Dövlətlərdə və territorial ərazilərdə LGBT hüququ — Vikipediya
Lezbiyan, gey, biseksual və transgenderlərin hüquqları — ölkələr üzrə, azadlıqdan məhrum etmə və ölüm cəzasından başlayaraq leqallaşdırılmış eynicinsli nikah və eynicinsli partnyor əlaqələrə kimi bir-birindən kəskin surətdə fərqlənir.
LGBT vətəndaşları ilə bağlı qanunlara daxildir: dövlət tərəfindən eynicinsli münasibətlərin tanınması, açıq şəkildə silahlı qüvvələrdə xidmət etmək hüququ, eynicinsli ailələr tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi və ya adaptasiyası, immiqrasiya və anti ayrı-seçkilik qanunlarının qəbul edilməsi, LGBT icmasına olan nifrət və cinayətlərin yatırılması və s. Aşağıda verilmiş cədvəllərdə 12 ölkənin adı qalın şriftlə qeyd olunub (bu ölkələrdə eynicinsli əlaqələr ömürlük həbs və ya ölümlə cəzalandırılır):
Afrika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şimali Afrika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Əlcəzair | İlleqaldır, 2 ilə qədər həbs[1] | [2] | |||||
Misir | Xüsusi qanunlar mövcud deyil[1][3] | ||||||
Liviya Liviya | 3 ilə qədər həbs[2][4] | ||||||
Mərakeş (Qərbi Səhra da daxil olmaqla) | İlleqal: 3 ilə qədər həbs[2][5] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Cənubi Sudan | 10 ilə qədər həbs | 2011-ci ildə Konstitusiya tərəfindən qadağan edilmişdir | |||||
Sudan | 5 ilə qədər həbs, və ya ölüm hökmü. | ||||||
Tunis | 3 ilə qədər həbs[2][6] |
Qərbi Afrika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Benin | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Burkina-Faso | Konstitusiya tərəfindən qadağan edilmişdi | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Kabo-Verde | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Kot-d'İvuar | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Qambiya | 14 ilə qədər həbs[7] | Məlum deyil | Mlum deyil | ||||
Qana | (k+k) (q+q)[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Qvineya | 6 aydan 3 ilə qədər həbs[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Qvineya-Bisau | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Liberiya | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Mali | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Mavritaniya | Ölüm cəzası | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Niger | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Nigeriya | (k+k) (q+q) şəriət qanunun olduğu ərazilərdə (q+q) şəriət qanunlarından kənar ərazilərdə | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Seneqal | 15px|No 1 aydan 5 ilə qədər həbs | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Syerra-Leone | (k+k) (q+q)[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Toqo | Məlum deyil | Məlum deyil |
Mərkəzi Afrika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Anqola | 2021-ci ildən | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Müqəddəs Yelena, Askenson və Tristan-da-Kunya adaları | 2017-ci ildən | 2017-ci ildən | Məlum deyil | ||||
Kamerun | 5 ilə qədər həbs | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Mərkəzi Afrika Respublikası | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Çad | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Konqo Demokratik Respublikası | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunmuşdu | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Ekvatorial Qvineya | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Qabon | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Konqo Respublikası | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Müqəddəs Yelena adası | Məlum deyil | 2017-ci ildən | 2017-ci ildən | Məlum deyil | |||
San-Tome və Prinsipi | Məlum deyil | Məlum deyil |
Cənubi Afrika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Botsvana | 2019-cu ildən | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Lesoto | (k+k) (q+q)[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Namibiya | (faktiki olaraq qanunun icrası heç zaman müşahidə olunmayıb)[1][8] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Cənubi Afrika Respublikası | 1999-cu ildən | 2006-cı ildən | 2002-ci ildən | 1998-ci ildən | Bütün növ ayrı-seçkiliyə qarşı Ali Konstitusiya qanunu | ||
