Çekmeköy - Vikipedi

Çekmeköy
İlçe
Saat yönünde: ·Belediye binası·Taşdelen Ormanı·Alemdağ Tepesi·Ömerli Barajı
Saat yönünde:
·Belediye binası·Taşdelen Ormanı·Alemdağ Tepesi·Ömerli Barajı
Çekmeköy'ün İstanbul'daki konumu
Çekmeköy'ün İstanbul'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeMarmara
İlİstanbul
Kuruluş22 Mart 2008
KurucuAhmet Poyraz
İdare
 • Belediye BaşkanıOrhan Çerkez (CHP)
 • KaymakamResul Çelik
Yüzölçümü
 • Toplam202 km²
Rakım150 m
Nüfus
 (2023)
 • Toplam296,066
Zaman dilimiUTC+03.00 (TRS)
Posta kodu
34782
Plaka kodu34
Resmî site
cekmekoy.bel.tr

Çekmeköy (Osmanlıca: چكمكوي,Yunanca: Τσεκμεκόι) veya eski adıyla Çekme (Osmanlıca: چكمه), İstanbul'un Anadolu Yakası'nda yer alan ilçe. Kocaeli Yarımadası'nın batı kesiminde yer alan Çekmeköy, kuzeybatıda Beykoz, kuzeydoğuda Şile, güneybatıda Ümraniye, güneydoğuda ise Sancaktepe ilçeleriyle çevrelidir. İlçe 21 tane mahalleden oluşmaktadır. 2015 yılında gerçekleştirilen "İstanbul'da Yaşam Kalitesi Araştırması"nda tüm ilçeler arasında 31. sırada yer almıştır.[1]

Çekmeköy'ün bulunduğu bölgenin ele geçirilmesi ilk olarak Osman Gazi döneminde düşünüldü. Çekmeköy'ün sınırına gelinmişken Osman Gazi öldü. Orhan Gazi de bu emelden vazgeçmeyerek 1327 yılında bölgeyi ele geçirdi. Yıldırım Bayezid, Ankara Muharebesi'nde iken Bizans İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdi. Fetret Devri'nde Bizans'ın kontrolünde olan bölge Çelebi Mehmed'in diğer kardeşlerini yenip başa geçmesinin ardından yeniden geçirildi. Kırım, Kafkas, 1877-1878 Osmanlı-Rus ve Balkan savaşlarının ardından Lazlar, Kırım Tatarları, Balkan Türkleri ve Lehler Çekmeköy'e yerleşmişti. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul'daki tüfekler buradan kaçırıldı. 1942, 1945, 1989, 1995 yangınları sırasında Çekmeköy'ün ormanları zarar gördü. 1994'ten beri Ümraniye'ye bağlı belde belediyelerinden biriydi. Ancak 22 Mart 2008 tarih ve 26824 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5747 Sayılı Kanun ile ilçe vasfı kazandı. 29 Mart 2009 seçimleriyle de İstanbul'un yeni ilçeleri arasında girdi. Çekmeköy'ün ilçe olmasıyla beraber daha önce ilk kademe belediyesi olarak hizmet veren Alemdağ, Taşdelen ve Ömerli ilçeye katıldı.

Coğrafî olarak Çekmeköy, İstanbul'un Anadolu yakasındaki Alemdağ ormanlarının güneybatı kesiminde bulunan Keçiağılı Tepesi yamaçlarında kuruludur. Deniz yüksekliği 150 metre olan ilçe, 202 km2, nüfusu 2022 yılında 296 bin 66 kişiydi.

Çekmeköy, Akdeniz ve Karadeniz iklimlerinin geçiş bölgesinde bulunduğu için ılıman bir iklime sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlı geçer. Ancak yüksek nem yüzünden sıcaklar daha sıcak, soğuklar daha soğuk hissedilir. Haziran en sıcak, Ocak en soğuk aylardır. İlçede yaşanan en uzun mevsim ise sonbahardır.

Çekmeköy havzası İstanbul'un önemli doğal ve göç geçiş alanlarından biridir. Havzada meşe ormanı, fundalık, mera, turbalık ve sulak alanlar yer alır. Doğu Akdeniz ve Doğu Avrupa ülkelerinin en büyük fundalığı Çekmeköy'dedir. Bünyesinde bir çok bitki, kuş, böcek, sürüngen ve amfibyum türleri barınır. Bölgede Alemdağı ispinozu gibi bölgeye has kuşlar da bulunmaktadır.

İstanbul'un çeşitli semtlerini birbirine bağlayan D 016 otoyolu, M5 metrosu, bazı minibüs, dolmuş ve otobüs hatları Çekmeköy ilçesinden geçmektedir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi'nde belirtildiğine göre Çekmeköy, Fatih Sultan Mehmed döneminde yedi kardeş tarafından kurulmuştur. Bu yedi kardeşten altısı eşkıyalar tarafından öldürülürken yedincisi çekme tetiği diyerek kurtulmuş, köyün adı da Çekme köyü olmuştur.[2] Bu isim zamanla Çekmeköy'e evrilmiştir.[3][4]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: İstanbul tarihi

Bizans dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Bizans İmparatorluğu
VI. İoannis
II. Andronikos

