Ali Baş Komandan — Vikipediya

Ali Baş Komandan — bir ölkənin hərbi qüvvələrinin ən yüksək əməliyyat komandanlığı və nəzarətini həyata keçirən şəxsə deyilir. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Azərbaycan respublikasının Ali Baş Komandanıdır.^[1]

Ölkələrdə Ali Baş Komandan[redaktə | mənbəni redaktə et]

Albania[redaktə | mənbəni redaktə et]

Albaniya Konstitusiyasına əsasən, Albaniya Respublikasının Prezidenti Albaniya Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanıdır.

Argentina[redaktə | mənbəni redaktə et]

Argentina Konstitusiyasının II bölməsi, III hissə, 99-cu maddənin 12, 13, 14 və 15-ci yarımbəndlərində Argentina Prezidentinin “Millətin bütün silahlı qüvvələrinin Ali Baş Komandanı” olduğu bildirilir. Burada daha sonra deyilir ki, Prezident silahlı qüvvələrin yüksək rütbəli zabitlərinin vəzifələrini və ya dərəcələrini təyin etmək və döyüş meydanının özündə hərbi tapşırıqları yerinə yetirmək səlahiyyətinə malikdir; onların təşkilini və bölüşdürülməsini Millətin ehtiyaclarına uyğun idarə edir; və o, Argentina Milli Konqresinin razılığı və təsdiqi ilə müharibə elan edir və repressiyalar əmr edir.^[2]

Müdafiə Nazirliyi silahlı qüvvələrin (Ordu, Hərbi Dəniz və Hərbi Hava Qüvvələri) idarə edilməsində prezidentə yardım edən və ona xidmət edən hökumət idarəsidir.

Belarus[redaktə | mənbəni redaktə et]

Belarus Prezidenti Belarus Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanıdır. Belarusun ali baş komandanının öz rütbəsinə uyğun rəsmi forması var, prezidentin rəsmi tədbirlərdə və hərbi mərasimlərdə geyindiyi forma var. Ali baş komandanın rolu Belarus Konstitusiyasının 28-ci maddəsində göstərilib ki, bu maddə Ali Baş Komandana “Silahlı Qüvvələrin ali komandanlığını təyin və vəzifədən azad etmək” səlahiyyətini verir.^[3]

Belçika[redaktə | mənbəni redaktə et]

Belçika Konstitusiyasının 167-ci maddəsi Kralı Ali Baş Komandan təyin edir. Praktikada müdafiə naziri Belçika Silahlı Qüvvələrinin rəhbəri və komandanıdır. O, bilavasitə Müdafiə Nazirinə tabedir və nazirə məsləhətlər vermək, müdafiə siyasətinin həyata keçirilməsi və nazirliyin rəhbərliyinə cavabdehdir.

Braziliya[redaktə | mənbəni redaktə et]

1988-ci il Braziliya Konstitusiyasının 142-ci maddəsində deyilir ki, Braziliya Silahlı Qüvvələri Prezidentin tabeliyindədir. ^[4]

Çex Respublikası[redaktə | mənbəni redaktə et]

1992-ci il konstitusiyasına əsasən, Çex Respublikasının prezidenti 63(1)(c) maddəsinə əsasən Silahlı Qüvvələrin ali baş komandanıdır və 63(1)(f) maddəsinə əsasən generalları təyin edir və onların vəzifələrini yüksəldir. 63-cü maddənin 3-4-cü bəndlərinə uyğun olaraq yuxarıda qeyd olunan müddəalarla bağlı qərarlar üçün prezidentə baş nazirin əks imzası lazımdır, əks halda bu qərarlar etibarlı sayılmır. Baş nazir prezidentin bu qərarlarını imzalamaq səlahiyyətini digər nazirlərə həvalə edə bilər. Silahlı Qüvvələrin siyasi məsuliyyəti 67-ci maddədə “ali icra hakimiyyəti orqanı” kimi müəyyən edilmişdir.^[5]

Finlandiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Finlandiya konstitusiyasına görə, Finlandiya prezidenti bütün Finlandiya hərbi qüvvələrinin baş komandanıdır. Praktikada gündəlik komandanlıq və nəzarət Müdafiə rəisinin və Finlandiya Sərhəd Mühafizəsinin komandirinin əlindədir.^[6]

Kanada[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kanada Silahlı Qüvvələri üzərində baş komandan səlahiyyətləri Kanada monarxına verilir, və o, həmçinin Baş Komandan titulundan istifadə edən Kanadanın general-qubernatoruna verilir. Bu vəzifədə general-qubernator general/bayraq zabiti forması geymək hüququna malikdir, idarənin gerbi və xüsusi manşet örgüsü rütbə nişanı kimi xidmət edir.