Plank zamanı — Vikipediya

Plank zamanı — Fizikada Plank zamanı (${\displaystyle t_{P}}$) natural vahıdlər sistemində Plank vahidi kimi tanınan zaman vahididir. İşığın bir vakumda bir Plank uzunluğu məsafəni qət ediyi zamandır, təqribən ${\displaystyle 5,39\cdot 10^{-44}s}$ ^[1] Bu vahid onu ilk dəfə istifadə edən alim- Maks Plankın şərəfinə Plank zamanı adlandırılmışdır.

Plank zamanı aşağıdakı düsturla hesablanır:^[2]

${\displaystyle t_{P}\equiv {\sqrt {\hbar G \over c^{5}}}}$

Burada:

${\displaystyle \hbar =\operatorname {h} /\operatorname {2} \pi }$ Plank sabiti (bəzən bu ifadədə ħ əvəzinə h da istifadə edilir)^[1]

G- Qravitasiya sabiti

c-işığın vakumdakı sürəti

S- zamanın BS-dəki vahidi saniyədir.

${\displaystyle t_{P}\approx 5,39116(13)\cdot 10^{-44}s}$

Mötərizə içərisindəki iki rəqəm təxmini qiymətin standart xətasını ifadə edir.

Fiziki mənası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Plank zamanı qravitasiya sabiti G-in, xüsusi relyativistik sabit-işıq sürətini c-in və kvant sabiti-Plank sabiti ħ-ın unikal kombinasıyasından ortaya çıxan sabit bir zaman vahididir. Çünkı Plank zamanı ölçü analizindən irəli gəlir.

1 Plank zamanı işıq sürəti ilə hərəkət edən bir fotonun bir Plank uzunluğundakı məsafəni qət etmə müddətidir. Nəzəri olaraq bu ölçülməsi mümkün olmayan ən kiçik zamandır.^[3]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]