Ormanlarla kaplı Alemdağ ve bölgesi odun ve kömür açısından Bizans İmparatorluğu için önemli bir konumdu. Oduncular ve kömürcüler belli vakitlerde bu bölgelere gelir ve odun ve odun kömürü imal ederdi. O dönem bu bölgelerde yazlık saraylar, Meludion'da (Alemdağ) bir av köşkü bulunuyordu.[5] 13. yüzyıla kadar imparatorlar ve soylular kaynak sularıyla da ünlü olan bu bölgelerde konaklar ve avcılık yapardı.[2] 1091 yılında Peçenekler Çekmeköy'ü ele geçirdi fakat imparator I. Aleksios tekrardan ele geçirdi. Dördüncü Haçlı Seferi'nden sonra bölge Latin İmparatorluğu kontrolüne girdi.[6] 1261 yılında İznik imparatoru VIII. Mihael Palaeogos bölgeyi ele geçirdi. II. Andronikos 1296 İstanbul depremi'nden sonra Damatris'e taşınmış ve bir müddet burada kalmıştır.[7] VI. İoannis tahtını bıraktıktan sonra Alemdağ'daki Mangallar Manastırı'nda keşişlik yapmaya başlamıştı.[8]

Osmanlı egemenliğine giriş[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Pelekanon Muharebesi
Çekmeköy bölgesinin ele geçirilmesi ilk olarak Osman Gazi zamanında düşünülmüş olsa Orhan Gazi döneminde ele geçirilmiştir.
Çekmeköy'ün bulunduğu bölgenin ele geçirilmesi ilk olarak Osman Gazi döneminde düşünüldü. Osman Gazi'nin son dönemlerinde Bolu ve Mudurnu bölgeleri Konuralp tarafından, Kandıra, Ermenipazarı Akça Koca tarafından ele geçirildi. Ardından bu iki komutan Aydos Kalesi'ni geçirmek için gerekli hazırlıklara başladıktan bir süre sonra Osman Gazi öldü.[9] Orhan Gazi de bu emelden vazgeçmedi.[10] Bu amaçla 1329 yılında Pelekanon Muharebesi gerçekleştirildi.[11] Savaş sonrası imzalanan antlaşmaya göre Türkler Çekmeköy ve civarına yerleşmeye başladı.[12][13] Yıldırım Bayezid döneminde Konstantinapol bölgesi ele geçirilmesi için Yahşi Bey bu bölgeye gönderildi. Yahşi Bey önderliğinde bütün Çekmeköy ele geçirildi.[14] Fakat Timur'un Osmanlı üzerine yürümesi üzerine bütün askerler Ankara civarına çekildi. Bunun üzerine II. Manuil bölgede yeniden Bizans hakimiyetini kurdu.[15] Çelebi Mehmed'in Fetret Devri'ni bitirmesine kadar bölge Bizans hakimiyetinde kaldı. Çelebi Mehmed'in tahtı ele geçirmesiyle birlikte Timurtaşoğlu Umur Bey Çekmeköy bölgesini ele geçirdi.[16]

Köylerin kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]

Çekmeköy civarındaki ilk ne zaman kurulduğu hakkında bir tarih yoktur. Köyler hakkındaki ilk kayıtlar 1519-1520 yılları arasındaki Tapu Tahrir Defterlerinde geçmektedir.[17] Köy halkının Evlad-ı Fatihan soyundan olduğu düşünülmektedir. Bölgeye Türklerden sonraki ilk göçün Ermeniler tarafından yapıldığı düşünülmektedir. 1832 yılında Ermeni nüfusu 180 civarına kadar çıkmıştır. Alemdağ yakınında Ermeniler Ermeni Köyü adında bir köy kurmuştur. 1840 yılından sonraki kayıtlarda Hüseyinli Köyü civarında Kıptilerin yaşadığı yazmaktadır.[18] Kasım Ayaklanması otoriterleşen Rus yönetiminden kaçan Lehler 1841 yılında Çekmeköy'e yerleştirildi. 1867 yılında Lehler 60 haneye ulaştı ve köylerinin adı Adem Köyü'ydü.[19][20] 1851-1855 yılları arasında pek çok Kırım Tatarı bölgeye göç etti.[21]

Avcı Mehmed ve IV. Murad Alemdağ bölgesine gelip av faaliyetleri yapmıştır.[22]

Tanzimat'tan Kurtuluş Savaşı'na[değiştir | kaynağı değiştir]

