Uruqvay tarixi — Vikipediya

Uruqvay tarixi (isp. Historia de Uruguay; port. História do Uruguai) — Uruqvayın ümumi tarixini əhatə edir.

Erkən koloniyalaşma dövrü[redaktə | mənbəni redaktə et]

İspanlar Uruqvaya 1516-cı ildə gəldilər.^[1] XV əsrdən etibarən ərazidə yayılmağa başlayan müxtəlif xətəliklər, qızıl və gümüş ehtiyatlarının az olması səbəbindən XVI və XVII əsrlərdə Uruqvayda yeni yerləşim sahələri məhdud sayda salınmışdır.^[1] Latın Amerikası bölgəsində üstünlük əldə etməyə çalışan ora əsrlərdə Avropanın iki böyük dəniz dövləti Portuqaliya imperiyası və İspaniya imperiyası Uruqvay üzərində nüfuz üstünlüyü əldə etmək üçün bir-biri ilə mübarizəyə başladı. 1603-cü ildə İspaniya imperiyası tərəfindən kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək üçün ölkədə camış fermaları yaradılır. Uruqvayda ilk koloniya 1624-cü ildə İspanlar tərəfindən salınır və Neqro çayının sahilində yerləşən həmin koloniya Soriano adlandırılır. İspaniya imperiyasının ərazidə möhkəmlənməsindən narahat olan Portuqaliya imperiyası 1669-1671-ci illərdə Sakramento koloniyasının əsasını qoyur və əlavə hərbi məqsədli bir necə qala inşa edir. İspaniya imperiyası Portuqaliyalı dəniz səyyahlarına və ölkəyə gələn Portuqal din misyonerlərinə qarşı ərazidə İspan yaşayış məntəqlərinin sayını sürətlə artırmağa başladı. İspaniya imperiyasını narahat edən məsələlərdən biridə Braziliya - Uruqvay sərhəddində portuqal dilində danışan və onların tərəfini tutan yerli etnik əhalinin artması idi.

Uruqvayın indiki paytaxtı olan Montevideo şəhəri XVIII əsrin əvvəllərində İspanlar tərəfindən hərbi məntəqə kimi salınmışdır. Qısa zamanda hərbi şəhərçik olmaqdan çıxan Montevideo liman şəhəri kimi sürətlə inkişaf etməyə başladı. XIX əsrin ortalarında şəhər iqtisadi baxımdan yaxınlıqda yerləşən Buenos Ayres şəhəri ilə rəqabət aparırdı.^[1] XIX əsr Uruqvay üçün uğurlu olmadı. Ölkə hələdə iki imperiya arasında mübahisə predimeti olaraq qalırdı və bu hal ölkə iqtisadiyyatına bir başa mənfi təsirini göstərirdi. İspaniya imperiyası və Portuqaliya imperiyasının ardınca Britaniya İmperiyasıda bu nüfuz yarışına qoşuldu. 1806-1807-ci illərdə Britaniya İmperiyası Napoleon müharibələrinin bir parcası olaraq Montevideo və Buenos Ayres şəhərlərini ələ keçirməyə başladı. Çətin günlərini yaşayan İspaniya imperiyası ingilislərə ciddi müqavimət göstərə bilmədi və nəticədə Montevideo 1807-ci ildə işğal edilidi.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]