Esvatini | (k+k) (q+q)[1] | Məlum deyil | Məlum deyil |
Şərqi Afrika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Burundi | 2009-cu ildən[9] | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunub. | Məlum deyil | Məlum deyil | |||
Komor adaları | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Cibuti | Məlum deyil[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Eritreya | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Efiopiya | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Keniya | (k+k) 14 ilə qədər həbs (q+q)[1] | Konstitusiya tərəfinən qadağan olunmuşdu. | Məlum deyil | Məlum deyil | |||
Madaqaskar | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Malavi | (k+k) (q+q)[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Mavriki | (k+k) (q+q)[1][10] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Mozambik | Məlum deyil | Məlum deyil | |||||
Reyunyon | 1791-ci ildən | 2013-cü ildən | 2013-cü ildən | Məlum deyil | |||
Ruanda | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunub | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Seyşel adaları | (k+k) (q+q) | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Somali | Məlum deyil | ||||||
Uqanda | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunub | ||||||
Tanzaniya | Ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzası | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Zambiya | (k+k) 14 ilə qədər həbs (q+q)[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Zimbabve | (k+k) (q+q)[1] | Məlum deyil | Məlum deyil |
Qismən tanınmış dövlətlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Qərbi Saxara | 3 ilə qədər həbs | ||||||
Somalilend | Ömürlük azadlıqdan məhrum etmə cəzasından başlayaraq ölüm hökmünə kimi |
Amerika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şimali Amerika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bermud adaları | 1994-cü ildən | Məlum deyil | |||||
Kanada | 1969-cu ildən | 2003-cü ildən | 1992-ci ildən[11] | Bütün növ ayrı-seçkiliyə qarşı Ali Konstitusiya qadağası | |||
Meksika | 1872-ci ildən[1] | 2007-ci ildən bəzi ştatlarda[12] | 2022-ci ildən | cütlər üçün — 2010-cu ildən Mexiko şəhərində[12] Tək insanlar üçün — bütün ölkə ərazisi boyu[13] | 2003-cü ildən[14] | / 2008-ci ildən Mexiko şəhərində | |
ABŞ | 2003-cü ildən | bəzi ştatlarda | 2015-ci ildən | 2011-ci ildən | bəzi ştatlarda | bəzi ştatlarda |
Mərkəzi Amerika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Beliz | 2016-ci ildən | ||||||
Kosta-Rika | 1971-ci ildən | 2020-ci ildən | 2020-ci ildən | Неизвестно | 2018-ci ildən | ||
Salvador | |||||||
Qvatemala | Неизвестно | ||||||
Honduras | 1899-cu ildən[1] | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunmuşdu | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunmuşdu | Məlum deyil | |||
Nikaraqua | 2008-ci ildən | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Panama | 2008-ci ildən | 2006-ci ildən |
Karib regionu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Angilya | 2000-ci ildən | ||||||
Antiqua və Barbuda | 2022-ci ildən | ||||||
Aruba | Yalnız Niderlandda imzalanan | Yalnız Niderlandda imzalanan | |||||
Baham adaları | 1991-ci ildən | ||||||
Barbados | 2022-ci ildən | ||||||
Britaniya Vircin adaları | 2000-ci ildən | ||||||
Kayman adaları | 2000-ci ildən | 2020-ci ildən | 2020-ci ildən | Məlum deyil | |||
Kuba | 1979-cu ildən | 2022-ci ildən | 2022-ci ildən | 2022-ci ildən | 2019-ci ildən | ||
Dominika | 10 ilə qədər həbs | ||||||
Dominikan Respublikası | |||||||
Qrenada | (k+k) 10 ilə qədər həbs (q+q) | ||||||
Qvadelupa | 1791-ci ildən | 1999-cu ildən | 2013-cü ildən | 2013-cü ildən | |||
Haiti | 1986-cı ildən | ||||||
Yamayka | (k+k) 10 ilə qədər məcburi əməyə cəlb olunma (q+q) | ||||||
Martinika | 1791-ci ildən | 1999-cu ildən | 2013-cü ildən | 2013-cü ldən | |||
Montserrat | 2000-ci ildən | ||||||
Puerto-Riko | 2003-cü ildən | 2013-ci ildən | 2015-ci ildən | 2015-ci ildən | 2011-ci ildən | ||
Sent-Kits və Nevis | 2022-ci ildən | ||||||