II. Mahmud 1834'te Alemdağ'a gelmiş ve konaklamıştı. Alemdağ'ın mesire yeri olarak bilinir olmasında çok büyük bir etkisi vardır.
Alemdağ mesirelerine ve Taşdelen suyuna tutkun olduğu söylenen II. Mahmud Alemdağ'a uğrar ve topluluk şeklinde biniş gezileri düzenler, Taşdelen suyu içerlerdi.[23] II. Mahmud'un devamlı uğraması halkta Alemdağ'a karşı bir ilgi uyandırmıştı. Böylece vatandaşlar günübirlik veya çadır kurup geceleyerek Alemdağ mesiresine uğramaya başladılar. II. Mahmud'un oğlu Abdülmecid'de halkın sorunlarından haberdar olmak için birçok kez Alemdağ'a uğramıştır.[24] Bölgedeki Ermenilerin isyan etmesi ihtimaline karşı 25 Ekim 1895'den itibaren Batum'daki Lazlar, Ermeni Köyü'nün yakınlarına göç ettirildi. Yerleştirildikleri köy ahali tarafından Laz Köyü olarak anılmaktaydı. Balkan Savaşları sonucunda Sırbistan, Bulgaristan, Karadağ, Arnavutluk, Yunanistan ve diğer bölgelerden Müslümanlar Alemdağ ve bölgesine göç etti. Göçmenleri yerleştirmek amacıyla Reşadiye Köyü kuruldu.[25][26] Ermeni Techiri sırasında bölgedeki çoğu Ermeni Çekmeköy'den göç ettirildi.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Çekmeköy'den geçen ulaşım hatları
Çekmeköy İstasyonuna doğru ilerleyen M5 Çekmeköy metrosu
Anadolu'daki çeşitli merkezleri İstanbul'a ve kent içindeki çeşitli semtleri de birbirine bağlayan bazı ana ulaşım yolları Çekmeköy'den geçer. D 016'yla Boğaziçi Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü bağlantı yollarına doğrudan bağlanan bu ilçede Avrupa Yakası'na geçiş kolay olduğu gibi, Anadolu Yakası'nın merkez ilçelerine de yakın olması ulaşım konusunda kolaylık sağlamaktadır. Toplu taşıma İETT ve ÖHO tarafından sağlanmaktadır. D 016 devlet yolu Belediye Başkanlığı binasının yanından geçmektedir.[27] M5 metrosu Şehit Üsteğmen Arif Kalafat Doğa Parkı yakınındaki Madenler Meydanı'ndan geçmektedir. Çekmeköy Nikah Sarayı'ndan geçecek şekilde M13 metrosu şu anda yapılmaktadır.[28] Bunların dışında bazı minibüs, dolmuş, otobüs ve metrobüs hatları Çekmeköy'den geçmektedir.[29]

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Çekmeköy bölgesinde saraya ait birçok çiftlik, kasır vs. olduğu için padişahın daha rahat gidip gelebilmesi için ihale yapıldı. Böylece Çekmeköy'ün ilk yol olan Kısıklı- Alemdağı şose yolu 10 Şubat 1870'de açıldı.[30] 1912 yılında ihale ile Üsküdar-Alemdağ tramvay hattı yapımına başlandı.[31] Bergman Şirketi'nden tramvay satın alındı.[32] I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte yapım durduruldu. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından tramvay hattı gündeme gelmedi.[33][34]

Yönetim ve siyaset[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Türkiye'nin idari bölümleri
Çekmeköy Belediye Başkanlığı binası
Çekmeköy seçilmiş bir belediye başkanı ve bir belediye meclisi tarafından yönetilen bir ilçedir. Belediye yönetimi temizlik, aydınlatma, su ve elektrik, imar ve ulaşım gibi ihtiyaç ve hizmetleri karşılar. Belediye başkanı beş yılda bir seçilir. 2009 yerel seçimlerinde kurucu belediye başkanı olan Ahmet Poyraz, üç dönem bu görevi yürütmüştür. 2024 yerel seçimlerinin ardından CHP adayı Orhan Çerkez yeni belediye başkanı olmuştur. Belediye başkanının 6 tane yardımcısı vardır bunlara da müdürlükler bağlanmıştır.[35] Toplamda 23 tane müdürlük vardır.[36]
Çekmeköy Belediyesi logosu

Belediye meclisi yasama ve denetlemeyi kontrolde tutar. Belediye başkanı belediye meclisinin verdiği kararları ve yaptığı yasaları uygulamakla yükümlüdür. Bunun yanı sıra belediye başkanı meclis başkanıdır. Meclis seçilmiş 37 kişiden oluşur.[37] Belediye meclisi; 5393 sayılı Belediye Kanunu gereğince belirlediği ay olan Ağustos ayı haricindeki tüm aylarda toplanmaktadır. Kararlarının imara ve bütçeye ilişkin olanları, ilgili müdürlükleri tarafından onaylanmak üzere İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına gönderilmektedir.[38]

Belediye encümeni yürütmeyi kontrolde tutar. Belediye Başkanı veya görevlendirdiği başkan yardımcısı veya encümen üyesi, seçilmiş 3 meclis üyesi toplamda yedi üyeden oluşmaktadır. Encümen haftada iki gün toplanmaktadır.[38]

Çekmeköy Osmanlı döneminde idari olarak Yoros (Beykoz) Kazasına bağlıydı. Köyler çeşitli kişilere tımar olarak veriliyordu. Yoros Kazası da Kocaeli Sancağı'na bağlıydı. Adli konularda ise Üsküdar Kadılığı'ndan yönetiliyordu.[2] 1840'lı dönemlerde 7 tane köy vardı. Cumhuriyet döneminde 1936 yılından itibaren Çekmeköy bölgesi Üsküdar'a bağlandı.[39] 1950 yılında Ömerli, Hüseyinli, Sırapınar ve Koçullu köyleri Beykoz'a bağlandı. 1987 yılında Ümraniye ilçesinin kurulmasıyla Çekmeköy Ümraniye'ye bağlandı.[40] 1994 yılında ise Alemdağ, Çekmeköy, Ömerli ve Sultançiftliği köyleri bir belde haline geldi. 22 Mart 2008 tarih ve 26824 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5747 Sayılı Kanun ile ilçe vasfı kazandı. 29 Mart 2009 seçimleriyle de İstanbul'un yeni ilçeleri arasında girdi. Çekmeköy'ün ilçe olmasıyla beraber daha önce ilk kademe belediyesi olarak hizmet veren Alemdağ, Taşdelen ve Ömerli ilçeye katıldı.[2]
Orhan ÇerkezAhmet Poyraz

Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 yerel seçimlerinde, Çekmeköy ilçesindeki seçmenler, siyasi partilerin adaylarına yönelik tercihlerini belirlerken, Adalet ve Kalkınma Partisi adayı Ahmet Poyraz'a %43,40 oranında destek vermişlerdir. Diğer yandan, Cumhuriyet Halk Partisi adayı Hüseyin Avni ise %42,40 oranında oy almıştır.[41]

2014 ve 2019 yerel seçimlerinde de Çekmeköy ilçesi, Ahmet Poyraz'ı bir kez daha belediye başkanı olarak seçmiştir. Bu süreçte, yerel siyasetin ve Çekmeköy halkının tercihleri doğrultusunda, Poyraz görevine devam etmiştir. Bu seçimler, ilçenin siyasi seyrindeki istikrarlı eğilimleri yansıtmaktadır.[42][43]

2024 seçimlerinin ardından Çekmeköy'de siyasi dengelerde önemli değişiklikler yaşanmıştır. Bu sefer, Ahmet Poyraz %3'lük bir oy kaybı yaşamış ve yeni bir isim, eski Ataşehir başkan yardımcısı Orhan Çerkez, %49,22 oranında oy alarak belediye başkanı seçilmiştir.[44]
Çekmeköy Belediye başkanı seçimleri
Yıl Belediye başkanı Parti Kazanan oyu Rakip oyu Kaynak
Oy oranı Oy sayısı Oy oranı Oy sayısı
2009 Ahmet Poyraz AKP %43,40 34.089 %42,40 33.328 [41]
2014 %48,64 59.302 %38,31 46.709 [42]
2019 %42,92 62.134 %32,23 46.662 [43]
2024 Orhan Çerkez CHP %49.22 82.974 %39,50 66.594 [44]

2011 genel seçimlerinde, Çekmeköy ilçesindeki seçmenlerin %53'ü Adalet ve Kalkınma Partisi'ne oy vermiştir.[45] Haziran 2015 genel seçimlerinde, Çekmeköy ilçesinde AKP'ye yönelik bir düşüş gözlemlenmiştir. Seçmenlerin %8,57'si, 2011 seçimlerine kıyasla AKP'ye oy vermemiş ve farklı tercihlerde bulunmuştur. Ancak, Kasım 2015 seçimlerinde, AKP'nin oy oranı yeniden 2011 seçimlerindeki seviyeye yükselmiştir.

2018 yılındaki seçimlerde, Çekmeköy ilçesinde AKP'ye olan destek bir kez daha azalmış ve oy oranı %7,91 düşmüştür.[46] Bu düşüş eğilimi, 2023 seçimlerinde de devam etmiş ve AKP'nin oy oranı %7,18 daha da azalmıştır.[47]

Çekmeköy'deki genel seçimler
Yıl Parti Oy oranı Kaynak
2011 AKP %53 [45]
Haziran 2015 %44,43 [48]
Kasım 2015 %52,61 [49]
2018 %44,7 [46]
2023 %37,52 [47]

2014 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Çekmeköy ilçesindeki seçmenlerin %53,34'ü Recep Tayyip Erdoğan'a destek vermiştir.[45] 2018 yılında, Çekmeköy ilçesinde Erdoğan'ın oyları %0,46 oranında artarak, yeniden en çok oy alan aday olmuştur.[50]

Ancak, 2023 cumhurbaşkanlığı seçiminde, Çekmeköy ilçesindeki oy dağılımında bir değişiklik gözlemlenmiştir. İlk turda, Erdoğan'ın oy oranı %49,33 olarak gerçekleşmiştir.[51] İkinci turda ise bu oran %51,19'a yükselmiştir.[52]

Çekmeköy'deki cumhurbaşkanlığı seçimleri
Yıl Kişi Oy oranı Kaynak
2014 Recep Tayyip Erdoğan %53,34 [45]
2018 %53,8 [50]
2023 %49.33 [51]
%51.19 [52]

Mahalleler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: İstanbul'un mahalleleri

Çekmeköy ilk kurulduğu zaman 17 mahalleden ve 4 köyden oluşmaktaydı. 12 Kasım 2012 tarihli kanunla köylerin tüzel kişiliği kaldırılıp mahalleye çevrilmişlerdir.[53] Şu anda Çekmeköy'de 21 tane mahalle vardır.

  1. Alemdağ
  2. Aydınlar
  3. Cumhuriyet
  4. Çamlık
  5. Çatalmeşe
  6. Ekşioğlu
  7. Güngören
  8. Hamidiye
  9. Hüseyinli
  10. Kirazlıdere
  11. Koçullu
  12. Mehmet Akif
  13. Merkez
  14. Mimar Sinan
  15. Nişantepe
  16. Ömerli
  17. Reşadiye
  18. Sırapınar
  19. Soğukpınar
  20. Sultançiftliği
  21. Taşdelen

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye coğrafyası
Alemdağ'da bulunan, İspinoz kuşu
Çekmeköy havzası İstanbul'un önemli doğal ve göç geçiş alanlarından biridir. Yılda iki kez sayıları yüzbinleri bulan kuşlar Çekmeköy'ün üzerinden geçerek göç eder.[54] İlçenin doğu, kuzey ve batı sınırları tamamen ormanlarla kaplıdır. Havzada meşe ormanı, fundalık, mera, turbalık ve sulak alanlar yer alır. Doğu Akdeniz ve Doğu Avrupa ülkelerinin en büyük fundalığı Çekmeköy'dedir.[55] Bünyesinde bir çok bitki, kuş, böcek, sürüngen ve amfibyum türleri barınır. Bölgede Alemdağı ispinozu gibi bölgeye has kuşlar da bulunmaktadır.[56][57] Ömerli Havzası'ndaki bitki ve hayvan türü sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte en az 37 nadir bitkinin yetiştiği tespit edilmiştir. Bunlardan 10 tanesi Türkiye'ye özgü olup dünyanın başka hiçbir yerinde doğal olarak yetişmez.[58]

