Vərdək vilayəti — Vikipediya

Vərdək vilayəti
Vərdək vilayəti
	دایکندی
	34°24′ şm. e. 68°24′ ş. u.
Ölkə	Əfqanıstan;
İnzibati mərkəz	Meydanşəhr
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	9.934 km²;
Hündürlük	2.848 m
Saat qurşağı	UTC+04:30;
Əhalisi
Əhalisi	656.720 nəf. (2021);
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	AF-WAR
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vərdək vilayəti, Vərdəg və ya Məydən-Vərdək (puşt. وردګ, dəri وردک) — Əfqanıstan İslam Respublikasının 34 vilayətindən biri.

Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vilayətin sahəsi 8.938 km², 2009-cu ilin əvvəlinə olan rəsmi məlumata əsasən əhalisi 540.1 min nəfər^[2], inzibati mərkəzi Meydanşəhr şəhəridir.^[3]

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əhalisinin 70%-ni puştunlar, 20%-ni həzaralar və 10%-ni digər xalqların nümayəndələri (kuçilər, taciklər, qızılbaşlar və s.)^[4] təşkil edir.^[5]

Vilayətdə puştunların böyük Vardak tayfası məskunlaşıb.^[4] Bu tayfa Mayar, Mirxel (və ya Mirel) və Nuri qəbilələrindən ibarətdir.^[4] Bu tayfaya mənsub insanlar Hisai-Əvvəli Behsud və Mərkəzi Behsud rayonlarında əhalinin əksəriyyətini təşkil etməklə yanaşı digər rayonlarda da yaşayırlar.^[4] Həmçinin vilayətdə puştunlarına Qılzay (Xəlci) İttifaqına daxil olan Hotak və Xaroti tayfaları da yaşayırlar.^[4]

Qızılbaşlar Əfqanıstana Səfəvilər və Əfşarlar imperiyası zamanı Azərbaycandan^[6] köçürülmüşlər.^[4] Yüksək savadlılığı ilə seçilir və dövlət idarəsi orqanlarında çalışırlar.^[4] Dinləri islam (şiə qolu) dinidir.^[4] Etnik kökən baxımından əsasən afşar türklərindən ibarətdirlər. Kompakt şəkildə vilayətin Hisai-Əvvəli Behsud və Dəy-Mirdad rayonlarında yaşayırlar.^[4]

Taciklər viləyətin mərkəzi Maydanşəhr şəhəri ətrafında və Hisai-Əvvəli Behsud rayonunda yaşayırlar.^[4]

Həzaralər şiə-islam etiqadlı türk-monqol kökənli xalqdır.^[4] Vilayətin əsasən Mərkəzi Behsud, Cağatu, Nirx və Day Mirdad rayonlarında məskunlaşıblar.^[4]

Kuçilər az sayda olmaqla vilayətin Cəlriz, Hisai-Əvvəli Behsud, Mərkəzi Behsud, Nirx və Dəy-Mirdad rayonlarında yaşayırlar.^[4]

İnzibati quruluşu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vilayət inzibati cəhətdən Meydanşəhr, Cəlriz, Hisai-Əvvəli Behsud, Mərkəzi Behsud, Dəy-Mirdad, Çəki Vərdək, Seydabad, Nirx və Cağatu rayonlarına bölünür.^[5]