Sent-Lüsiya | (k+k) 10 ilə qədər həbs (q+q) | ||||||
Sent-Vinsent və Qrenadin | 10 ilə qədər həbs | ||||||
Trinidad və Tobaqo | 2018-ci ildən | ||||||
Törks və Kaykos adaları | 2000-ci ildən | ||||||
ABŞ Vircin adaları | 1984-cü ildən | 2011-ci ildən |
Cənubi Amerika[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Argentina | 1887-ci ildən[1] | 2010-cu ildən.[15] | 2010-cu ildən. | 2009-cu ildən.[16] | |||
Boliviya | 2020-cu ildən. | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunub | Konstitusiya tərəfindən qadağan olunub | Məlum deyil | |||
Braziliya | 1830-cu ildən[1] | 2011-ci ildən | 2013-cü ildən.[17] | Bəzi ştatlarda[18] | 2009-cu ildən[19][20] | ||
Çili | 1999-cu ildən[1] | 2015-ci ildən | 2022-cu ildən. | 2022-cu ildən. | |||
Kolumbiya | 1981-ci ildən | 2007-ci ildən | 2016-cu ildən. | 2015-cu ildən. Tək yaşayan insanlara[21] | 2009-cu ildən | ||
Ekvador | 1997-ci ildən | 2009-cu ildən[22] | 2019-cu ildən. | ||||
Folklend adaları | 2005-ci ildən | 2017-cu ildən. | Məlum deyil | ||||
Fransa Qvianası | 1791-ci ildən | 1999-cu ildən | 2013-cü ildən | 2013-cü ildən | Məlum deyil | ||
Qayana | (k+k) Ömürlük həbs cəzası (q+q) | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Paraqvay | 1880-ci ildən[1] | 1992-ci ildən Konstitusiya tərəfindən qadağan olunmuşdu[23] | 1992-ci ildən Konstitusiya tərəfindən qadağan olunmuşdu[23] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||
Peru | 1836–37-ci illərdə[1] | , 2014-cü ilə təklif olunub | 2009-cu ildən[24] | ||||
Cənubi Georgiya və Cənubi Sandviç adaları | 2005-ci ildən | Məlum deyil | |||||
Surinam | 1869-cu ildən[1] | Məlum deyil | 2015-cu ildən. | Məlum deyil | |||
Uruqvay | 1934-cü ildən | 2008-ci ildən.[25] | 2013-cü ildən | 2009-cu ildən[26] | 2009-cu ildən[27] | 2004-cü ildən[28] | 2004-cü ildən[28][29] |
Venesuela | , Merida ştatında 2005-ci ildən | , 2014-cü ildə təklif olunub. |
Asiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaxın Şərq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bəhreyn | 1976-ci ildən [1] | ||||||
İraq | 2003-cü ildən | ||||||
İsrail | hüquqi baxımdan 1988-ci ildən[30] | Digər ölkələrdə qeydiyyata alınan nikahlar tanınır | [31][32] | ||||
İordaniya | 1951-ci ildən | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Küveyt | 21 yaşa kimi — 10 ilə qədər həbs; 21 yaşdan yuxarı — 7 ilə qədər həbs | ||||||
Livan | Qanun faktiki olaraq heç zaman tətbiq edilməyib[1] | ||||||
Oman | 3 ilə qədər həbs (Qanun faktiki olaraq heç zaman tətbiq edilməyib) | ||||||
Qəzzə sektoru | (k+k) 10 ilə qədər həbs (q+q) | Məlum deyil | |||||
Fələstin Dövləti | 1951-ci ildən[1] | Məlum deyil | Məlum deyil | ||||
Qətər | Cərimədən başlayaraq 5 ilə qədər həbs | ||||||
Səudiyyə Ərəbistanı | Ölüm cəzası | ||||||
Suriya | 3 ilə qədər həbs | ||||||
BƏƏ | Ölüm cəzası | ||||||
Yəmən | Ölüm cəzası |
Mərkəzi Asiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Qazaxıstan | 1998-ci ildən[1] | 2009-cu ildən cərrahiyyə yolu ilə cinsin dəyişdirilməsi leqallaşdırılıb[33] | |||||
Qırğızıstan | 1998-ci ildən[1] | Məlum deyil | |||||
Tacikistan | 1998-ci ildən[1] | Məlum deyil | |||||
Türkmənistan | (k+k) 2 ilə qədər həbs (q+q)[1] | ||||||
Özbəkistan | (k+k) 3 ilə qədər həbs (q+q)[1] |
Cənubi Asiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkə | Eynicinsli əlaqələrin leqallaşdırılması | Eynicinsli partnyor münasibətləri | Eynicinsli nikah | Eynicinsli partnyorlar tərəfindən uşaqların övladlığa götürülməsi | Açıq şəkildə orduda xidmət etmək imkanı | Anti-ayrı seçkilik qanunu | Gender kimliyi ilə bağlı qanunlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Əfqanıstan | |||||||
Banqladeş | |||||||
Butan | 2021-ci ildən | ||||||
Hindistan | 2018-ci ildən | Transgenderlərin passportlarına xüsusi "O" (Other) işarə vurulur | |||||
İran | Ölüm cəzası | Cərrahiyyə yolu ilə cinsin dəyişdirilməsi leqallaşdırılıb[34] | |||||
Maldiv adaları | Şəriyət qanunları qadağa etməsinə baxmayaraq, faktiki olaraq heç bir zaman tətbiq olunmayıb | ||||||
Nepal | 2007-ci ildən[1] | , 2014-cü ilə təklif olunub | |||||
Pakistan | Ömürlük həbs cəzası | ||||||