Flora[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye florası
Alemdağ çiğdemi, Çekmeköy'de de yetişen endemik bir türdür.
Çekmeköy kapalı tohumlu ve eğrelti türü zenginliği ile ormanlık ve fundalık alan bakımından İstanbul için önemli yer tutar. Çekmeköy'de 650'si tespit edilmiş yaklaşık 800 damarlı bitki vardır. Tespit edilen türler arasında 15 endemik tür, 30 kadar nadir tür vardır. Çekmeköy'ün yüzde 69.4'ü ormanlardan oluşmaktadır. Alemdağ, Taşdelen, Sultançiftliği-Taştepe bölgedeki önemli ormanlardandır. Çekmeköy ormanlarının yüzde 75'i doğal, yüzde 25'i ise yetiştirilmiş iğne yapraklı orman ağaç türlerinden oluşmaktadır.[59] Çekmeköy fundalıkları nemli toprak yapısı nedeniyle bir çok nadir bitki türlerinin doğal yaşam alanıdır. Alemdağ Taşdelen fundalığı alanlarında yaşamını sürdüren Alemdağ çiğdemi ile çeşitli kuş türlerini barındırmaktadır. Çekmeköy'ün sulak alanlarında Çamur yağotu, Belgrat yağotu, Hüdaverdi otu, Cılız çıngırak ile Bern Sözleşmesi'nde yer alan Mavi yıldız çiçeği ve Sivrisaz gibi birçok endemik ve nadir tür yaşam sürdürmektedir. Ayrıca nemli çayırlarda çok sayıda Salepgiller familyasına ait türler bulunmaktadır.[59][60]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Çekmeköy, Akdeniz ve Karadeniz iklimlerinin geçiş bölgesinde bulunduğu için ılıman bir iklime sahiptir. İstanbul’un en fazla yağış alan ve sıcaklığın en düşük olduğu bölgelerinden birisidir. İstanbul'da en düşük ortalama sıcaklıklar Çekmeköy'e bağlı olan Ömerli'de ölçülmüştür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlı geçer. Ancak yüksek nem yüzünden sıcaklar daha sıcak, soğuklar daha soğuk hissedilir. Haziran en sıcak, Ocak en soğuk aylardır. İlçede yaşanan en uzun mevsim ise sonbahardır.[61] Çekmeköy'de İstanbul’un kıyı ilçelerinden farklı olarak kıyılardan içerilere gidildikçe denizin etkisi azalmaya başlar.[62]

 Çekmeköy iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 7,9 8,7 11,3 15,3 20,2 24,8 27,4 27,7 23,8 18,6 14,3 9,8 27,7
Ortalama sıcaklık (°C) 5,6 6,1 8,2 11,7 16,7 21,3 23,9 24,2 20,7 16,0 11,9 7,6 14,4
En düşük sıcaklık (°C) 3,4 3,7 5,2 8,3 13,1 17,8 20,5 21,3 18,0 13,7 9,6 5,6 3,4
Ortalama yağış (mm) 90,0 76,0 76,0 51,0 38,0 39,0 28,0 28,0 55,0 80,0 79,0 108,0 813,2
Kaynak: climate-data.org[63]


Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye ekonomisi

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye ekonomi tarihi
Çekmeköy bölgesi Bizans döneminde kalıcı oturum olmadığından odunculuk ve kömürcülük dışında bir şey yapılmamaktaydı.[5] Bu işlerin ne kadar yapıldığı da kesin olarak bilinmemektedir. Bölgenin ekonomik coğrafyası hakkında yazılı bulunan ilk kaynaklar, Tapu tahrir defterleri 16. yüzyılda tutulmaya başlanmıştı.[64] 1519-1520 dönemlerinde buğday, arpa, yulaf, darı, keten Sırapınar, Hüseyinli ve Koçullu köylerinde yetiştirilen ürünlerdi. Bunun yanı sıra arıcılık da yapıldığı belgelerde yazılmıştır.[65]

Tarım ve Hayvancılık[değiştir | kaynağı değiştir]

Çekmeköy, İstanbul’da tarım ve hayvancılık için kolaylık sağlayan ilçelerden birisidir. Ancak ilçenin kentsel gelişim hızı ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi bakımından tarım ve hayvancılık ile uğraşacak kişilerin azlığı neticesinde söz konusu rakamlar genel şartlarda olması gerekenden çok daha düşüktür.

