Morris Cepson — Vikipediya

Morris Cepson
Morris Richard Jeppson
Doğum tarixi	23 iyun 1922
Vəfat tarixi	30 mart 2010 (87 yaşında)
Vəfat yeri	Las-Veqas, Nevada, ABŞ
Fəaliyyəti	hərbi qulluqçu
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Morris Cepson — 1945-ci il avqustun 6-da Yaponiyanın Xirosima şəhərinə atom bombası atan "B-29" təyyarəçinin pilotlarından biri

Kiçik leytenant Morris Ceppson döyüş uçuşu zamanı atom bombasının hazırlanması və döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilməsinə cavabdeh olub. O, 2010-cu il martın 30-da vəfat edib.

Təyyarəçinin həyat yoldaşı bildirib ki, Morris 1945-ci ildə öz işini yerinə yetirib: "O deyirdi ki, digər ekipaj üzvləri də əmri yerinə yetiriblər".

Ceppson əvvəllər müharibədəki rolu barədə danışmaqdan imtina edirmiş. Amma sonradan 1945-ci il bombardmanı barədə fikirlərini bölüşməyə başlayıb: "Burada fərəhləndirici heç bir hal yoxdur. Bombardman dağıdıcı effektə malik olub. Amma ola bilsin ki, bu bombardman yüz minlərlə amerikalının və ondan da çox yaponun həyatını xilas edib".

Hiroşima şəhərinin 1800 feet (550 mt.) Üzərində partdadılan nüvə bombası, 13000 ton TNT (TriNitroToluen) gücündə. 70.000-dən çox insanın ölümü partlamasında saniyələr sonra reallaşdı. Bunun iki qatı qədərini da partlayışdan sonra yayılan radiasiya təsiri öldürdü. Təbii ki təsiri daha bir çox insanın xəstələnməsinə, şikəst doğulmasına, canlı həyatını təhdid edəcək şəkildə genetik strukturlarının dəyişməsinə səbəb oldu. İllərcə yaydığı radiasiyanın təsiri müzakirə edildi. İndiki vaxtda belə təsirlərinin hiss düşünülməkdədir.

Təyyarə B-29 Enola Gay adını hələ uçuş xəttində ikən seçən pilot Paul Tibbetin anası Enola Qay Tibbetsdən almışdır. İkinci dünya müharibəsinin son mərhələlərində 6 avqust 1945-ci ildə dünyada atom bombası atan ilk təyyarə olmuşdur. Xiroşima'daki partlayış, ABŞ-də edilən Trinity Test'in sonra gələn, tarixin ikinci nüvə partlayışıydı. Bunan, üç gün sonra Nagasakiyə atılan "Fat Man" adlı atom bombası izləmişdir. "Little Boy" ("Kiçik Oğlan") adlı atom bombasının hədəfi kimi Yaponiyanın Hiroşima şəhəri seçilmiş və şəhərdə görünməmiş dağınıtıya səbəb olmuşdur. "Enola Gay" Kokuranı hədəf almaq istəyən ikinci atom hücumunda kəşfiyyat təyyarəsi kimi iştirak etmişdir. Lakin buludlar və tüstüyə görə hədəf dəyişdirilərək Naqasaki şəhəri seçilmişdir. Bütünlüklə təmir olunmuş "Enola Gay" 2003-cü ildən Stiven F.Udmar-Heyzi muzeyində sərgilənir. Heyətinin həyatda sağ qalan sonuncu üzvü Teodor Van Kirk 28 iyul 2014-cü ildə 93 yaşında vəfat etmişdir.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Xirosimaya atom bombası atan təyyarəçi öldü Arxivləşdirilib 2010-04-10 at the Wayback Machine