Vyana — Vikipediya

Vyana
Wien
Wien katedra sw Szczepana widok z wiezy 6.jpg
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
48°12′30″ şm. e. 16°22′21″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub I əsr
İlk məlumat I əsr
Sahəsi
  • 414,78 km² (1 yanvar 2018)[2]
Mərkəzin hündürlüyü 151 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 1.973.403 nəf. (1 oktyabr 2022)[3]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +43 1
Poçt indeksi 1000–1239, 1400, 1402, 1251–1255[4], 1300–1301[4], 1421, 1423, 1500, 1502–1503, 1600–1601, 1810, 1901
Nəqliyyat kodu W
wien.gv.at
Xəritəni göstər/gizlə
Vyana xəritədə
Vyana
Vyana
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vyana (alm. Wien‎, ing. Vienna) — Avstriyanın paytaxtı və ən böyük şəhəri, eyni zamanda ölkənin 9 əyalətindən sahə baxımından ən kiçiyi. Təxminən 1 650 000 nəfərlik əhalisi ilə ölkənin ən sıx şəhəridir. Ətraf bölgələri ilə birlikdə Vyanada təxminən 2 milyon insan yaşayır ki, bu da Avstriya əhalisinin təxminən dörddə biridir. Əhali baxımından Vyana Avropa İttifaqının ən böyük onuncu şəhəridir. Vyana Birləşmiş Millətlər Təşkilatının dörd rəsmi mərkəz nümayəndəliyindən birinə malikdir. Şəhərdə olan digər əhəmiyyətli beynəlxalq quruluşlar OPEK, ATƏT və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyidir.

Əsrlər boyu Havsburqlar sülaləsinin məskunlaşma yeri olan şəhər, bu müddət boyunca Avropanın mədəni və siyasi mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir. Şəhər London, Nyu-York və Parisdən sonra iki milyon əhalisiylə dünyanın ən böyük dördüncü şəhəri olsa da, Birinci dünya müharibəsindən sonra əhalisinin dörddə birini itirmişdir. Hələ də Havsburq xanədanının izlərini daşıyan köhnə şəhər mərkəzi və Şönbrun sarayı YUNESKO tərəfindən dünya mədəniyyət mirası olaraq qəbul edilmişdir. Vyananın simvolu olan Stefan kilsəsi şəhərin mərkəzində yerləşir.

Vyananın rayonları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vyananın rayonları
  • 1. İnner Ştadt (Innere Stadt)
  • 2. Leopoldştadt (Leopoldstadt)
  • 3. Landştrasse (Landstraße)
  • 4. Viden (Wieden)
  • 5. Marqareten (Margareten)
  • 6. Mariahilf (Mariahilf)
  • 7. Noybau (Neubau)
  • 8. Yozefştadt (Josefstadt)
  • 9. Alzerqrund (Alsergrund)
  • 10. Favoriten (Favoriten)
  • 11. Zimmerinq (Simmering)
  • 12. Maydlinq (Meidling)
  • 13. Hitzinq (Hietzing)
  • 14. Penzinq (Penzing)
  • 15. Rudolfshaym-Fünfhaus (Rudolfsheim-Fünfhaus)
  • 16. Ottakrinq (Ottakring)
  • 17. Hernals (Hernals)
  • 18. Verinq (Währing)
  • 19. [[Döblinq|]] (Döbling)
  • 20. Brigittenau (Brigittenau)
  • 21. Floridsdorf (Floridsdorf)
  • 22. Donauştadt (Donaustadt)
  • 23. Lizinq (Liesing)

Əhali[redaktə | mənbəni redaktə et]

İllər Əhali
1724 150 000
1754 175 460
1790 200 000
1796 235 098
1800 231 900
1810 224 548
1830 401 200
1840 469 400
1850 551 300
İllər Əhali
1857 683 000
1869 900 998
1880 1 162 591
1890 1 430 213
1900 1 769 137
1910 2 083 630
1916 2 239 000
1923 1 918 720
1934 1 935 881
İllər Əhali
1939 1 770 938
1951 1 616 125
1961 1 627 566
1971 1 619 885
1981 1 531 346
1988 1 506 201
1991 1 539 848
2001 1 550 123
2008 1 680 447

Vyana əyalət parlamentində təmsil olunan partiyalar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Partiya 2010 2005 2001 1996 1991 1987 1983
SPÖ Avstriya Sosial-Demokratlar Partiyası 49 55 52 43 52 62 61
ÖVP Avstriya Xalq Partiyası 13 18 16 15 18 30 37
Yaşıllar 11 14 11 7 7 0 0
FPÖ Avstriya Azadlıq Partiyası 27 13 21 (14) 29 23 8 2
BZÖ Avstriyanın Gələcəyi İttifaqı 0 0 -(7) - - - -
LİF 0 - 0 6 - - -

Dil[redaktə | mənbəni redaktə et]

→ Alman dili

Rəsmi dövlət dili Alman dilidir.

Din[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müxtəlif dini konfessiyalar fəaliyyət göstərir.

Təhsil[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vyana Universiteti
Vyana Tətbiqi İncəsənət Universiteti

Ali təhsil müəssisələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Beynəlxalq təhsil müəssisələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

The Diplomatic Academy is housed in the Neue Favorita Palace

Mədəniyyət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vyanada Bethoven, Haydn, Şubert və Brahms kimi sənətkarlar yaşayıb yaradıblar. Ata Ştraus bu şəhəri vals rəqsinin mərkəzinə, Maks Reynhard isə teatr incəsənətini öyrənmək mərkəzinə çevirib. Avstriyanı bütün dünyada məşhurlaşdıran isə, onun Vyana Filarmoniyası və Vyana Dövlət Operası kimi mədəniyyət mərkəzləridir. Burada Qustav Miller və Rixard Ştraus kimi böyük dirijorlar fəaliyyət göstərib[5].

Qardaşlaşmış şəhərlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Civil ensign of Croatia.svg Zaqreb (Xorvatiya), 1994
Flag of Israel.svg Tel-Əviv (İsrail), 2005
Flag of Poland.svg Varşava (Polşa), 2001
Flag of Russia.svg Moskva (Rusiya), 1991
Flag of Hungary.svg Budapeşt (Macarıstan), 1990
Flag of Slovakia.svg Bratislava (Slovakiya), 1993
Flag of Turkey.svg İstanbul (Türkiyə), 2007

Şəkillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 archINFORM (alm.). 1994.
  2. ↑ Dauersiedlungsraum der Gemeinden, Politischen Bezirke und Bundesländer, Gebietsstand 1.1.2019.
  3. ↑ Bevölkerung zu Jahres-/Quartalsanfang (avs. alm.). Statistik Austria.
  4. ↑ 1 2 Österreichische Post. 1999.
  5. ↑ "Ən məşhur mədəniyyət mərkəzləri. ann.az". 2011-04-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-09.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vikianbarın loqosu Vikianbarda Vyana ilə əlaqəli mediafayllar var.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vyana&oldid=6771286"