Toplam dört köye sahip olan Çekmeköy’de mevcut bulunan büyükbaş hayvan sayısı 2,100, küçükbaş hayvan sayısı 1,250 ve kanatlı hayvan sayısı 70 bin civarındadır.[66]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye demografisi

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Nüfus
1519-20[67] ~85
1832[68] 738
1840[69] 754
1935[70] 364
1940[71] 340
1945[72] 392
1950[73] 448
1955[74] 486
1960[75] 461
1965[76] 378
1970[77] 381
1975[78] 1.850
1980[79] 1.938
1985[80] 3.789
1990[81] 13.523
2000[82] 37.502
2009[83] 154.103
2010[84] 168.438
2015[85] 231.818
2016[85] 239.611
2017[85] 248.859
2018[85] 251.937
2019[85] 264.508
2020[85] 273.658

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nin 2022 yılı verilerine göre Çekmeköy ilçesinin nüfusu 296.066'tür.[86] Bu rakam bölgedeki ilk sayım olan 1832 tahrir kayıtlarına göre 738'di.[68] 2000-2007 döneminde Çekmeköy’ün nüfus artış hızı %71,7 olarak gerçekleşmiştir. İlçe belediyesi olmasından bir yıl önce Çekmeköy’ün nüfusu diğer belde nüfuslarının katılımıyla birlikte 2008 yılında 147.350 kişi ve 2009 yılı sonunda 154.103 kişi olmuştur.[87] Kadınlar nüfusun %50'sini erkekler de geri kalanını oluşturmaktadır. Çekmeköy'de km2 başına ortalama 2219 kişi düşmektedir.[88] Nüfusun %54'ü 15-64 yaş gurubunda yer alırken %38'i 0-14 yaş gurubunda yer almaktadır. %8'lik bir kısım ise 65 yaş ve üstü kişilerden oluşmaktadır. Nüfusun %47.97'si evli geri kalanı bekar veya duldur. Nüfusun ortanca yaşı 30'dur.[89]

Göçmenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye'ye göçler
Bölgeye Türklerden sonraki ilk göçün Ermeniler tarafından yapıldığı düşünülmektedir. 1832 yılında Ermeni nüfusu 180 civarına kadar çıkmıştır. Alemdağ yakınında Ermeniler Ermeni Köyü adında bir köy kurmuştur. 1840 yılından sonraki kayıtlarda Hüseyinli Köyü civarında Kıptilerin yaşadığı yazmaktadır.[18] Kasım Ayaklanması otoriterleşen Rus yönetiminden kaçan Lehler 1841 yılında Çekmeköy'e yerleştirildi. 1851-1855 yılları arasında pek çok Kırım Tatarı bölgeye göç etti.[21] Bölgedeki Ermenilerin isyan etmesi ihtimaline karşı 25 Ekim 1895'den itibaren Batum'daki Lazlar, Ermeni Köyü'nün yakınlarına göç ettirildi. Balkan Savaşları sonucunda Sırbistan, Bulgaristan, Karadağ, Arnavutluk, Yunanistan ve diğer bölgelerden Müslümanlar Alemdağ ve bölgesine göç etti.

Cumhuriyet döneminde İstanbul'a göç hızlanmıştır.[90] Çekmeköy'de İstanbullulardan sonra en çok sırayla; Sivaslı, Ordulu, Kastomonulu, Karslı ve Tokatlılar yaşamaktadır.[91][92] 2023 Kahramanmaraş Depremleri'nden sonra oluşan binalara güvensizlikten sonra Çekmeköy'e civar ilçelerden göç başlamıştır.[93][94][95]

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye'de din
1832 yılında nüfusun yüzde 24'ü Hristiyan, yüzde 76'sı Müslümandı.[96][97]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye'de eğitim
Özyeğin Üniversitesi, kampüsü
Çekmeköy'de yapılış tarihi bilinen okulun ilki Tevhid-i Tedrisat Kanunu'yla 1924 yılında yapılan Alemdağ Beldesi İlköğretim okuludur. İmece usülü ilen yapılan okulda o dönem 3 yıl eğitim veriliyordu. Köyün nüfusunun artması dolayısıyla yetmemesiyle 1933 yılında 5 derslikli yeni bir okul yapılmıştır. 1953 yılında ek bir bina yapılarak 1992 yılına kadar hizmet verir. Ardından okul binası tamamen yıkılarak yeni bir bina yapılmıştır.[98] TÜİK verilerine göre Çekmeköylülerin sadece %20'lik kısmı üniversiteyi bitirmiştir.[88] Çekmeköy'de 66 tane okul vardır.[99] Bunların 35 tanesi lisedir. Liseler olarak Anadolu liseleri, İmam hatip liseleri özel liseleri ve devlet liseleri bulunmaktadır.[100] Çekmeköy'de 1 tane üniversite vardır. Bu üniversite Özyeğin Üniversitesi'dir.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Parklar ve Tesisler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çekmeköy ilçe sınırları içinde toplamda 482.180,62 m2 alandan oluşan 113 parka sahiptir.[38] Parklar arasında mahalle parkları, spor ve oyun alanları bulunmaktadır. Çekmeköy'ün en büyük parkı, ilçenin güneybatı bölgesinde kalan Sultançiftliği Taşlıtepe Devlet Ormanı'nın batısında yer alan 24.318,37 m2'lik Şehit Üsteğmen Arif Kalafat Doğa Parkı'dır.[101] 2016 yılında parka 60 bin metrekare bölge ilave edildi.[102] Şehit Üsteğmen Arif Kalafat Doğa Parkı, Cemal Güngör Parkı ve Çamlık Tel boyu Yürüyüş parkurunda ücretsiz Wi-fi hizmeti verilmektedir.[38]

