Bal şəlalələri — Vikipediya

Ballı şəlalələr
Медовые водопады
Ümumi məlumatlar
Hündürlüyü	18 m
Çay	Ekçi-Baş
Yerləşməsi
43°53′ şm. e. 42°35′ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Ballı şəlalələr
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ballı şəlalələr (qaraç.-balk. Бал чучхурла) — Qaraçay-Çərkəz Respublikasında şəlalələr qrupu. Şəlalələr Alikonovka və Eçki-Baş çayları üzərində yerləşib Maloqaraçayevsk rayonuna daxildirlər. Bu adla həm də yaxınlıqda yerləşən təbii-rekeresiya mərkəzi və turizm bazası adlanır. Şəlalələrə ən yaxın yaşayış məntəqəsi Kommunstroydur. Rayon mərkəzi Uçkekendən şəlalələrə qədər məsafə 10 km, Kislovodsk şəhərinə olan məsafə isə 20 km-dir.

Ballı şəlalələr qrupuna 5 şəlalə daxildir. Onlardan üçü: Jemçujnıy, Skrıtıy və Şumnıy (Şeytan dəyirmanı) Alikonovka çaynda yerləşir. Digər iki şəlalə isə, Böyük və Kiçik Ballı şəlalə Eçki-Baş çayındadır. Çay 18 metr hündürlükdən Alikonovka çayına tökülərək Böyük Ballı şəlaləsini yaradır. Şəlalələrin olduğu ərazi Şimali Qafqazın Qayalı silsiləsinə aid olub kanyon dərələri ilə kəsilmişdir. Çay dərəsinin sağ sahili əsasən dolomit mənşəli süxurlardan ibarətdir, sol sahil isə dik qayalı ərazidir. Şəlalələrlə üzbəüz böyük qaya mövcuddur. Qaya gəmi burnuna bənzəyir və "göstərici" adlanır. Şəlalələr qrupunda ən hündürü Böyük Ballı şəlalə (18 m), ən gür sulusu isə Jemçujinadır.^[1]

Təbii-rekresiya kompleksinin ərazisində turizm mərkəzi fəaliyyət göstərir. Ərazidə həmçinin restoran, «Qaraçay həyəti» etnoqrafik muzeyi var. Şəlalələrin olduğu bölgəyə Kislovodski şəhərindən tez-tez turist ekskursiyaları təşkil olunur.

Şəlalələrin adlanması yerli əfsanələrlə bağlıdır. Deyilənə görə, qədim zamanlarda şəlalənin töküldüyü qayalarda arı yuvaları mövcud olmuşdur.^[2] Yaz daşqınları zamanı qayalarda olan arı yuvalarındakı bal şəlalənin suyuna qarışmış və şirin olmuşdur. Bu əraziyə tez-tez yeni evlənənlər gəlir və bal ayını qeyd edirdilər. Əslində bu ad ancaq sonuncu, ən böyük şəlaləyə aiddir. Digərlərin öz adları var. Şəlalələri ziyarət etmək üçün çay dərəsi boyu xüsusi dəmir pilləkənlər, körpülər və meydançalar inşa olunub.^[3]

Şəkillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

• 
  Jemçujina şəlaləsi
• 
  Böyük Ballı şəlalə
• Kiçik Ballı şəlalə

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

* Хачиков В. А. Экскурсии по живописным местам Северного Кавказа. Изд-во «Кавказская здравница», Минеральные Воды, 2008. Гл. «Медовые водопады». С. 47-50.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

1. ↑ "Туркомплекс «Медовые водопады»". 2022-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-14.
2. ↑ "Kmvline.Ru — Медовые водопады". kmvline.ru (rus). 2022-01-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-23.
3. ↑ "Медовые водопады в Кисловодске". 2021-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-14.