Abdulla Vəliyev — Vikipediya

Vəliyev Abdulla
Vəliyev Abdulla Hüseyn oğlu
Doğum tarixi	13 fevral 1910
Doğum yeri	Bakı, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	8 iyun 1986 (76 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı	Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ
Milliyyəti	azərbaycanlı
Elm sahəsi	dilçilik
Elmi dərəcəsi	filologiya elmləri doktoru
İş yeri	Bakı Dövlət Universiteti

Vəliyev Abdulla Hüseyn oğlu (13 fevral 1910 – 8 iyun 1986) — Azərbaycanın tanınmış görkəmli dialektoloqu, filologiya elmləri doktoru, professor.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vəliyev Abdulla Hüseyn oğlu 13 fevral 1910-cu ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. O, 1941-ci ildə xarici Dillər İnstitutunda Azərbaycan və rus dili kafedrasının müdiri olmuş, 1954–1960-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetində Azərbaycan dili kafedrasının müdiri vəzifəsidnə çalışmışdır.

Vəliyev Abdulla Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutunun baş elmi işçisi, "Türk dilləri dialektologiyası məsələləri" adlı ümumittifaq jurnalının məsul katibi, Azərbaycan EA dil üzrə əlaqələndirmə şurasının katibi, ADU-nun filologiya fakültəsinin Müdafiə Elmi Şurasının elmi katibi vəzifələrini icra etmişdir.

O, Moskva türkologiya məktəbinin yetirməsidir.

Elmi yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]

A.Vəliyevin elmi fəaliyyəti zəngin və çəxşaxəli olmuşdur. Uzun müddətli ekspedisiyalarda topladığı materiallar əsasında yazılmış "Azərbaycan dilinin Muğan qrupu şivələri" (1955), "Naxçıvan MSSR-in dialekt və şivələri" (1962), "Azərbaycan dilinin qərb qrupu dialekt və şivələri" (1967) monoqrafiyalarının və "Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğətin"nin (1964) müəlliflərindən biri olmuşdur.

A.Vəliyev 1952-ci ildə "Говоры западных районов Апшеронского полуострова" adlı mövzuda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir, 1975-ci ildə "Переходные говоры азербайджанского языка" adlı mövzu üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.

Cəbhədəki xidmətlərinə və səmərəli əmək fəaliyyətinə görə o, bir çox orden və medallarla, SSRİ Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyinin Fəxri fərmanı ilə təltif olunmuşdur.

Kitablar[redaktə | mənbəni redaktə et]

• 1. Azərbaycan dialektologiyası proqramı. Tərtib edəni R.Rüstəmov Bakı: ADU nəşriyyatı, 1953.
• 2. Azərbaycan dilinin Muğan qrupu şivələri. Bakı, 1955.
• 3. Azərbaycan dialektologiyasına aid materiallar. Bakı, 1960
• 4. Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti. Bakı: Azərb. EA nəşriyyatı, 1964.
• 5. Azərbaycan dilinin qərb qrupu dialekt və şivələri. C.1, Bakı: Azərb. EA nəşriyyatı, 1967.
• 6. Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti. Bakı: Azərb. EA nəşriyyatı, 1964.
• 7. Azərbaycan dialektologiyası. Bakı, 1975.
• 8. Azərbaycan dialektologiyasında praktikum. Bakı, 1978.
• 9. Türk dillərinin dialektologiyasına giriş. Bakı, 1978.
• 10. Azərbaycan dilinin keçid şivələri. Bakı, 2005^[1].

Məqalələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

• 1. О диалектологической работе в Азгосуниверситете //Вопросы диалектологии тюркских языков Баку Изд-во АН Азерб.,1958.
• 2. Некоторые фонетические особенности переходных говоров азербайджанского языка// Вопросы диалектологии тюркских языков, т. 2, Баку Изд-во АН Азерб.,1960.
• 3. Вопросы методики проведения наблюдений над говорами тюркских языков // Вопросы диалектологии тюркских языков. Казань,1960.
• 4. О некоторых особенностях переходных говорах азербайджанского языка// Вопросы диалектологии тюркских языков. Т. 3 Баку: Изд-во АН Азерб.,1963.
• 5. К проблеме переходного говора в азербайджанском языке // Вопросы диалектологии тюркских языков. Т.4 Баку: Изд-во АН Азерб.,1966.
• 6. Ağdaş şivələrinin lekcikasına dair // Ədəbiyyat və Dil İnstitutunun əsərləri.C.8, Bakı Azərb.EA nəşriyyatı, 1957.
• 7. Azərbaycan dialektologiyasına aid materiallar.Göyçay keçid şivələrinin leksikası Bakı: Azərb. Universiteti nəşriyyatı, 1960.
• 8. Ağdaş keçid şivələrində sait fonemlər sistemi haqqında bəzi qeydlər// ADU-nun elmi əsərləri, dil və ədəbiyyat ser.,1967,3.
• 9. Azərbaycan dialektologiyası: Keçid şivələrin morfologiyası və sintaksisi. Bakı: ADU-nun nəşri, 1975.
• 10. Dialekt xüsusiyyətlərinin mühafizə edilməsində coğrafi amillərin rolu //Dilçilik coğrafiyası, tarixi dialektologiya və türk dillərinin tarixi problemləri. Elmi əsərlərin tematik məcmuəsi. Bakı, ADU-nun nəşri,1982.

Onun haqqında yazılmış məqalələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

• 1. Əzizov E. Xalq şivələri öyrənilir // Azərbaycan müəllimi 1976, 13 fevral.
• 2. Əzizov E. Görkəmli alim, gözəl müəllim// Lenin tərbiyəsi uğrunda. 1977, 12 dekabr.
• 3. Əzizov E.Örnək olan ömür // Azərbaycan müəllimi. 1990, 5 dekabr.
• 4. Зейналов Ф.Г. , Азизов Э.И. Абдулла Гусейн оглы Велиев : К семидесятилетию со дня рождения // Сов. Тюркология. 1980, 1.
• 5. Naxçıvan MSSR-in dialekt və şivələri. Bakı: Azərb. EA nəşriyyatı,1962.
• 6. Багиров А.А., Азизов Э.И. Абдулла Гусейн оглы Велиев. Советская тюркология. 1986, 3.
• 7. Budaqov R.A. Dilçiliyə aid oçerklər. Bakı: Azərb. Dövlət nəşriyyatı,1956.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]