İlçe sınırları içerisinde 4 tane mesire alanı bulunmaktadır. Bunlar Çatalmeşe, Küçükkoru, Nurtepe ve Reşadiye mesireleridir.[103] Mesire alanları içinde restoran, mescit, amfi, yürüyüş parkuru, otopark, piknik alanı, spor aletleri bulunmaktadır.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Türkiye'de spor
Çekmeköy Belediyesi 7-15 yaş arası çocuklara; basketbol, voleybol, futbol, jimnastik, kort tenisi, kick boks, yüzme ve karate gibi branşlarda eğitimler vermek amacıyla Kış Spor Okulları, Yaz Spor Okulları, Su Oyunları ve Yüzme Eğitimleri, 3x3 Streetball Sokak Basketbolu, Açık Alan Sporları gibi bedava etkinlikler düzenlenmektedir.[38] Bunları yanı sıra En Uzun Gece Koşusu, Ultra Trail Koşusu gibi maratonlar da düzenlenmektedir.[104][105]

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çekmeköy Belediyesi'nin 8 tane şehirle kardeş şehir anlaşması vardır:[106][107]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede yer alan ve ilin en yüksek ikinci noktası olan Alemdağ'ın panoramik görüntüsü

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]


Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ İstanbul'da ilçe ilçe yaşam kalitesi 8 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., milliyet.com.tr
  2. ^ a b c d Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Şubat 2014). İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 134. 
  3. ^ “Yer Adları”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, VII, (Haz. İlhan Tekeli vd.), İstanbul 1994
  4. ^ "Çekmeköy adı nereden geliyor?". hthayat.haberturk.com. 17 Haziran 2020. Erişim tarihi: 27 Mart 2023. 
  5. ^ a b Alemdağı”, İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, cilt I, İstanbul 1982, s. 602.
  6. ^ Belgeler Işığında Çavuşbaşı Tarihi s. 19
  7. ^ Mehmet Nermi Haskan, Yüzyıllar Boyu Üsküdar c. III, s. 1418
  8. ^ Salih Şahin, a.g.e., s. 85.
  9. ^ Hoca Sadeddin Efendi, Tâc’üt-Tevârih, c. I, Sadeleştiren: İsmet Parmaksızoğlu, MEB Basımevi, İstanbul 1974, s. 52-53
  10. ^ Adnan Eskikurt-Ramazan Özey, “Anadolu ve Balkanlardaki Osmanlı Fetihlerinde (1299-1451) Coğrafyanın Önemi”, Türklük Araştırmaları Dergisi 19, (Prof. Dr. Mücteba İlgürel’e Armağan Özel Sayısı), İstanbul 2008, s. 96
  11. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Şubat 2014). İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 21. 
  12. ^ Robert Mantran, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi I, Say Yayınları, İstanbul 1999, s.24
  13. ^ Abdurrahim Tufantoz, “Üsküdar’da Bir Selçuklu Bakiyyesi
    Gözcü Baba Karaca Ahmed Sultan” Üsküdar Sempozyumu II-II, (Edt. Zekeriya Kurşun vd.), İstanbul 2005, s. 571
  14. ^ Ali Bilir, Çeşmibülbüle Gizlenmiş Abıhayat Beykoz, İstanbul 2008, s. 22
  15. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Şubat 2014). İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 22. 
  16. ^ Belgeler Işığında Çavuşbaşı, s. 22.
  17. ^ BOA, TT. d. nr. 436 s. 419-420
  18. ^ a b BOA. ML.VRD.TMT.d. nr. 3078.
  19. ^ BOA, MVL. 1043/34, lef-2
  20. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Aralık 2021) İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy syf. 111
  21. ^ a b Adnan Sofuoğlu, Milli Mücadele Döneminde Kocaeli, Ankara 2006, s. 12.
  22. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Şubat 2014). İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 134. 
  23. ^ Salih Şahin, a.g.e., s. 85
  24. ^ Salih Şahin, a.g.e., s. 86
  25. ^ Çam, a.g.e., s.22
  26. ^ Sofuoğlu, a.g.e., s.13
  27. ^ D 016
  28. ^ "Çekmeköy Sultanbeyli Metro Hattı". cssmetrosu.com. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023. 
  29. ^ "Çekmeköy Belediyesi - İETT Saatleri ve Güzergahları". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023. 
  30. ^ BOA, HH.d. 23074
  31. ^ BOA, 4207
  32. ^ BEO, 315461
  33. ^ BOA, HRHŞ.İŞO. 133/2
  34. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Aralık 2021) İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy syf.180
  35. ^ "Çekmeköy Belediyesi - Organizasyon Şeması". cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023. 
  36. ^ "Çekmeköy Belediyesi - Müdürlükler". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  37. ^ "Çekmeköy Belediyesi - Meclis Üyeleri". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023. 
  38. ^ a b c d e Çekmeköy 2021 yılı Faaliyet raporu
  39. ^ Türkiye Cumhuriyeti Devlet Yıllığı 1928-1929, s. 300-303.
  40. ^ Salih Şahin, a.g.e. s. 250.
  41. ^ a b "2009 Çekmeköy Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  42. ^ a b "2014 Çekmeköy Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  43. ^ a b "2019 Çekmeköy Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  44. ^ a b "İstanbul ÇEKMEKÖY Seçim Sonuçları - İstanbul ÇEKMEKÖY 31 Mart 2024 Yerel Seçim Sonuçları, Oy Oranları ve Dağılımları". Hürriyet. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024. 
  45. ^ a b c d "2011 Çekmeköy Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  46. ^ a b "2018 Çekmeköy Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  47. ^ a b "İstanbul Çekmeköy Seçim Sonuçları 14 Mayıs 2023 - İstanbul Çekmeköy Genel Seçim Sonucu ve Partilerin Oy Oranları". www.haberturk.com. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024. 
  48. ^ "Haziran 2015 Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  49. ^ "Kasım 2015 Çekmeköy Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  50. ^ a b "Çekmeköy 2018 Seçimi". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  51. ^ a b "Cumhurbaşkanlığı Seçim Sonuçları 28 Mayıs 2023 - Cumhurbaşkanı Seçim Sonucu ile Erdoğan ve Kılıçdaroğlu Toplam Oy Oranı". www.haberturk.com. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024. 
