Mərkəzi Seçki Komissiyası (Qazaxıstan) — Vikipediya

Mərkəzi Seçki Komissiyası
Mərkəzi Seçki Komissiyası
	qaz. Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы ;
Ümumi məlumatlar
Ölkə	Qazaxıstan;

Qazaxıstan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyas (qaz. Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы) — Qazaxıstanın vahid seçki komissiyaları sisteminə rəhbərlik edən Qazaxıstan Respublikasının daimi dövlət qurumu^[1].

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qazaxıstan Respublikası MSK-nın sələfi Qazaxıstan SSR Ali Sovetinin 22 sentyabr 1989-cu il tarixli qərarı ilə yaradılan Qazaxıstan SSR Xalq Deputatlarının Seçkiləri və Geri çağırılması üzrə Mərkəzi Seçki Komissiyası idi. 25 nəfərdən ibarət idi^[2].

Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 11 noyabr 1996-cı il tarixli 3205 saylı Fərmanı ilə, Qazaxıstan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası haqqında mövcud Əsasnamə təsdiq edildi^[1].

2013-cü ildə Qazaxıstan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyası Ümumdünya Seçki Qurumları Birliyinin üzvü oldu^[3].

Səlahiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qazaxıstan Respublikasının 28 sentyabr 1995-ci il tarixli "Qazaxıstan Respublikasında seçkilər haqqında" Konstitusiya Qanununun 12-ci maddəsinə uyğun olaraq, Qazaxıstan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası seçkilərlə bağlı qanunvericiliyin icrasına nəzarəti həyata keçirir. Qazaxıstan ərazisi; Qazaxıstan Respublikası Prezidenti və Parlament Məclisi deputatları seçkilərinin hazırlanmasını və keçirilməsini təşkil edir; Parlament Senatı deputatları seçkilərinin təşkilinə və keçirilməsinə rəhbərlik edir; siyasi partiyaların partiyaların siyahıları ilə seçilən Parlament Məclisi deputatlarının və məclis deputatlarının bir hissəsinin seçkilərində iştirakına icazə verilməsi məsələsinə baxır; Prezidentin və parlamentin deputatlarının seçkiləri üçün seçki komissiyalarının rəhbərliyini həyata keçirir; Prezident və Parlament deputatları seçkilərinin nəticələrini yekunlaşdırır, seçilmiş Prezident və Parlament üzvlərini qeyd edir, bu barədə mətbuatda bir mesaj yayımlayır; Qazaxıstan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq digər səlahiyyətləri həyata keçirir^[4].

Tərkibi və formalaşması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qazaxıstan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyası yeddi nəfərdən ibarətdir: komissiyanın sədri və altı üzvü^[4].

1995–2006-cı illər ərzində Qazaxıstan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası sədrinin, sədr müavininin, katibin və üzvlərinin seçilməsi və vəzifədən alınması Qazaxıstan Respublikası Parlamentinin Məclisi tərəfindən Qazaxıstan Respublikası Başçısının təklifi ilə həyata keçirilmişdir^[5].

2007-ci il konstitusiya islahatı nəticəsində Qazaxıstan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının formalaşdırılması üçün Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin və parlamentin hər iki palatasının birgə iştirakını təmin edən fərqli bir prosedur müəyyən edildi^[6]. Onun sözlərinə görə, hazırda Qazaxıstan Respublikasının MSK-sı belə qurulub^[2]:

QR MSK sədri və iki üzvü Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti tərəfindən təyin edilir;
QR MSK-nın iki üzvü Qazaxıstan Respublikası Parlamentinin Senatı tərəfindən təyin edilir;
QR MSK-nın iki üzvü Qazaxıstan Respublikası Parlamenti Məclisi tərəfindən təyin edilir.

Komissiyanın sədri və altı üzvünün səlahiyyət müddəti beş ildir.^[6]