite tələbi arxivləşdirməyə imkan verir. O veb — brauzerlərdən istifadə etmir, səhifələr yalnız istifadəçinin birbaşa sorğusuna arxivlənir. Digər, qısaldılmış formada orijinal URL və tarix yoxdur, lakin uzun formadan əhəmiyyətli dərəcədə qısadır. Həm uzun və qısa forma eyni səhifəyə istinad edir.

Müəllif hüquqları problemi[redaktə | mənbəni redaktə et]

WebCite, ardıcıllığının ədalətli istifadəsi və nəzərdə tutulan lisenziyası ilə icazə verdiyi hüquqi mövqeyini dəstəkləyir. Ədalətli istifadə haqqında arqumentləri dəstəkləmək üçün WebCite veb səhifələrin arxiv surətlərinin transformasiya edildiyini, elmi araşdırmalar üçün sosial cəhətdən faydalı olduğunu və hər hansı bir müəllif hüquqları ilə qorunan əsərin bazar dəyərinə zərər vermədiyini bildirir. WebCite, veb səhifələrin arxivlenmesinin müəllif hüquqlarının pozulması kimi qəbul edilə bilməyəcəyini vurğulayır, çünki arxivləşdirilmiş səhifənin müəlliflik hüququ sahibi həmişə bu səhifənin silinməsini tələb edə bilər. 19 yanvar 2009-cu il tarixində Alan — Google məhkəməsi (CV-S-04–0413-RCJ- LRL) keçirilib. Nəticədə, ABŞ-də Nevada Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə veb səhifələrin önə çəkilməsi müəllif hüquqlarının pozulması deyil.

Əlaqələrin kəsilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

2009-cu ilin iyun-iyul aylarında əlaqələrin kəsilməsi

2009-cu ilin iyun ayında WebCite arxivinə yeni səhifələr əlavə edilməsi prosesi dayandı. WebCite-in yaradıcısı 19 iyunda bəyan etdi ki, serverlərin üzərindəki yükün artması İngilis Vikipediyasında işləyən bot WebCiteBOT'un nəticəsidir. Buna görə, WebCite yeni bir serverə köçürülüb. 2009-cu ilin iyunun sonunadək WebCite tamamilə işləməyib, əvvəlcədən arxivlənmiş səhifələrə keçidlər işləməyib. Tam bərpa 2009-cu ilin iyul ayının ikinci həftəsində baş vermişdir.

2013-cü ildə kəsilmə 2013-cü ilin avqust ayında sayt bir neçə gün işləməyib.

2014-cü il bağlanması Yanvar ayının sonunda və 2014-cü ilin fevral ayının ilk yarısında sayt işləməyib. Dekabr ayında köhnə əlaqələr mövcud idi, lakin yeni yerlərin yığılması boş yer olmaması ilə mümkün deyildi. Ilin sonunda problem həll edildi və xidmət normal rejimdə işlədildi.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Internet Archive

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

1. http://www.alexa.com/siteinfo/webcitation.org Arxivləşdirilib 2018-12-26 at the Wayback Machine
2. http://www.bmj.com/cgi/content/full/317/7171/1496
3. http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/302/5646/787
4. http://www.jmir.org/2005/5/e60
5. https://www.nytimes.com/2007/01/29/technology/29wikipedia.html
6. https://fundrazr.com/campaigns/aQMp7
7. https://www.webcitation.org/license Arxivləşdirilib 2008-07-25 at the Wayback Machine
8. https://www.webcitation.org/members Arxivləşdirilib 2018-06-25 at the Wayback Machine
9. https://www.webcitation.org/faq Arxivləşdirilib 2011-09-29 at the Wayback Machine
10. http://www.givewell.org/files/conversations/Webcite%20conversation%20notes%20(public).pdf
11. https://www.webcitation.org/policy.php Arxivləşdirilib 2021-12-11 at the Wayback Machine
12. https://twitter.com/eysenbach/status/2244531076

1. ↑ Alexa Internet (ing.). 1996.