Azərbaycan işarət dili — Vikipediya

Azərbaycan mədəniyyəti
Dil • Yazı sistemi • Folklor • Dastanlar • Ədəbiyyat • Fəlsəfə • Mifologiya • Memarlıq • Ev • Bağ • Təsviri incəsənət • Miniatür • Kalliqrafiya • Keramika • Xalçaçılıq • Heykəltəraşlıq • Milli geyim • Kosmetika • Musiqi • Muğam • Aşıq sənəti • Rəqs • Balet • Teatr • Yumor • Kino • Animasiya • Mətbuat • Radio • Televiziya • Təhsil • İdman • Döyüş sənətləri • Oyunlar • Dövlət bayramları • Festivallar • Tarixi təqvimlər • Mərasimlər • Milli Yeni il • Evlilik • Atəşfəşanlıq • Kulinariya • Çay mədəniyyəti • Şərabçılıq • Köçərilik • Ziyarətgahlar • Xalq təbabəti • Mentalitet • Milli kimlik • Tayfa quruluşu • Aristokratiya
b m r

Azərbaycan işarə dili — ( Azərbaycan jest dili, həmçinin qısaldılmış AzJD ) öz lüğət və qrammatikasına malik milli dil sistemidir , Azərbaycanda yaşayan kar və eşitmə qabiliyyəti zəif insanların ünsiyyəti üçün rus işarə dili ilə yanaşı istifadə olunur . Azərbaycan işarə dilinin qrammatikası Azərbaycan şifahi dilinin qrammatikasından çox fərqlidir .eşitmə və danışma məhdudiyyəti olan azərbaycandilli şəxslərin fikirlərini ifadə etmək üçün qolların, əllərin və barmaqların eyni zamanda istifadə etməsi. Azərbaycanda təxminən 31.000 eşitmə və danışma məhdudiyyətli insan var.^[1]

Təsnifat məsələləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan işarə dili rus işarə dili ilə bağlıdır və MDB ölkələrinin işarə dilinin güclü təsiri altındadır. Digər işarə dilləri kimi, o, heç bir danışıq dilinin surəti deyil və zəngin jest lüğətinə və mürəkkəb qrammatik quruluşa malikdir; Bundan əlavə, o, təbii, avtonom şəkildə ortaya çıxdı və süni bir dil deyil. ^{[mənbə göstərin]}

Sosiolinqvistik məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanda dilin rəsmi statusu və dəstəyi yoxdur, nəticədə bu ölkədəki karların informasiya, o cümlədən rəsmi sənədlərlə bağlı məlumat əldə etməsi çətinləşir . Azərbaycanda təxminən 31 min kar olsa da (məlumatlar 2009-cu ilə olan məlumatlardır), əksəriyyəti linqvistik təsnifata görə təcrid olunmuş rus işarə dilindən istifadə edir .

Azərbaycan Karlar Cəmiyyəti kar və eşitmə qüsurlu insanların rifahını təmin etmək məqsədilə yaradılmış Ümumdünya Karlar Federasiyasının üzvüdür .

Azərbaycanda eşitmə qüsurlu uşaqlar üçün bir ixtisaslaşdırılmış məktəb və eşitmə qüsurlu uşaqlar üçün iki ixtisaslaşdırılmış məktəb ( Bakı şəhəri 1 və 3 nömrəli internat məktəbləri ) fəaliyyət göstərir, lakin bu məktəblərdə çalışan müəllimlərin əksəriyyəti işarə ilə danışmır. dillər.

2019-cu ildə “Karlara Dəstək” ictimai birliyinin ( azər. Karlara Destek ) sədrinin təşəbbüsü ilə Ümumdünya Karlar Federasiyasının əlillərin hüquqları üzrə eksperti, jest dili üzrə ekspert, A. Beynəlxalq Jest Dili Tərcüməçilər Assosiasiyasının üzvü Abasov Kamran tərəfindən Azərbaycan jest dili lüğətinin yaradılması layihəsinə start verilmişdir.

“Nar”ın ADA Universiteti və Karlara Dəstək İctimai Birliyi ilə birgə yaratdığı jestdili.az saytı tamamilə yenilənib. İlk elektron işarə dili lüğəti nitq və eşitmə məhdudiyyətli insanlara və onların yaxınlarına Azərbaycan işarə dilini istənilən yerdə və istənilən vaxt tamamilə pulsuz onlayn öyrənməyə imkan verir.

jestdili.az-ın yeni versiyasında 4000 video tərcümə, o cümlədən gündəlik həyatda istifadə nümunələri ilə 500 cümlə təqdim olunub. Ümumiyyətlə, istifadəçinin rahatlığını təmin etmək üçün jestdili.az interfeysi tamamilə yenidən işlənib. Müasir dizayn, intuitiv təsnifat, yenilənmiş axtarış sistemi və bir çox digər funksiyalar ADA Universitetinin İT departamentinin tələbələrinin dəstəyi ilə həyata keçirilib.^[2] Universitetlərdə bu mövzuda bir çox layihələr və təlimlər keçirilir. Həmin şəxslərin bir çox hallarda ali təhsildən kənar qalmasına görə gələcəkdə eşitmə və danışma məhdudiyyəti olan şəxslər üçün xüsusi fakültələrin və ixtisasların açılması müzakirə olunur. Azərbaycan eşitmə və danışma məhdudiyyəti şəxslərin cəmiyyəti Dünya eşitmə və danışma məhdudiyyəti olan şəxslərin federasiyasının (WDF) üzvüdür. Bu proqram eşitmə və danışma məhdudiyyətli insanların yaxşı yaşamasını təmin etmək üçün yaradılmışdır.^[3]

^{[mənbə göstərin]}

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Azərbaycan dili

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]