  52. ^ a b "İstanbul Çekmeköy Seçim Sonuçları 2023 - İstanbul Çekmeköy Cumhurbaşkanı Seçimi Sonucu ve Oy Oranları". www.haberturk.com. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024. 
  53. ^ "ON ÜÇ İLDE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE YİRMİ ALTI İLÇE KURULMASI İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN". www5.tbmm.gov.tr. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  54. ^ Meral Avcı, "Kentsel Biyoçeşitlilik Açısından Bir Değerlendirme: İstanbul Örneği", Kentsel Ekoloji ve Yaşanabilir Kent Sempozyumu, 6-7-8 Kasım 2008, İzmir syf 81
  55. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Aralık 2021) İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy syf. 166
  56. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Aralık 2021) İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy syf. 167
  57. ^ ÇEKMEKÖY’ÜN NADİR VE ENDEMİK BİTKİLERİ
  58. ^ Özhatay-Keskin, a.g.e, s.5
  59. ^ a b Çekmeköy'ün Kır Çiçekler, Neriman Özhatay, Engin Özhatay, Mustafa Keskin syf. 33
  60. ^ Rechinger KH (1938) "EnumeratioFloraeConstantinopolitane" FeddesRe. Beih. 98.
  61. ^ Çekmeköy'ün Yaşam Pınarı Çekmeköy syf. 152
  62. ^ "İl ve İlçelerimize Ait İstatistiki Veriler- Meteoroloji Genel Müdürlüğü". web.archive.org. 27 Mart 2012. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  63. ^ "İklim: Çekmeköy". Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  64. ^ İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şubat 2014. s. 23. 
  65. ^ İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şubat 2014. ss. 28-29-30. 
  66. ^ Çekmeköy İlçe Tarım Müdürlüğü, 2010
  67. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Aralık 2021) İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy s. 34
  68. ^ a b Deniz Binici (Şubat 2014). Tarih Dilde Can Buluyor Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 76. 
  69. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Şubat 2014). İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 49. 
  70. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  71. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  72. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  73. ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  74. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  75. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  76. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  77. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1973). "1970 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  78. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1977). "1975 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  79. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  80. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  81. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  82. ^ "İllere göre ilçe, bucak,belde ve köy nüfusları - 2000". TÜİK. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020. 
  83. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  84. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  85. ^ a b c d e f * "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
  86. ^ "Çekmeköy Nüfusu İstanbul". www.nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  87. ^ "Çekmeköy Analiz 2014 – Prof.Dr.N.Ilker Çolak". www.ilkercolak.com.tr. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  88. ^ a b "Endeksa- Çekmeköy". www.endeksa.com. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  89. ^ "Sayılarla Çekmeköy" (PDF). 
  90. ^ "FETİHTEN CUMHURİYET'E İSTANBUL'A YÖNELİK GÖÇLER | Büyük İstanbul Tarihi". istanbultarihi.ist. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023. 
  91. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  92. ^ Çekmeköy Sempozyumu
  93. ^ "İstanbul'da deprem göçü sürüyor! O ilçelere talep patladı: 'Telefonlarımız susmuyor'". Sabah. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023. 
  94. ^ "İstanbul'da deprem göçü sürüyor: O ilçeye talep patladı, telefonlar susmuyor". KARAR. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023. 
  95. ^ "İstanbul'da deprem göçü 2 noktaya işaret ediyor! Avrupa'da Arnavutköy Anadolu'da Çekmeköy". aksam.com.tr. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023. 
  96. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Şubat 2014). İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 40.
  97. ^ Yrd. Doç. Dr. Arif Kolay (Şubat 2014). İstanbul'un Yaşam Pınarı Çekmeköy. Şan Ofset Matbaacılık. s. 44.
  98. ^ Tarih Dilde Can Buluyor - Çekmeköy. Şan Ofset. 2014. s. 209. 
  99. ^ "Çekmeköy Belediyesi - Çekmeköy'e Altı Yeni Okul". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  100. ^ "Çekmeköy Liseleri". Okul.com.tr. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  101. ^ "Çekmeköy Belediyesi - Şehit Üsteğmen Arif Kalafat Doğa Parkı". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  102. ^ "Sağlık Bakanı Sayın Recep Akdağ'ın Katılımıyla Doğa Park'a İlave 60 Bin Metrekare Yeşil Alan Hizmete Açıldı". www.cekmekoy.gov.tr. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  103. ^ "Çekmeköy Belediyesi - Mesire Alanları". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 26 Mart 2023. 
  104. ^ "Show Tv En Uzun Gece Koşusu". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  105. ^ "Kanal 24 En Uzun Gece Koşusu". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  106. ^ Kardeş Belediyeler 20 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Güzelyurt Belediyesi, Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012.
  107. ^ "Çekmeköy Belediyesi - Kardeş Şehirler". www.cekmekoy.bel.tr. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çekmeköy&oldid=32511629" sayfasından alınmıştır